تایوانێ ژ بۆ تایوانێ ده‌نگدا، بلا ئه‌م ژى بۆ كوردستانێ ده‌نگبده‌ین
عزه‌ت یوسف
ئه‌ڤ بابه‌ته، یان پێزانینێن د بابه‌تی دا من ژ راپۆرته‌كا درێژا رۆژنامه‌یا گاردیان یا به‌ریتانى كه‌لاشتینه، كو تایبه‌ت بوو ل سه‌ر ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن تایوان و هزر و بۆچوونێن خه‌لكێ تایوانێ ل سه‌ر گه‌فێن چینێ ل سه‌ر وه‌لاتَێ وان و ده‌نگدانا وان ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا تایوانێ. من دخواست پێكڤه گرێدانه‌كێ ل گه‌ل گه‌لێ كوردستانێ بكه‌م و چاوانیا ده‌نگدانا وان و هه‌لوه‌ستێ وان همبه‌رى به‌غدایێ كا دێ چاوا بیت؟.
چین، ئه‌و ده‌وله‌تا ئه‌و ل ره‌خه‌كى و هه‌مى جیهان ل ره‌خه‌كێ دى، یا ئه‌مریكا خوه ژێ دده‌ته پاش. تایوان، ئه‌و ده‌وله‌تا بچویك و به‌رزه و د بنكفشێ چینێ دا. چین دانپێدانێ ب سه‌ربه‌خوه‌یى و ده‌وله‌تا تایوان ناكه‌ت، پشكه‌ك ژ ئاخا خوه و سه‌روه‌ریا خوه دزانیت، به‌رده‌وام ل ئاسمان و هشكاتى و ته‌ڕاتى گه‌فا ب سه‌ردا گرتن و داگیركرن و نه‌هێلانا وێ دكه‌ت، به‌رده‌وام مانۆڕه‌یێن له‌شكرى ل ده‌ردررێن وێ ل ئه‌ردى و ئاسمانى و ده‌ریایێ دكه‌ت، دا كو ئیراده‌یا ده‌وله‌تبوونا تایوانێ بشكێنیت و خوه بده‌ستڤه به‌رده‌ن.
لێ ئه‌ڤ گه‌فه نه‌به‌س تایوانێ ناترسینن و نابێژن ئه‌م نه همبه‌رى ده‌وله‌تا چینا مه‌زنین، نابێژن هێز نه یا بێ به‌رامبه‌ره؛ پڕانیا وان دبێژن مرن و مانا ده‌وله‌تا مه‌یه و سه‌روه‌ریا مه‌یه.
هه‌لبژارتنێن گشتى ل ناڤه‌ڕاستا مه‌ها ئێك (13/1) هاتنه ئه‌نجامدان، ئالى و حزب هه‌بوون كو دلسۆز و لایه‌نگرێن ده‌وله‌تا چینێ بوون و دژى پارتا ده‌ستهه‌لاتدارا دویر ژ چینێ بوون. د هه‌لبژارتنان دا پارتا ده‌ستهه‌لاتدار (پارتا پێشكه‌فتنا دیموكراسى -DPP) یا ئالیگرا سه‌روه‌ریێ ب سه‌رۆكاتیا (لاى تشى تى) بۆ جارا سیێ هه‌ر ژ سالا 2016 بسه‌ركه‌فت و د ئێكه‌م په‌یڤا خوه دا سۆز دا به‌رده‌وامیێ بده‌ته شیانێن خوه د سیاسه‌تا ده‌رڤه‌دا ل همبه‌ر هه‌ولدان و پلانێن چینێ ژ بۆ زڤراندنا تایوانێ.
سه‌ركرده‌یێن جیهانى پیرۆزباهییا سه‌ركه‌فتنا (لاى تشى تى) كرن، ئاماژه دانا پشكدارییا به‌رفره‌ها جه‌ماوه‌رى و پرۆسێسا دیموكراسیێ ـ د هه‌مبه‌ر دا چین خه‌مگین و تۆڕه بوو، كو هیڤى دخواست پارتا ده‌ستهه‌لاتدار بكه‌ڤیت.
