سوپاسالارێ ئیراقێ یێ بەرێ و شیرەتكارێ سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ بۆ كاروبارێن لەشكری، بابەكر زێباری ڕاگەهاند: میلیشیێن ئیراقی بۆ هێرشكرنێ ل سەر هەرێما كوردستانێ هیچ بەهانەیەك نینە و هەرێما كوردستانێ شوینگرا ئەمریكا و ئیسرائیلێ نینە، تاكو ژ ئالیێ ئەوان چەكداران ڤە هێرش ل سەر بهێتە كرن. هەروەسا دیاركر كو ئەو چەكێن ئەو میلیشیا بكاردئینن، چەكێ حوكمەتا ئیراقێ یە، بەلێ دیارە حوكمەتا ئیراقێ دەستهەلات ل سەر نەمایە.
بابەكر زێباری، گوت ژی» پێدڤیە هەموو ئالی ئەوان هێرشێن میلیشیێن ئیراقی دژی هەرێما كوردستانێ ئەنجام ددەن، شەرمزار بكەن، چونكی هیچ بهانەیەك بۆ ئەوان هێرشان نینە و هەرێما كوردستانێ شوونگرا ئەمریكا و ئیسرائیلێ نینە تاكو هێرش ل سەر بهێنە كرن».
ئاماژەكر» ئەو هێزێن ژ دەرڤەیێ قانوونێ باش دزانن هەرێما كوردستانێ هیچ پەیوەندیەك ب ئیسرائیلێ ڤە نینە، بەلێ بۆ شەرعیەتدانێ ب ئەوان هێرشان، باس ل بنگەهێن ئیسرائیلی دكەن، بەلێ هەموو وەلات باش د ئەوێ چەندێ دگەهن كو ئەو تۆمەت د راست نینن و د چێكری نە».
بابەكر زێباری دیاركر ژی» ئەو چەكێن ژ ئالیێ ئەوان میلیشیان ڤە دهێنە بكارئینان چەكێن حوكمەتا ئیراقێ نە، بەلێ دیارە حوكمەتا ئیراقێ دەستهەلات ل سەر ئەوان نەمایە».

نوونەرێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل فەرماندەیا ئۆپەراسیۆنێن هەڤپشك یێن ئیراقێ راگەهاند: بەرپرسیارەتیا حوكمەتا ئیراقێ و هەڤپەیمانایە رێگریێ ل هێرشێن میلیشیان بۆ سەر هەرێما كوردستانێ بكەن، دوپاتكر ژی، بەردەوامیا ئەوان هێرشان دێ كاریگەریا خراب ل سەر پەیوەندیێن د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ هەبیت.
لیوا عەبدولخالق تەلعەت، نوونەرێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل فەرماندەیا ئۆپەراسیۆنێن هەڤپشك یێن ئیراقێ گوت» نەخشەیێ ئەوان هێرشێن ل سەر هەرێما كوردستانێ دهێنە كرن ددیارن و ئەو هێزێن هێرشان ئەنجام ددەن، ژ ئالیێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ ڤە د ئاشكرانە».
ئاماژەكر» هەرێما كوردستانێ ب هیچ شێوەیەكی د هەڤكێشەیا شەڕێ د ناڤبەرا ئەوان میلیشیێن ئیراقی و ئەمریكا دا نینە، ژ بەر ئەوێ چەندێ ئەركێ حوكمەتا ئیراقێ و هەروەسا هەڤپەیمانایە ژی، كو رێگریێ ل ئەوان هێرش و كریارێن تیرۆرستی بكەن، كو ژ ئالیێ ئەوان گرۆپێن میلیشیایی ڤە ل سەر هەرێما كوردستانێ دهێنە ئەنجامدان».
خویاكر ژی» هەلوەستێ حوكمەتا ئیراقێ ل بەرامبەر ئەوان هێرشان یێ ئەرێنی یە و دژی ئەوان كریارایە، بەلێ هەتا نوكە نەشیایە رێگریێ لێ بكەت، هەروەسا ئەو گرۆپ نەشێن سەقامگیریا هەرێما كوردستانێ تێكبدەن، چونكی حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و هێزا پێشمەرگەی شیانێن پاراستنا هەرێما كوردستانێ یێن هەین، بەلێ ئەو كریارە دچینە دخانەیا كارێن تیرۆرستی و ئەركێ هەموو ئالیەكی یە ب هەڤپشكی روو ب روویێ تیرۆرێ بیت».
