شەش نیشان ھەکە دیاربوون ب لەز قەستا نەخۆشخانا تەنگاڤیان بکە
ئه‌ڤرۆ، حه‌مزه ره‌زيكى:
ھەکە تووشبۆی د سەر ژیێ چل سالیێ دا بیت، و ھەست ب ئێشانێ د سینگێ خۆ دا کر، گەلەک گیرو نەبە و ئێکسەر وی ب ڤەگوھێزە پشکا تەنگاڤیان ل نەخۆشخانێ.ئێشانێن سینگی دبیت ژ ئەنجامێ نوبەیەکا دلی پەیداببن، نوشدار ھەتا رادەیەکی دشێن زیانێ ل سەر وی کێم بکەن ھەکەر زوو دەست ب چارەسەریێ کر.
گەلەک تشت ھەنە کو پێدڤیە پالپشتیێ ل سەر بکەین دەما نەخوشی دبەینە پشکا تەنگاڤیان ژوانژی: ژیێ نەخوشی، مێژووا وی یا نەخوشیی، فاکتەرێن ترسناک ل سەر وی، ئەوی چ کار کریە ل وێ رۆژێ و رۆژا بەری وێ، دگەل ھندەک فاکتەرێن دی، بەلێ پێزانینێن ل خوارێ دیارکری دێ بۆ وە دیارکەن کا کەنگی پێدڤی یە تو قەستا پشکا تەنگاڤیان بکەی و بێ گیرۆبوون، ئەوژی ل دەمێ ئەڤ نیشانە ل دەڤ نەخۆشی ھەبن:
١- ئێشانێن سینگی: رەنگە پتریا خەلکی دزانن دەما ئێکی ئێشا دلی ھەبیت دێ چاوا سینگێ وی ئێشیت ئەوژی: ھەستکرن ب گرانیەکێ یە ل سینگی، ھندەک دبێژن ئەو گرانی یا وەسایە ھەر وەکو فیلەک ل سەر سینگێ مرۆڤی را دەربازدبیت، ھەکە ئێشانەکا ب ڤی رەنگی ل دەڤ تە پەیدابوو ئێکسەر قەستا نەخوشخانێ بکە، بەلێ پێدڤیە مرۆڤ جێوازیێ دناڤبەرا ئێشانا سینگی و سوتنا گەدەی دا بزانیت، سوتنا گەدەی ژی ئێشانەکە ھەر ل وی جھی پەیدادبیت، و ئەگەرێ وێژی ھندەک ترشاتینە کو ژ گەدەر بەر ب سورلانچکێ دبورن ، دیسان ئێشێن دلی ھندەک نیشانێن دیتر ژی ھەنە، ئەوژی ئێشانا وان دگەھیتە ناڤ ملان و دەستی و ب تایبەت ل لایێ چەپێ یێ لەشی و ھندەک تووشبۆیێن وێ ھەست ب ئێشانا پشتێ ژی دکەن.
٢- بێھن تەنگبوون:دەربارەی مرۆڤێن دانعمر، بێھن تەنگبوون ئێک ژ نیشانێن ئێشێن دلی یە، بێھن تەنگی نە ئێشانێن سینگی، ھەکە ھات و ژمارا ڤەژاندنێن بێھن تەنگیێ ل دەف کەسەکی گەھشتە پتر ٢٠ جاران د خولەکەکێ دا، و دگەل وێ چەندێ وی ھەست ب ھندەک حالەتێن نەخۆشیێ یێن بەرزە کر ل وی دەمی پێدڤیە بێ گیرۆبوون قەستا پشکا تەنگاڤیان بکەتن.
