ئاوازێن كەڤۆكان و نامەیێن نشتیمانپەروەریێ بۆ زارۆكێن كوردان
دلدار محەمەد
مشت و مر و دانوستاندنەكا بەردەوام لدۆر زارۆكی و ئاڤابوونا وی ل جیهانێ دناڤ پیتە پێكەرێن كەسایەتیێ دا هەیە، ئەرێ زارۆ چاوا ئاراستە ببیت بۆ چ ئاراستە ببیت چاوا وی ئاراستە بكەین؟
گوتنەكا دێرین ژی یا كو نیمچە رێكەفتنەك لسەر هەی یا بەربەلاڤە ئەو ژی (زارۆ لاپەرەكێ سپی یە)، چ لسەر بهێتە نڤیسین ئەو دهێتە پێشچاڤ و لسەر ئاڤا دبیت.
نڤیسین و بتایبەتی ژی نڤیسینا هەلبەستێ رێیەكا كارتێكەریا گەهاندنا پەیامانە بۆ كەسێ بەرامبەرە، ئەگەر بۆ مەزنان (مرۆڤێن ب تەمەن) جارەكێ ئەڤ چەندە راست بیت بۆ زاروكان كاریگەریا هەلبەستێ دووجاركی هندە، لەوما ژی ل جیهانێ تەرزەكێ هەلبەستەكێ بەلاڤبوو د گوتنێ هەلبەستا فێركرنێ كو ئەڤ رەنگ و فورمێ هەلبەستێ هەتا نوكە ژی سەرەرای ڤان هەمی ئالاڤێن فێركرنێ لڤێ جیهانا پێشكەفتی هێشتا وەكی رێیەكا فێركرنێ و فێركاریێ بۆ زارۆكان دهێتە بكار ئینان، هەلبەت هەلبەستڤانێن كورد ژی خۆ لڤی بابەتێ هەلبەستا فێركرنێ كریە خودان لێ هەلبەستا وان پرانی نە بتنێ هەلبەستا فێركرنێ بویە بەلكو گەلەك جاران هەلبەستا هشیاركرنێ ژی بوویە ڤیایە ببێژیتە زاروكێن كورد تو پاشەرۆژا مە كوردانی و كوردان هندەك بها و پیرۆزی هەنە پێدڤی یە لێ هشیارببی و ب پیرۆزی بهێلی داكو ناسنامەیا تە ژ ژناڤچوونێ قورتال ببیت.
دیوانا ( ئاوازێن كەڤۆكان ) دیوانەكا هەلبەستێن زارۆكانە یا هەلبەستڤان (ئەلند مزووری) یە، ب بەرگ و ناڤەرۆكەكا رەنگین، بیست هەلبەستێن زارۆكان بخوڤە گرتینە، یا كو دڤێ دیوانێ دا ب زیقی بەرچاڤ دكەڤیت گەهاندنا پەیاما ڤیانا ئاخێ و هێمایێن نەتەوەیی یێن كوردانە.