لیوا عەبدولخالق تەلعەت دوپاتر ل ئەوێ چەندێ ژی كر كو بەردەوامیا ئەوان هێرشان دێ كاریگەریا خراب ل سەر پەیوەندیێن بەغدا و هەولێرێ هەبیت و پێدڤیە حوكمەتا ئیراقێ لەزێ بكەت د كونترۆلكرنا ئەوان هێرشان دا».

بەرپرسەكێ كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ رەتكر هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بهێنە پاشئێخستن.
داود سەلمان، رێڤەبەرێ پێرابوونان و راهێنانێ ل كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گۆت» جڤاتا كۆمسیاران پێشتر ل گەل شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كۆمبوویە و خشتەیێ كارێ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بۆ 25/2/2024 پەسەندكریە، ل ئەگەرێ هەلوەشاندنا ئەوێ بڕیارێ پێدڤیە جڤاتا كۆمسیاران جارەكادی كۆمببیت».
ل رۆژا 3/8/2023، دلشاد شەهاب، پەیڤدارێ سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ راگەهاندبوو» سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د مەرسوومەكی دا رۆژا 25/2/2024 وەكو رۆژا ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دیاركریە و هەموو ئالی راسپاردینە بۆ ئەنجامدانا پێرابوونێن پێدڤی».
دلشاد شەهاب گوتبوو ژی» دیاركرنا ژڤانێ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ كودەنگیا ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ ل سەر هەیە و ب رێكا دانوستاندنان ل گەل هەموو ئالیێن سیاسی، رێككەفتینە ل سەر دیاركرنا ئەوی ژڤانی (ئانكو 25/2/2024) بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ».

هەولێر، قائید میرۆ

جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ئاشكراكر، هندەك ئاماژە هەنە بۆ پەیدابوونا روودانێن مەزن د ئەڤسالەدا و دبێژیت، ئالیێن میلیشیایێ یێ بزاڤان دكەن ئیراق ببیتە پشكەك ژ شەڕێ د ناڤبەرا ئیسرائیلێ و حەماسێ دا ئەڤەژی مەترسیدارە و هەكە ئەڤە روو بدەت دێ كاریگەری ل سەر هەرێما كوردستانێ ژی هەبیت.
د. بەشیر حەداد، جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» هندەك ژ سەركردەیێن ئیراقێ پەشێمانن ژ دەستوورێ نوكە یێ ئیراقێ و ب ئاشكرا دەمێ ئەز ل بەغدا هەژمارەك ژوان سەركردەیێن ئیراقی د گوتەمە وی دەمێ دەستوور هاتیە بەرهەڤكرن و پەسەندكرن مە ئەزموون نەبوویە وكوردان ب گۆڕەی بەرژەوەندیا خوە دەستوور بەرهەڤكریە، لەوڕا د دەمێ نوكە دا ئیراق یا پەشێمانە و هەكە بشێن دێ دەستوورێ ئیراقێ راستڤەكەن ب گۆڕەی حەزێن خوە، ژئالیێ دەستووری ڤە نەشێن دەستووری راستڤەبكەن ب مەرجەكی دشێن هەكە دەستوور ب ئێكجاری بهێتە گوهۆڕین، بەلێ كوردان ئەو رێك ژی گرتیە و ب گۆڕەی مادەیێ ١٥٢ یێ دەستوورێ نوكە هاتیە هەر گوهۆڕینەك بهێتەكرن و گرێدای دەستهەلاتا هەرێمان بیت دڤێت جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بڕیارێ ل سەر بدەت، ئانكو ب گۆڕەی دەستووری هەر گوهۆڕینەك بهێتەكرن پێدڤیە جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ئەڤێ گوهۆڕینێ پەسەند بكەت و بێی پەرلەمانی ناهێتەكرن، مادەیێ ١٤٢ ژی هاتیە هەكە د دەمێ راستڤەكرنا دەستووری سێ پارێزگا ب رێژەیا دو ل سەر سێ رازینەبوون و ڤیتۆ بكارئینا راستڤەكرنا دەستووری ناهێتە بجهئینان، لەوڕاژی سێ پارێزگا هاتینە دیاركرن هەتا بێی هەرسێ پارێزگەهێن هەرێمێ ئیراق نەشێت دەستكاریا دەستووری بكەت، ئەڤەژی بۆیە رێگر و بزاڤ دهێنەكرن ئەو گرێ بهێتە ڤەكرن ئەوژی پارێزگەها سلێمانیێ ژ هەرێما كوردستانێ ڤەقەتینن و تنێ دو پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ بمینن هەتا ل دووڤ حەزێن خوە دەستووری راستڤە بكەن نوكەژی كار یێ دهێتەكرن ل سەر ئەڤێ پیلانێ بۆ جوداكرنا پارێزگەها سلێمانیێ ژ هەرێما كوردستانێ».
جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ئاماژەكر» ل بەغدا حوكمەت هەیە و دەستهەلات هەیە، مە چو ئاریشە دگەل حوكمەتێن ئیراقێ نینن، چونكە هەموو سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ هەتا رادەیەكی باش دگەل هەرێما كوردستانێ هەماهەنگ بووینە، بەلێ مخابن بڕیارێن وان سەرۆكێن حوكمەتا نەدهاتن بجهئینان، ژ بەر كو دەستهەلاتا سیاسی د دەستێ حوكمەتێ دا نینە و بەرۆڤاژی دەستهەلات یا د دەستێ وان هێزێن سیاسی یێن ئەو سەرۆك حوكمەت دیاركرین، ئالیێن چەكدار و میلیشیا دەستهەلاتدارن ل ئیراقێ و شیانێن راگرتنا هەموو بڕیارێن حوكمەتێ یێن هەین، مە بدەهان داخوازی هەنە ژ بەغدا ئاریشا هەرێما كوردستانێ تنێ دانا مووچێ فەرمانبەران نینە، راستە ئەركێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یە مووچێ فەرمانبەران دابین بكەت، بەلێ ناڤەشێرین دەستهەلاتدارێن بەغدا پیلانەكا وەسا بجە دئینن چاڤێ خەلكێ مە ل سەر مووچەیە، گەلەك جاران باسێ خوەڤەكێشانێ ژ بەغدا دهێتەكرن، ب دیتنا من هەكە كورد ئێكگرتی و ئێك هەلویست بن دشێن خوە ڤەكێشن ژ بەغدا، بێی هەبوونا ئێكڕێزیا ئالیێن كوردی چاوا نوكە زیان گەهاندینە هەرێمێ ڤەكێشانێ ژی دێ زیانێن مەزنتر هەبن، كارەكێ گەلەك شاشە ئالیێن سیاسی دچنە بەغدا بۆ دانوستاندنان، چونكە مە حوكمەت هەیە و هەر دانوستاندنەكا بهێتەكرن دڤێت ب رێیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بیت نەكو ئالیێن سیاسی».
ل دۆر شەڕێ ئیسرائیلێ و حەماس، گۆت» هندەك ئاماژە هەنە ئەڤسالە دێ هندەك روودان پەیدابن بۆ نموونە شەڕێ د ناڤبەرا ئیسرائیلێ و حەماس نێزیكی سێ مەهانە یێ بەردەوامە و گەلەك بزاڤ دهێنەكرن شەڕ بەرفرەهتر نەبیت، هندەك میلیشیا ل ئیراقێ هەر یێ بزاڤان دكەن ئیراق ژی ببیتە پشكەك ژ شەڕێ ئیسرائیلێ و حەماس وهەر یێ ئەمریكا د ئازرینن بۆ وێ چەندێ ئیراق پشكداری شەڕی بكەت، بێگومان هەر دەمێ ئیراق ببیتە پشكەك ژ ئەڤی شەڕی دێ كاریگەری ل سەر هەرێما كوردستانێ ژی هەبیت و زیانێن مەزن دێ هەبن».

ژ سەرجەمێ 29 كورسیێن پارێزگەها نەینەوا هیچ ئالیەكی نیڤا كورسیان بدەستڤەنەئیناینە، مەزنترین سەركەفتیێ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەهان تنێ 17% ژ كورسیان بدەستڤەئیناینە، بەلاڤكرنا كورسیان ل سەر هەڤپەیمانی و ئالیان، پێكئینانا جڤاتا پارێزگەهێ و هەلبژارتنا سەرۆكێ جڤاتێ و پارێزگارێ نەینەوا ب زەحمەت دكەت.
