شنگال پشتى رزگاركرنا مووسل د چه‌ند دیتنان دا
بێگومان ئه‌ڤرۆ نه‌ك سوباهى دێ هه‌ر باژێرێ مووسل هێته رزگاركرن به‌س جهێ پسیارێ یه ئه‌رێ شنگال كو ل رێكه‌فتى13\11\2015 هاتیه رزگاركرن كو ئه‌ڤه دێ بیته ساله‌ك هێشتا كاڤله، ژیان لێ نه‌زڤریه ڤه ژ لایه‌كى ڤه وه‌ك یادیار كو باژێر 65% هاتیه كاڤل وێرانكرن، ژ لایه‌كێ دیڤه هه‌بوونا هنده‌ك لایه‌نان كو چ په‌یوه‌ندى ب ڤى باژێرى ڤه نینه و نه‌مایه و هه‌بوونا وان چ واته ژ بۆ نینه كو ئه‌ڤه بوویه رێگر بۆ ڤه‌ژاندنا ژیانێ و گه‌هاندنا خزمه‌تگوزاریان بۆ ڤى باژێرى كو ئه‌ڤ لایه‌نه چه‌ندین جاران هاتینه ئاگه‌هداركرن، ئه‌و ژى ژبۆ ڤه‌كێشانا هێزێن خوه ژ ڤى باژێرى، لێ هه‌تانوكه چ ژبۆ نه‌بوویه و سه‌رنه‌گرتیه كو ل دووڤ داخۆیانیێن وان دبێژن ئه‌م یێ ب رێیا حوكمه‌تا عیراقێ هاتینه و دێ ب فه‌رمانا وێ ژى عیراقێ وه‌كو فه‌ره‌فى ژى چۆلكه‌ین، كو ئه‌ڤه بوویه ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا گرژى و ئالۆزیان د ناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا ناڤخوه‌یا شنگال و ئه‌ڤان لایه‌نان، ژ لایه‌كێ دیڤه توركیا ژى ب هه‌بوونا وان نه‌یا رازى یه و هه‌رشه‌شێ دكه‌ته سه‌ر كو ب زووترین ده‌م چۆل بكه‌ن كو هه‌ر بزاڤ و جموجوله‌ك بهێته كرن ژلایێ وان ڤه، ب تایبه‌تى په‌كه‌كێ ئه‌و ژى كو به‌ر ب ده‌شتا نه‌ینه‌وا ڤه دێ بنه ئارمانجێن فرۆكێن وان و توركیا دبێژیت ئه‌م ب چو ره‌نگه‌كى قه‌بوول ناكه‌ین كو په‌كه‌كه بخوه چیایێ شنگالێ بكه‌ته قه‌ندیله‌كا دى. ئه‌ڤجا هه‌تا نوكه ته‌ڤن زۆرێ ئالۆزه و سه‌ره‌ك ب سه‌ره‌كى نه‌كه‌فتیه. یا ئه‌شكه‌رایه كو تا نوكه ئه‌ڤ هێزێن مه به‌حس ژێ كرى پێگه‌هێن خوه موكوم كرینه ل شنگالێ كو د پشتگه‌رمن ب حوكمه‌تا عیراقێ و هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردۆر ئیران وه‌ك نموونه كو مه‌ره‌م ژێ تێكدانا ناڤمالیا كوردى یه كو وه‌سا دیاره توركیا ژى هێزێن خوه ژ سه‌ربازگه‌ها باشیكێ ناڤه‌كێشیت ژ به‌ر ڤێ ئێكێ وئ هه‌كه توركیا و عیراق و هه‌رێم گه‌هشتتنه رێككه‌فتنه‌كێ سه‌باره‌ت ڤى بابه‌تى چێدبیت كێشه بهێته ئێكلاكرن و چاره‌سه‌ركرن، هه‌ر د ڤى بیاڤى دا حوكمه‌تا عیراقێ دڤێت هێزێن ڤان لایه‌نان ل شنگالێ هه‌بن داكو وه‌ك كارته‌كا فه‌شارێ بكاربینیت ل دژى حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ڤێ چه‌ندێ ب به‌رژوه‌ندیێن خوه دده‌ته زانین. د ڤى كڤانى دا ئه‌و ژى كو ده‌ستنیشانكرنا به‌ره‌یێ رۆژئاڤایێ مووسل بۆ حه‌شدا شه‌عبى كو هاتینه راسپاردن د ئۆپه‌راسیۆنا مووسل دا ڤێ ئێكێ ژى رامان و مه‌به‌ستا خوه هه‌یه كو نه‌دووره وه‌ك حه‌شدا شه‌عبى ته‌له‌عفه‌ر كونترۆل دكه‌ت به‌ر ب شنگالێ ڤه بچیت، ئه‌و ژى كو بكه‌ته بانه‌ك و باگوردانه‌ك ژ بۆ رژێما ئیرانێ داكو راسته‌وخوه هاتنوچوون و هاریكاریا رژێما سووریێ بكه‌ت و ده‌ڤه‌ر بكه‌ڤته دبن كونترۆلا وان ڤه كو ژمێژه وه‌ره ئه‌ڤه د مێشكێ ئیرانێ دایه كو ل دووڤ داخۆیانیێن سه‌رۆكێ حه‌شدا شه‌عبى هادى