وەك د پارچەكا هەلبەستەكا ڤێ دیوانێ دا یا بناڤێ (ئەم زارۆكین) دا هاتی
(ئەم زارۆكین ئەم زارۆكین
ئەم بۆ ئاشتیێ كەڤۆكین
ئەم زارۆكین پر باوەرین
ژبو وەلات خەباتكەرین )
لڤێرێ پەیڤێن( ئاشتی ) و (بۆ وەلات خەباتكەرین )، ئەڤ هەردو دونامەیێن ئێكسەرن بۆ زارۆكان كو دڤێت روهن بكەت گەلێ كورد ب درێژاهیا دیرۆكێ مللەتەكێ ئاشتیخوازە، لەوما گرنگە زارۆكێن كوردان ژی پەیاما ئاشتیێ هەلگرن و بلند بكەن و دگەل خۆ بۆ پاشەرۆژێ دەرباز بكەن. هەر دهەمان هەلبەست دا هەلبەستڤانی ڤیایە ببێژیت سەرباری كو ئەم ئاشتیخوازین بەلێ بێ دو دلی ئاشتیخوازیا مە جێمكە دگەل خەباتكرنێ ژی و ئەم گەلێ كورد مللەتەكێ خەباتكەرین ژی و ئەڤێ خەباتێ ژی بنەمایەكێ پری بیر و باوەری هەبوویە و هەیە، لەوما هاتی یە:
(ئەم زارۆكین پر باوەرین
ژبو وەلات خەباتكەرین)
لڤێرێ پەیڤا (گەل) یان (مللەت) یان كورد نە هاتی یە بەلكو (ئەم زارۆكین ) هاتیە ئەڤە ژی نامەیەكا روهنە كو خەباتكرن ژ پێخەمەت وەلاتی ئەركێ هەمی تەخ و چین و هەمی تەمەنێن جڤاكا كوردی یە ژ وان ژی زارۆكن، فەرە ئەو ژی بزانن ئەڤە ئەركێ وانە ئەگەر ئەڤرۆ نەبیت ژی بێگۆمان ئەركێ خەباتكرنێ بۆ ڤی وەلاتێ پارچەكری ئەركێ وان یێ سەرەكی یە ل سوباهیێن دوور و نێزیك.
هەر گەلەكێ دڤێ جیهانێ دا یان هەر دەولەتەكا سەر نەخشێ ڤێ جیهانێ هژمارەكا پیرۆزیان هەنە، ژوان ژی (ئالایە) كو پارچە پەرۆكەكە لدەڤ گەل و مللەتی ب پیرۆز دهێتە راگرتن، لەوما هەلبەستەكێ جهێ خۆ د ئاوازێن كەڤۆكان ژی دا كریە بناڤێ( ئالا كوردا) دڤێ هەلبەستێ دا سلاڤی ئالایی هێتەكرن ووەكی هەلبەستەكا فێركاری، پاشان رەنگێن وی ددەتە دیار كرن، پاشان هەلبەستڤانی دڤێت ببێژیت ئالایێ كوردا نە وەكی هەر ئالایەكی یە؛ ژبەركو ئالایێ كوردان ئالایێ مللەتەكێ بێ دەولەتە لەوما ژی گەلی زارۆكان پێدڤی ئەم وی بەرز و بلند بهێلین، ئەگەر ئەڤ بلند راگرتنە چ رەنگێ خویكێ ژ مە بخوازیت:
(ل دەشت و چیا و شار و گوند
دێ مینی بەرز و بلند)
دڤان مالكێن هەلبەستێ دا هەلبەستڤانی دڤێت ببێژیت ل هەمی دەڤەران بێ جوداهی چ باژێر بن یان گوند یان هەر جهەكێ دیتر ئالا دێ مینیت بەرز و بلند و ئەڤێ چەندێ ژی بتنێ وەكو گۆتنەك ناهێلیت بەلكو دچیتە د پراكتیكا ڤێ بلند مانێ دا و دبێژیتە ئالایی بلند مانا تە بەرامبەر خوین و گیانێ مەیە و ئەگەر پێدڤی كر دێ خۆ گوری كەین:
(تویی ئالا تەڤ كوردا
بلنددبی بخوینا مەردا)
ئەڤەژی دیسان پەیامەكا رۆهنە كو بلند مانا پیرۆزیێن گەلێ مە یێ بندەست قوربانیێن بەردەوام دڤێن بۆ پاشەرۆژێ ژی كانێ چاوا ل دەمێ بۆری ژ مە ڤیاینە و بەردەوام داینێ.
