ئالۆزیێن بوونا هزر و دونیایێ
جوان عزهت/ پشكا دو
دونیا، ئانكو گهردوون پهیوهندیهكا زیندى یه و بهردهوام ل گهل جیهان و دونیایا مرۆڤان گهشێ دكهت ژ بۆ هندێ مرۆڤ ببیته بوونهوهرهكێ راست دگهل خوه و وێ ژیانا تێدا دژیت، ئهو گرێدانا د ناڤبهرا بوونا هزر و دونیایێ دا دروست دبیت سێ تیۆریێن سهرهكى بخۆ ڤهدگریت ئێك: (پرسیارێن بچویك جهێ پرسیاریێن مهزن دگرن. دو: بابهتیێن بێ دووماهی. سێ: تشتێن نهمر) ئهڤ ههر سێ خاله د ناڤ واقعى دا بهرجهسته دبن، ئانكو ئهڤه مهرجهكێ بوونا دونیایێ یه، چونكو دونیا چارهنڤیسهكه دگهل بوونا دیارده و زهمهنان دا دهرباز دبیت و ههبوونا خوه ب قهدهرهكێ ڤه گرێددهت، قهدهرهكه كو ههتا دووماهیا ژیانا خوه مرۆڤ نهشێت لێ دهربازببیت. نهخاسمه ئهو دونیایا ئهم نها تێدا دژین ژێرخانه و سهرخانا وێ دهستهجمعیهكا ئالۆز پێڤه دیاره و ڤهكۆلینهكا گرنگه ل سهر پرۆسا نهمان و هندابوونا مرۆڤان ل سهرانسهرى جیهانێ، ئهڤه ب شێوهكێ گشتى دهستكاریكرنه ب دو جۆرێن وێنهیان. ئهو ژى وێنهیهك دهستهبهریێ بۆ ركابهریا ژیانێ دكهت و وێنهیێ دیتر دهستهبهریێ بۆ بێهن ڤهدانا سروشتى دكهت، بهلێ چاخێ كو مرۆڤ لهزاتیا ژیانێ ب گوههرینێ دهێنه پهرینیت، وى دهمى نابیته خودان دونیایهكا سهقامگیر و جێگیر ژى.
ههروهكى ئهدورنۆ فهیلهسوفهكێ ئهلمانى بوو دگوت: “مرۆڤ نهشێت ژیانهكا شاش دا ب شێوهیهكێ راست بژیت” مهبهستا ئهدورنۆ ژ ڤێ چهندێ ئهو بوو دهمێ مرۆڤ دناڤ ژینگهههكا شاش بیت بزهحمهت ژى شێت دناڤ ژیانهكا دروست دا بژیت، ژ بهركو مرۆڤ سهرچاوهیێ ژیانێ یه، ئهڤ ژیانه یا هاتیه رێخستن ته نهچار بكهت خوه بگوههرى ههكه ههر د چارچووڤێ سنورداركرى و سهپاندى و دێرین دا بژى، ئهڤه ته كێشه ل دووڤ كێشهیێ بهرههم ئینا و ههر بارگرانى ب سهر ته دا هات، لهورا ل گور هزر و بێریێن ئهدرونو” كا چاوان ژیانا تاكهكهسى ب شێوهیهكێ مهترسیدار دهێته رێخستن وهسا ل ناڤ سیستهمێ دهستههلات داریێ ژى دا ب شێوهیهكێ بێ بابهتیانه دهێته جێبهجێكرن ژى. لهورا ناڤێ ڤى جۆرێ ژیانێ ب (ژیانا برینداركرى) ناڤ دكهت، ئانكو هزر و ژیانا ئازاد نهبیت، دبیته قازانج بۆ پێش وهختكرنا دونیایهكا دهستنیشانكرى، سنورداركرى و بهندكرى، سهرهراى هندێ ل ههر جڤاكهكێ دا وهختێ بنگههێ ژیانا سیاسى، جڤاكى و فهرههنگى ژى یا خهلهت بیت ئێكسهر تاكهكهس دكهڤیته ناڤ سیها بێزارى و تۆلڤهكرن و زمانێ شاش دا، نهمازه ئهگهر باردوخێ ژینگههێ ب گشتى یێ سهقامگیرنهبیت مهترسیدارى و گوشهگیریا ژیانێ زێدهتر پهیدا دبیت.
ئهنجام/ بوویه ئهز ب ڤێ چهندێ باوهرم، كو ژیان گوههرینه ب زێهنیهت و ئهقلهكێ گوههرى و نوى كرى، ههر دهمێ ئهقل ژ ئامرازبوونێ بهر ب رهخنهیێ ڤه چوو، هینگێ مرۆڤ بهرپرسیارهتیا وێ چهندێ وهردگرن و دهرفهتا پرسیاركرن و پێشداچوونێ بۆ دهردكهڤیت، ئهرێ كا ئهم چاوان كاران ئهنجامبدهین یان چهند دشێن باشى و خرابیان ژێك جودا بكهین، بهلێ ئهگهر مه ئهو ئهقل و هزره ههبیت بوویهران ههلسهنگینن و ڤهكۆلین بكهین، بوچى ئهم نهشێن ب كێمترین تێكچوون و چالاكترین كار و لهزترین شێوهیێ رێخستى و ئهخلاقى و لۆژیكى بژین؟