ئـەرێ نەفت دێ زەمینێ بۆ چارەسەریەكا سـیاسـی یا نوی خـۆش كـەت؟
د. سـۆزان ئـامێدی
داخۆیانیێن ترەمپ دەربارەی ب لەز دەستپێكرنا هناردەكردنا نەفتا هەرێما كوردستانێ ب ڕێیا بۆریا جیهان ڤە، ئەگەر نە؛ ئیراق ژی دێ وەكو ئیرانێ تووشی سزایان بیت، كو ڕەنگڤەدانا هەلوەستەكێ ئێكلاكەرێ ئەمریكا ددەت. ئەڤ هەلوەستە ژبلی دەستپێشخەری و بزاڤێن ڕابەرێ كورد مەسعوود بارزانی بۆ ناڤەندگێریێ د ناڤبەرا توركیا و هەسەدێ و قەندیلی دا، هەروەسا ل گەل حوكمەتا دەمكی ل سووریا،پێگەهێ هەرێما كوردستانێ بهێزتركر. كو ل دویڤدا ئەڤە ژی دێ پێگەهێ ئەردۆغانی ل توركیا ب هێزتر لێ كەت، ب تایبەتی پشتی ئەوان ئاریشە و ئاستەنگێن سەخت یێن مەزن یێن ئابووری و سیاسی، ب تایبەتی كو خۆ بۆ قۆناغا داهاتی ئامادە دكەت، دەربارەی كاندیدبوونا وی یان نە ژ ڕویێ قانوونی ڤە، ئەڤە ژی پەیوەستە ب هەمواركرنا دەستووری یان ناچاركرنا وەلاتی بۆ هەڵبژارتنێن پێشوەخت.
بۆ ڕۆهنكرنا بابەتی ئەم چاڤەرێیا ئەنجامێن كۆنگرەیێ پارتا داد و گەشەپێدان ب سەرۆكایەتیا ئەردۆگانی دكەین. ئەڤجا ئەگەر كاروبار ل دویڤ خواستێن وی بچن، ئێدی دەستپێكرنا هەناردەكرنا نەفتا كوردستانێ ب رێیا بەندەرێ جیهان دێ بەرزتر لێهێت، ئەڤ پرۆسەیە بۆ داهاتان وەكو سەرچاوەیەكێ گرنگ دهێتە دانان، ب گۆرەی ئەوێ توركیا كرێ و باجەیێن ترانزێتێ و هەناردەكردنا نەفتێ ب ڕێیا ئەردێن خۆ وەردگریت. ژبلی ئەڤێ ژی ئەڤ پرۆسەیە پەیوەندیێن ئابووری و بازرگانی د ناڤبەرا توركیا و هەرێما كوردستانێ دا بهێزتر دئێخیت و بۆ پێشڤەبرنا بەرژەوەندیێن هەڤپشك د ناڤبەرا وان دا پشتەڤانە.
ل ڤێرەدا دخوازم بۆ كوردان ل هەر چار پارچەیان دا ئاماژێ ب تشتەكی بكەم كو د وی بیاڤێ گرنگیێ دا بیت. سەرەڕای وان ئەگەران كو ئاماژێ ددەنە لێك تێگەهشتنەكا چاڤەڕێكری ل ناڤبەرا ئەردۆغانی و هەسەدێ و یێن دیتر ب ڕێیا بزاڤێن بارزانی، بەلێ لایەنێن نەتەوەخواز ل توركیا ، ژبۆ دیتنا چارەسەریان یان ئەنجامدانا ڕێككەفتنیەكا ڕاستەقینە ل گەل كوردان، وەسا ددیارن كو یێن بۆ لێك تێگەهشتنەكێ نێزیكتر دبن. ب واتایەكا دیتر، نوكە دبینم كو پارتێن نەتەوەیی ل توركیا ژ ئاكپێ زێدەتر دبەرهەڤن چارەسەرەكێ بۆ پرسا كوردان ببینن.
ئەگەر بهێتەپشتڕاستكرن كو هەردو پارتێن ئاكەپە و مەهەپە كو (دەولەت باخچەلی سەرۆكایەتیێ لێ دكەت) ب دویڤ چارەسەریا ڕاستەقینەیا پرسا كورددان دگەڕییێن، ئەڤە دێ بیتە پێشكەفتنەكا بەرچاڤ. ب تایبەتی پشتی كو باخچەلی ب بانگهێشتنامەیا خۆ د كۆمبوونەكا حزبی دا هەمی سەرسام كرین كو تێدا گۆتیە: “ئەگەر ڤەدەركرنا عەبدوللا ئۆجەلان هاتە راكرن، بلا بێت و د كۆمبوونەكا كۆما پارتی دیموكراسی و یەكسانیا گەلان دا ل پەرلەمانی توركیا باخڤیت”.
هەروەها سەبارەت داخۆیانییا سەرۆكێ پارتا كۆماریخوازیا گەل، ئۆزگور ئۆزێل، پشتی سەردانا وی بۆ سەلاحەدین دەمیرتاش ل زیندانێ، كو تێدا گۆتی: “هەروەسا دەنگێ خۆ بەرز دكەم و بۆ كوردان پێشنیار دكەم كو ببنە خودانێن دەولەتا توركیا”.
ل دوماهیێ هیچ بژاردەیەك ل بەرامبەری مە دا نینن، ژبلی چاڤەڕێیا داتایێن سیاسیی یێن هەرێماتیك و نێڤدەولەتی بكەین بۆ وێ ئێكێ بزانین دێ چ ل رەوشا دەڤەرێ ئێت، ل دویڤ وان ڕوودان و بڕیاران یێن كو ژ نشكاڤە دهێن و بیێ بهێنە پێشبینیكرن. دەرەباری من ب خۆ وەكو كەس، من چو جاران پێشبینی نەدكر كو ئەندامەكێ ڕێكخراویەكا كو د لیستا ڕێكخراوەكا تیرۆریستی دا هاتیە، وەك سەرۆكێ سووریا بهێتە قەبوولكرن!.
و/ شێرزاد نایف