به‌رسڤدان و كارڤه‌دانا دوژمنكارییا چینێ ل سه‌ر سه‌ركه‌فتنا (لاى) یا چاڤه‌ڕێ كرى بوو. حیزبا كۆمۆنیستا چینى یا ده‌ستهه‌ڵاتدار ته‌ماشه‌ى تایوان وه‌ك به‌شه‌ك ژ ئاخا خوه دكه‌ت، هه‌رچه‌نده هیچ ده‌مه‌كى حوكم ل گزیرتێ نه‌كریه. (شى گین بینگ)، حاكمێ چینێ، زه‌لال كر كو (یه‌كبوونا چین و تایوانێ پێشیا بژارێن مه‌یه)، دویر نه‌دانا كو چین بۆ بده‌ستئینانا ئه‌ڤێ ئارمانجێ هێزێ بكاربینیت. ئه‌وان كیناتى همبه‌ر تایوان هه‌یه و ب جوداخازى دزانن. گه‌له‌ك شیانێن شه‌ڕێ گۆتارى بۆ كارتێكرنێ ل سه‌ر هه‌لبژێران كرن داكو پارتا ده‌ستهه‌لاتدار سه‌رنه‌كه‌ڤیت، لێ هه‌وڵدانێن وان د به‌ر ئاڤێ دا چوون.
پاش ده‌ركه‌تنا ئه‌نجامان، (شین بینهوا) گۆته‌بێژێ ب ناڤێ كاروبارێن (تایوانا چینێ) دوباره گۆت (تایوان، تایوانا چینێ یه، نابیت ئه‌ڤ هه‌ڵبژاردنه بكارن شێواز و سه‌متا ئارمانجێن مه بگوهۆڕن، ل داویێ تایوان دێ بۆ نیشتمانێ دایك ڤه‌گه‌ڕیت.) داكۆكى كر كو ئه‌و درژدن گزیرته‌یا تایوان ڤه‌گه‌ڕینن. د به‌رسڤا گۆته‌بێژى، وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌یا تایوانێ گۆت ئه‌ڤ ئاخفتنه د شاش و ده‌به‌نگن و هه‌ژى به‌رسڤدانێ نینن. ده‌ربارى كو كێشه‌یا تایوان كێشه‌كا ناڤخوه‌یى یا چینێ یه، ب ته‌ڤاهى ب تێگه‌ها ناڤده‌وله‌تى نه‌گونجایه و ل گه‌ل بۆچوونێن جیهانى و ئیراده‌یا گه‌لێ تایوانى بۆ به‌رده‌وامبوون ل سه‌ر دیموكراسیه‌تێ دژن.
ل ڤان سالێن داویێ چینێ فشارێن له‌شكرى و ئابۆرى ل سه‌ر تایوانێ توندكرن كو تڕسا لێكدانێ هه‌بوو. لێ هه‌لبژارتن ب ئارامى برێڤه‌چوون. حیزبا ده‌ستهه‌لات یا ئێكه‌م ده‌ركه‌ت و دو حیزبێن ئالیگرێن چینێ ژى رێژه‌كا به‌رچاڤا ده‌نگان ئینان و ئه‌ڤه ژى دێ بیته په‌یدابوونا ئالۆزیان د ناڤا په‌رله‌مانى دا.
گه‌له‌ك خالێن هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را كوردستانێ و تایوان دا هه‌نه زێده‌بارى جوداكارى كو تایوان ده‌وله‌ته‌كا دیجیرویه و پشته‌ڤانیا ناڤده‌وله‌تى هه‌یه. ل داویێ دبێژم هیڤیدارم گه‌لێ كوردستانێ (هه‌ر وه‌خته‌كى ئه‌گه‌ر هه‌لبژارتن هاتنه ئه‌نجامدان) ژى مینا گه‌لێ تایوانێ د به‌رژه‌وه‌ندیا سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانێ یان ب كێمى بۆ كوردستانه‌كا ب هێز نه بۆ ئیراقه‌كا ب هێز ده‌نگبده‌ن. به‌لێ تایوانێ ژ بۆ تایوانێ ده‌نگدا، ئه‌م ژى بلا بۆ سه‌رخستنا دۆزا كوردستانێ ب گه‌رم و گۆڕى ده‌نگبده‌ین.