سەرۆكێ تۆرا (شەمس) بۆ چاڤدێریا هەلبژارتنان دبێژیت» هەلبژارتنا پارێزگاری ل نەینەوا دێ ب زەحمەت بیت، یا رۆهن ژی نینە هەڤپەیمانی دێ چاوان بن».
ل دووڤ ئەنجامێن هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ل ئەوێن ل 18/12/2023 هاتینە ئەنجامدان، هەڤپەیمانیا (نەینەوا لاهلها) كو نەجم جبووری، پارێزگارێ بەرێ یێ نەینەوا سەرۆكایەتیا وێ دكەت پێنج كورسی ژ سەرجەمێ 29 كورسیێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا بدەستڤەئیناینە، پشتی وی پارتی دیموكراتی كوردستان چار كورسی و پاشی هەڤپەیمانیا عەقدا نیشتمانی سێ كورسی و هەژمارا كورسیێن ئالیێن دی د ناڤبەرا ئێك بۆ دو كورسیانە.
سەعەد وەزان، شرۆڤەكارێ سیاسی ل دۆر پرسا هەلبژارتنا سەرۆكێ جڤاتا پارێزگەها نەینەوا و دو جێگرێن وی و هەلبژارتنا پارێزگارێ نەینەوا، دبێژیت» نەینەوا ئێك ژ ئەوان پارێزگەهایە كو پێكئینانا حوكمەتا خوەجهی تێدا ژ ئەنجامێ هەلبژارتنان دێ یا ب زەحمەت بیت، ژ بەر كو پێدڤی ب ئەوێ چەندێ هەیە چەند ئالیەك پێكڤە هەڤپەیمانیێ بۆ پێكئینانا حوكمەتا خوەجهی پێكبینن، بەروڤاژی چەندین پارێزگەهێن دی كو چەند ئالیەكێن كێم دشێن ئەوی كاری بكەن».
سەبارەت سیناریۆیێن هەلبژارتنا پارێزگارێ نەینەوا گوت» ئەگەر هەیە پارتی دیموكراتی كوردستان و پارێزگارێ بەرێ یێ نەینەوا و پشكەكا سوننەیان (تەقەدوم، سەروەری، حەسم و دبیت ئێك كۆتا ژی دگەلدا بیت) پێكڤە كو سەرجەمێ كورسیێن ئەوان دبیتە 16 كورسی، بشێن پۆستێ پارێزگاری نەینەوا بۆ خوە مسۆگەر بكەن».
ئاماژەكر ژی» سیناریۆیا دویێ ئەوە هەر ئێك ژ (چارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ، رەیان كلدانی، ئێكەتی، عەزم، سەروەری، تەقەدووم و كۆتا پێكڤە) پۆستێ پارێزگاری بدەستڤەبینن كو كورسیێن ئەوان زێدەتر ژ 16 كورسیانە».
هۆگر چەتۆ، سەرۆكێ تۆرا (شەمس) بۆ چاڤدێریا هەلبژارتنان، سەبارەت پێكئینانا حوكمەتا خوەجهی ل پارێزگەها نەینەوا، گوت» هەلبژارتنێن ناڤخوەیی یێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا و پارێزگارێ نەینەوا دێ یا ب زەحمەت بیت، چونكە ئەنجام ب شێوەیەكێ وەسا نەبوون كو ئالیەك یان دو ئالی بشێن پۆستێ پارێزگاری مسۆگەر بكەن».
ل دۆر سیناریۆیان ژی، هۆگر چەتۆ دبێژیت» ژ ئەگەرێ چوونا پشكەك ژ ئەندامێن دەرچوویێن هەڤپەیمانیێن خوە بۆ ناڤ هەڤپەیمانیەكا دی و ڤەگۆهاستنا سەنگەری ب تایبەت ژ ئالیێ ئەندامێن فراكسیۆنێن سوننی ڤە، هێشتا یا رۆهن و بەرچاڤ نینە دێ چاوان بیت، بەلێ ئەگەرێ مەزن هەیە هەڤپەیمانیا برێڤەبرنا دەولەتێ فراكسیۆنەكێ پێكبینیت و ل سەر پۆستێ پارێزگاری رێكبكەڤن، ئەوی دەمی ئەگەر هەیە پۆستێ پارێزگاری ل بەرامبەر پۆستێ دی بۆ ئالیەكێ دی بیت، یان پۆستێ پارێزگارەكێ دی ل پارێزگەهەكا دی بۆ ئالیەكێ دی بیت».