ئه‌لعامرى كو مه ل به‌ره پشتى كونترۆلكرنا مووسل ئه‌م به‌ر ب سووریێ ڤه بچین داكو هاریكاریا رژێما سووریێ بكه‌ین ل دژى تیرۆرێ و ئه‌و لایه‌نێن نه درازى و دژى سیاسه‌ت و دسهه‌لاتا به‌شار ئه‌سه‌دى كو نه‌دووره ده‌روازێ ڤێ ده‌ربازبوونێ بۆ سووریێ ته‌له‌عفه‌ر بیت بۆ شنگال و به‌عاج و هه‌تا دگه‌هنه سووریێ كو ئه‌ڤه ئێك ژ خه‌ونێن رژێما ئیرانێ یه هه‌حه هات و ب ده‌ست حه‌شدا شه‌عبى ڤه هات، ئه‌و ژى جێبه‌جێكرنا هیلالا خوه یا شیعى. به‌س ب دیتن و نه‌رینا من ڤێ ئارمانجێ دێ گه‌له‌ك ئاسته‌نك كه‌ڤنه د رێ دا و سه‌رناگریت، چونكو هه‌ر چاوا بیت هۆزین سوننه‌یان ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ ڤێ ئێكێ قه‌بوول ناكه‌ن و ب هێله‌كا سۆر دده‌نه زانین و نه‌دووره شه‌ره‌كێ هه‌رێمى په‌یدا ببیتن ژ لایه‌كێ دیڤه كو ئه‌ز ب دوور نادانم كو دێ گرژى و ئالۆزى په‌یدابن د ناڤبه‌را حه‌شداشه‌عبى و پێشمه‌رگه‌ى دا و د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ى ئه‌و لایه‌نێن مه به‌حس ژێ كرى و ئه‌وان توركیا ژى. له‌ورا له‌شكركێشیا توركیا یا به‌رده‌وامه بۆ سنۆرێن خوه ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ و باش چاڤدێریا بارودۆخى دكه‌ت، چونكو مووسل ده‌ڤه‌ره‌كا گرنگه سه‌باره‌ت توركیا و ئیرانێ وه‌ك عیراقه‌كا بچووكه و گه‌له‌ك كێشه هه‌نه كو پرۆژێ سیاسى ژ بۆ داهاتوویێ مووسل زۆرێ گرنگه ئه‌ڤجا وه‌ك یا رۆهن و ئه‌شكه‌را كو پشتى رزگاركرنا مووسل كێشه‌یا باژێرێ شنگالێ دێ هێته د رۆژه‌ڤى دا، هه‌كه توركیا و حوكمه‌تا عیراقێ و حوكمه‌تا هه‌رێمێ نه‌گه‌هشتنه چ رێككه‌فتنێن بنبڕ ژ بۆ دیتنا رێگه‌چاره‌یه‌كێ ژبۆ ڤه‌كێشانا هێزێن ڤان لایه‌نان ژ شنگالێ. هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا هه‌بوونا چه‌ندین خوه‌به‌خشێن برایێن ئێزیدى د ناڤا رێزێن په‌كه‌كێ و په‌یه‌دێ و پشكدارێ دا و هه‌بوونا كه‌مپا ئاواره‌یێن شنگالێ ل دێركێ ل سووریێ ئه‌ڤه ژى بووینه رێكخۆشكه‌ر و هانده‌ر و بهانه كو ئه‌ڤ هێزه پێن خوه برۆكوبینن و موكوم بكه‌ن، ل شنگالێ ب بهانه‌یا وه‌كو ئه‌و دبێژن ئه‌وان شنگال یا رزگاركرى. كه‌س نه‌شێت بێژیت كو ئه‌وان ژى چ نه‌كریه و رۆل نه‌بوویه د هاریكاریا ئاواره‌یان دا و د رزگاركرنا شنگالێ و قوربانى نه‌داینه ئه‌وان ژى رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ هه‌بوو ل دووڤ شیانێن خوه چونكو دوژمنێ مه هه‌مویان هه‌ر ئێكه و د قوربانیدانێ ژى دا ئه‌م هه‌ر ئێكین ئه‌ڤجا دڤێت كورد داگێرانێ ژ بۆ ئێك بكه‌ین و ئه‌ڤ ئێكه ژى نه‌كێماسى یه، چنكو ئه‌م برایێن ئێكین و ئێك خوینین داكو كه‌یفا دوژمن و دوژمنكاران ب مه خۆش نه‌بیت كو ب ڤێ چه‌ندێ ئه‌م دێ شێین پیلانێن وان ژ ناڤبه‌ین. به‌س پا هه‌كه هنده‌كێن وه‌كى خاتوونا نادیا موراد هه‌بن وه‌كى، ئۆمێده‌وارم كو پشتى رزگاركرنا مووسل كێشه‌یا شنگال ژى ب دانوستاندن و دیالۆگێ بهێنه چاره‌سه‌ركرن چونكو به‌س ئه‌م كورد د زیانمه‌ندین و دێ باچا ڤێ ئێكێ ده‌ین.