د هەلبەستەكا دیتر یا ڤێ دیوانێ دا بناڤی (پێشمەرگە)
هەلبەستڤانی دووپاتی ل خۆ گۆریكرنێ بۆ ئاخا وەلاتی كریە كو ناڤكرنا ڤێ هەلبەستێ بخۆ بناڤێ (پێشمەرگە) كو سمبولێ بەرخودانێ یە، دیاردبیت كو هەلبەستڤانی دڤێت ئەم هەمی بۆ خاكا خۆ یا پیرۆز ببینە پێشمەرگە بێگۆمان ئەگەر ئەڤ نامەیە بۆ زارۆكی بن ئەڤە وێ دگەهینیت ئەلند مزووری دڤێت ببێژیت پاشەرۆژەكا دویر ژی ئەڤ ئاخە دێ هەر ژ هەژی گۆریبوونێ و هەر پێدڤی بیت ئەم ل هەمی تەمەنان بو ببینە پێشمەرگە، د پارچا ئێكێ یا ڤێ هەلبەستێ دا هاتیە:
(وەلات بۆ تە پێشمەرگەینە
هندی ساخ بین هندی هەینە)
ئانكو ل هەمی تەمەنان و دەم و دەراڤان ئەم ئەڤ گەلێ بندەست فەرە بۆ ئاخا خۆ ببینە پێشمەرگە، نەبتنێ پێشمەرگایەتی بەلكو بۆ ڤی وەلاتی دێ قوربانیێ ژی دەین ل هەر قۆناغەكێ ل هەمی ژیێ خۆ ، دیسان دهێت و رۆهن دكەت كو خویكا مە یا پاراستنا ڤێ خاكێ نەبتنێ زەحمەت دیتن و شەر و رەڤ و نەخۆشی نە و هەما هەر هندە بەلكو دبێژیتە وەلاتی:
(مەسۆزدایە ب جان و خوین
دێ بلندكەین ئالا رەنگین )
لڤێرێ ژی داكۆكی كریە كو خوین و گیانێ مە قوربانە بۆ بلندكرنا ئالا وەلاتی و پاراستنا پیرۆزیا وی ل هەردەمەكێ گەفەك لسەر هەبیت . هەردیسان( ئاوازێن كەڤۆكان ) ئەوا پر ژ پەیامێن نەتەوەیی و ڤیانا ئاخێ لڤێرێ بتنێ راناوەستین دڤێت دەرگەهێ دیرۆكێ ژی بقوتیت و بو زارۆكان خۆیا بكەت كو ئەم مللەتەكێ رەسەنین لسەر ڤێ ئاخێ مە جەژنێن نەتەوەیی یێن مینا (نەوروزێ ) ژی هەنە و ئەم پێ شانازین و گەلی زارۆكان هوین ژی ئەڤرۆ و پاشەرۆژێ پێ دشاناز بن لەوما دبێژیتە زارۆكی:
(نەورۆزە سەرسالامە
رونیا دیرۆكا مە
لتەڤ كوردان پیرۆزە
ئازادیا گەلێ مە)
بڤێ دڤێت ببێژیت نەورۆز جەڤەنگە بۆ بەرخودانێ و رزگاریێ و سەرفەرازیێ.. گەلی زارۆكان هندی زۆرداری هەبیت پێدڤی یە نەورۆزان ژی ئەم پەیدا بكەین ئەگەر نە دێ ئازادیا مە و هەبوونا مە بیتە خەون و نەدویرە وی دەمی خەونا نەیاران یا نەمانا مە ببیتە راستی.
ئەو نامەیا ب زیقی د ئاوازێن كەڤۆكان دا هاتیە دیتن ئەوە ئەگەر بۆ زارۆكێن جیهانێ فێركرن و فێركاری بتنێ بەس بیت بۆ زارۆكێن كوردان ئەڤە جودایە؛ چونكی كورد ژبلی بەردەوام بوونا رۆژێن ژیانێ بەردەوام شەڕ و هەڤركیا مانێ و هەبوونێ ژی دكەن؛ لەوما چوونا ڤان نامەیان د مێشكێ زارۆكان دا پێدڤیەكا ئەڤرۆ نەبیت ژی بۆ سباهیێن دور و نێزیك ئەو پێدڤی ب هەبوونا ڤان نامەیانە.
