دەمێ چاندنا برنجی یە و جۆتیارێن دەڤەرا دێرەلۆكێ داخوازی هەنە
ئامێدیێ، مەحمود نهێلی
ل سنۆرێ ناوچەداریا دێرەلۆك دەست ب چاندنا برنجی هاتیە كرن كو سالانە پتر ژ 600 دونەمان ژ ئەردێ ئاڤی ل ڤێ دەڤەرێ بۆ برنجی دهێتە بكار ئینان و سال بۆ سالێ بەرێ جوتیاری پتر دكەڤیتە چاندنا ڤی بەرهەمی لێ جوتیارێن دەڤەرێ گازندا ژ نەبوونا خزمەتگۆزاریان و داخازا هاریكاریێ ژ حكۆمەتێ دكەن.
عەلی رەشاڤەی ئێك ژ جوتیارێن سنۆرێ ناوچەداریا دێرەلۆك بر رۆژناما ئەڤرۆ دیار كر، چاندنا برنجێ كوردی ژ گەلەك قوناغان دەرباز دبیت و گۆت: بەری نوكە ب ئاژەلان و گایان جوت دهاتە كرن و زەڤی دهاتنە شێلان، لێ نوكە ب ساناهیتر یێ لێ هاتی و رۆژەكێ بەری زەڤیێ ببەستن دێ ب تەراكتورێ هێتە شێلان و رۆژا پاشتر ب زبارە و هەبوونا پتر ژ 10 جوتیاران دناڤ دا كوم دبن و دەست ب بێنانا زەڤیێ دهێتە كرن و پاشان دهێتە توڤكرن و چەندین قوناغێن دیتر دەرباز دبیت تا دهێتە درین و دگەهتە بەرهەمی.
و گۆت: ئەڤە رزقێ سالانەیە یێ جوتیاری یە و كارێن باب و باپیرێن مەیە و پێدڤیە ئەم ژی دەستان ژێ بەرنەدەین.
ناڤهاتی دیار كر، كەرەستەێن چاندنێ گەلەك گرانبووینە و فەردێ كیمیایێ پار ب 25 هزار بوو و ئەڤ سالە گرانتر لێ هاتیە، و داخاز كر، هاریكاریا جوتیاری بهێتە كرن وەك تراكتورێ و گازویلێ و دەراسان و ماكینێن گێرا و كیمیایێ ، چونكە چاندنا برنجی مەزاختنەكا زۆر لێ دچیت و ئەڤە زێدەباری كرێكاران كو ب پالەتی و زبارە كار دكەن، هەكە جوتیار تێهەل ناهێت وی پارەی هەموویێ ب مەزێخت.
ناڤهاتی دبێژیت: تۆڤێ نوكە هاتینە گوهارتن و نوكە پتریا جوتیاری ریتكێ درێژ دچینن و یێن ب بەرهەمە بەلێ گەلەك دمینت تا دگەهیت وەكوو تۆڤێ بەرێ نینە كو ب تنێ د سێ مەهان دا دگەهشت بۆ نومە ڤێ زەڤیێ مە سێ تەنەكێن برنجی یێن هاڤێتینێ وەك تۆڤ و دەمێ دگەهتە بەرهەمی دێ 120 تەنەكە لێ هێنەڤە، ئەڤە ژی داهاتەكی باشە بۆ جوتیاری كو دشێت بۆ خوە بفرۆشیت ژی .
جوتیارەكی دی ب ناڤێ رزگار سەدیق دیار كر، ئەڤە دكەڤندا ئەو برنجێ كوردی دچینن و ب تایبەت د ڤان سالێن دووماهیێ و بەرێ خەلكی كەفتیە چاندنا برنجی و گۆت: توڤێن بەری نوكە دهاتنە چاندن نەگەلەكێن سەركەفتنی بووینە و نوكە هند توڤێن دی هاتینە یێن ب بەرهەمن و جوتیار دشێت مفایەكێ باش ژێ وەرگریت.
و گۆت: برنجێ كوردی گەلەك مفایێن خوە هەنە و جوتیار دشێت قازانجەكی باش ژێ ببین چ بۆ خارنێ یان ژی بۆ فرۆتنێ.
ناڤهاتی داخواز كر، حكومەت پشتەڤانیا جوتیاری بكەت و ب تایبەتی ژی ژلایێ دابینكرنا ئامیران و هەروەسا كیمایێ چونكە ئەڤ سالە گەلەك گرانبووینە.
ئەندازیارەكی چاندنێ دیار كر، ل سنورێ ناوچەداریێن دێرەلۆك و شێلادزێ پتر ژ 1500 دونەمنێن ئەردی ب كێر چاندنا برنجی دهێت و سالانە پتر ژ 650 دونەمان دهێنە چاندن.
ئەندازیار، عسمەت ئیبراهیم بەرپرسێ هۆبا چاندنا دێرەلۆكێ گۆت: ژ بەر وێ یەكێ كو ل دەڤەرا مە ئەردێ ئاڤی هەیە جوتیارێن مە ب رەنگەكی باش برنجی دچینن و تایبەت ئەڤە هەیاما هەشت سالایە هێردی هێردی جارەكا دی چاندنا برنجی بەرەڤ زێدەبوونێ دچیت ب تایبەتی ژی ئەڤ سالە ژ سالێن چویێ دێ گەلەك باشتر بیت).
دەربارەی گرنگیا چاندنا برنجی ژی ل دەڤەرێ ناڤهاتی دیار كر، برنجێ كوردی مفایەكی باش تێدا هەیە ژلایێ ساخلەمیێ و پروتینا ڤە، هەروەسا جوتیار دشێت ب چاندنا برنجی قازانجەكی باش یێ ئابووری بكەت ژ هەموو لایەكی ڤە بگرە ژ لایێ مادی ڤە دێ ب بهایەكی باش هێتە فرۆتن، هەروەسا زەڤیێن چاندنێ ژی دهێنە یاقژكرن پشتی ب برنجی دهێتە چاندن ئەو گیا و كەرەستەیێن خراب دناڤ زەڤیان دان نامینن.
ئاشكرا كر، هەر دوونەمەكا ئەردی ئەگەر ب رەنگەكێ باش بهێتە كرن دێ دورێن چوار تەنێن برنجی بەرهەم ئینیت و نوكە برنجێ كوردی ژی ل بازاری دوو جار پتر یێ بیانی دهێـتە فرۆتن.