٣- لەمزێن دلی: ئەڤی زاراڤەی ب کاردئینن بۆ ھەستکرنا مرۆڤی ب زێدەلێدانا دلی، زێدەڤەخوارنا کافایینی، یان ب کارئینانا ھندەک دەرمانێن دەستنیشانکری، رەنگە ببنە ئەگەرێ زێدەلێدانا دلی، یان ببنە ئەگەرێ ھەستکرنا مرۆڤی ب ترسێ یان ئالوزیێ، ھەکە بۆ جارا ئێکێ بیت تو تووشی ڤێ چەندێ ببی و ژیێ تە کێمتر بیت ژ چل سالیێ و رەوشا تە یا ساخلەمیێ بەری دەمی یا باش بیت، گەلەک نورمالە خۆ بۆ دەمێ ٢٠-٣٠ خولەکان بگرە دا بزانی دێ داھێت یان نە، چونکو ھندەک جاران زێدەبوونا لەمزێن دلی ھەکە چ گێژبوون دگەل نەبیت ئەو کێم جاران نیشانەکا ب مەترسی یە، بەلێ ھەکە ھاتبیتە دەستنیشانکرن کو وی مرۆڤی نەخوشیەکا دلی ھەیە و بێھنا وی تەنگ دبیت و ئێشان د سینگی دا ھەیە، پێدڤیە بێ گیرۆبوون قەستا نوشدارەکی ل پشکا تەنگاڤیان بکەت.
٤- ئێشانا زکی: پتریا جاران ( بەلێ نەھەموو جاران) رەنگە ئێشانا زکی ژبەر ئاریشەیێن ھەرسکرنێ بیت، و دبیت ئەڤ ئاریشە جھێ مەترسیێ بن ھەکە ژ ئەنجامێ ژەھراویبوونێ پەیداببن، ل وی دەمی و پشتی بوورینا چەند دەمژمێران نەدوورە ببنە ئەگەرێ مرنێ و مەترسیێ ل ژیانا مرۆڤی پەیدابکەن، بەلێ ژبەرکو ئاریشەیێن ھەرسکرنێ وەکو یێن سوتن و ھەودانا گەدەی نە، دبیت ببنە پەرژانەک بۆ ڤەشارتنا ئاریشەیێن دلی، میناک ل دور ڤێ چەندێ ئەو ئێشانێن زکی یێن پەیدادبن ژ ئەنجامێ پەقینا خوینگێران، ھەکە کەسەکێ دانعمر ب ناگەھی و ئێکسەر تووشی ئێشانێن زکی بوو، ل وی دەمی جھێ ئالوزیێ یە و پێدڤیە ھزر ل پشکا تەنگاڤیان بھێتە کرن.
٥- خوین بەربوون: ھەکە خوین بەربوون یا دژوار بوو ھەلبەت ب زەحمەتە ب راوەستیت و دێ پێدڤی ب چاڤدێریا نوشداری بیت، ژ نیشانێن دی یێن خوین بەربوونێ ھەبوونا خوینێ یە دگەل دلرابوونێ و دگەل دەستئاڤا نەخوشی و ئەڤ نیشانە رەنگە نیشانا خوین بەربوونەکا ناڤخۆ یا ب مەترسی بن، بەلێ ھندەک جارا ھەبوونا پیچەک خوینێ دگەل دەستئاڤا ستوور نیشانا باوەسیرێ یە.
٦- گێژبوون: پتریا جاران گێژبوون نیشانەکە ژ نیشانێن ھاتنە خوارا فشارا خوینێ، کو کارتێکرنێ دکەت و دبیتە رێگر د ھاندانا خوینێ دا بۆ مێشکی، گێژبوون ل دەڤ گەنجان گەلەک جاران دبیتە جھێ مەترسیێ، بەلێ ژلایێ پزیکی ڤە نەنیشانەکا ب مەترسیە، رەنگە
ھندەک جاران شەرشوویەکا گەرم ببیتە ئەگەرێ گێژبوونێ، بەلێ ھەکە مرۆڤەکێ دانعمر ئێکسەر گێژبوو ، ل وی دەمی جھێ مەترسیێ یە ژبەرکو دبیت تووشبونا وی ب ئێک ژ نیشانێن دلی بیت، رەنگەژی ژئەگەرێ وێ چەندێ بیت کو سەرێ وی ب تشتەکێ رەق کەفت بیت، مرۆڤ یێ مەزن یان بچووک بیت، ھەبوونا خوین بەربوونێ د سەری دا پێدڤی ب پشکنینا نوشداری ھەیە و ب شێوەیەکێ راستەوخو ل پشکا تەنگاڤیان.