ئابوریا هه‌رێمێ و په‌رتوكا سامانێن نه‌ته‌وان

ئابوریا هه‌رێمێ و په‌رتوكا سامانێن نه‌ته‌وان

100

یا خویایه‌ كو هه‌ر وه‌لاته‌كى هه‌بیت هێزا وێ یا سه‌ره‌كى یا د گه‌شه‌پێدانا ئابورى دا سه‌ره‌رایى هێزا له‌شكه‌رى, ئه‌م وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ ژى خودانێن ئابوره‌ك و سامانه‌كى بهێزن به‌لـێ دشێم بێژم ئابوریا سیاسى دبت یا زال بت, ئابوریا ره‌وشتى هه‌تا راده‌یه‌كى مه‌ ژ ده‌ست دابت, یان ژى ژبه‌ر هنده‌ك ئه‌گه‌رێن نخامتى, بێ بسپورى, سنورێن جوغرافى, نه‌پیته‌دان ب هه‌مى جورێن سامانێن نافخو و تنێ باوه‌رى دان ب جوره‌كى سامانى ئه‌و ژى ( پترول ) یا بویه‌ مایتێكرن و ده‌ستچێكه‌ر ل سه‌ر لاوازكرنا هێزا مه‌ یا ئابورى, به‌لـێ ئه‌گه‌ر به‌راوردیه‌كێ دناڤبه‌را گه‌شه‌پێدانا خو یا ئابورى دا بكن دگه‌ل په‌رتوكا سامانێن نه‌ته‌وان, بكن دبت د هنده‌ك خالێن لاواز دا ئه‌م نێزیك بن به‌لێ د پرانیا خالێن دیتر دا ئه‌م به‌رلایى و ژێ دویرن, په‌رتوكا سامانێن نه‌ته‌وان ئه‌وه‌ یا ژلایێ ئابورناسێ ناڤدارێ جیهانى و نه‌ژاد ئه‌سكتله‌ندى ( ئاده‌م سمیس )ڤه‌ هاتى یه‌ چاپكرن ل ده‌ستپێكا شوره‌شا پیشه‌سازى ل سالا 1776 زایینى, ئه‌ڤ ئابورناسه‌ په‌سنا هزر و سیسته‌مێ سه‌رمایه‌دارى دكت و دژى مایتێكرنا ده‌ستهه‌لاتێ د ئابورى و هێزا ( دیاركرنا متایى و پێدڤیان )دا و دبێژت مروڤ د سروشتێ خودا ئابورى و مادى یه‌ و هزر و به‌رژه‌وه‌ند و حه‌ز و ئارمانجێن مروڤى د كرین و فروتنێ دانه‌ بو خوه‌شكرنا ژیانا خوه‌ و ئه‌ڤه‌ دچته‌ دقالبێ بیردوزا ئابوریا كلاسیكى دا و فه‌ر دكت هه‌ر كو سه‌ربه‌خویا ئابوریا نافخویى مافه‌ بو هه‌ر تاكه‌ كه‌سه‌كى دئازادیا كارى دا دویر ژ مایتێكرن و بریارێن ده‌ستهه‌لاتێ چونكه‌ مفایى دێ گه‌هینته‌ هه‌مى هاولاتیان, هه‌تا نوكه‌ ئه‌ڤ په‌رتوكه‌ یا بویه‌ ده‌رگه‌هێ ڤه‌كرنا ئابوریا كلاسیكى و سه‌ربه‌خویا ئابورى بو كه‌سان ل گه‌له‌ك وه‌لاتان به‌لـێ ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتێ و یاسا پێگیر و كه‌سانێن وێ تێگه‌هشتى و خودان هه‌ست بو به‌رژه‌وه‌ندا گشتى دگه‌ل چاڤدێرى و دیفچونا ده‌ستهه‌لاتێ یا ساخله‌م ل سه‌ر چاوانیا شێوێ سه‌ربه‌خویا ئابورى بو كه‌سان ئانكو میریا ده‌ڤه‌رێ د چارچوڤێ كارێ زێره‌ڤانیێ دایه‌ , به‌لـێ ئه‌گه‌ر ل وه‌لاتێن ده‌ستپێكى و هه‌رێم ژى ئێك ژ ئه‌وانه‌ ئه‌ڤ سه‌ربه‌خویه‌ بێته‌ چه‌سپاندن دبت نه‌رێنى یێن وێ پتر بن ژ ئه‌رێنى یێن وێ ژبه‌ركو نه‌ سه‌رمایه‌دارێن هه‌رێمێ خودان هه‌ستێن به‌رژه‌وه‌ندا گشتى نه‌ و تنێ بازرگانن بو مه‌ره‌ما فایدێن خوه‌ و فێلبازێن نه‌ د دانا باجێ نه‌ و ژ هه‌ژارا هه‌ژارترن دهاریكاریا گه‌شه‌پێدانا هه‌رێمێ دا, تا راده‌یه‌كى ژى ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ چاڤدێرى و دیفچونا ساخله‌م نینه‌ و هه‌رێم نه‌ وه‌لاته‌كى به‌رهه‌مهێنه‌ره‌ ژبلى كه‌رتێ ( پترولێ ) به‌روڤاژى یا بویه‌ ده‌ڤه‌ره‌كا ئیستیهلاكى بو كه‌لوپه‌لێن ده‌وله‌تێن ده‌وروبه‌ر و یا بو یه‌ خودان خه‌لكه‌كى بێ داهێنان و پرانیا وى موچه‌خور و ته‌مبه‌ل و ل سه‌ر گه‌نجینا وه‌لاتى دژین ب رێكێن جیاواز سه‌ره‌رایى كو دبت داهاتێ هه‌رێمێ نه‌ كێمتر بت ژ داهاتێ وه‌لاته‌كى وه‌كى ئوردن و ئه‌م یێن حالـى دبینن د كاودانێن قه‌یرانێ دا كو روژ بو روژێ یا دژوارتر دبت, گونه‌هـ ژى ل ستویێ گه‌نده‌ل و موچه‌ خیالـى و بندیوارێن سه‌ربه‌خو و پشته‌كێن وانه‌..

کۆمێنتا تە