ئایا ته‌ڤگه‌را سیاسی رێكا میران دشۆپینه‌؟

ئایا ته‌ڤگه‌را سیاسی رێكا میران دشۆپینه‌؟

100

د رۆژا ١٥ مه‌ها ته‌مووزێ ده‌ سالا ١٩٥١ ده‌ میرێ كورد و كوردایه‌تیێ ل شامێ ب بوویه‌ره‌ك قه‌ده‌رێ جانێ خوه‌ ژ ده‌ست دا، د ڤێ سالێ ده‌ ٦٤ سال د سه‌ر ڤێ بوویه‌رێ ره‌ ده‌رباس دبن. میر جه‌لاده‌ت به‌درخان كو ل سته‌نبۆلێ ل 26. 4. 1893 هاتبوو دنیایێ وێ ده‌مێ وه‌ك نها ده‌ستپێكا كه‌لاندنا رۆژهلاتا ناڤین و ئه‌ورۆپا ب ته‌ڤایی بوو، ل ئه‌ورۆپا پیشه‌سازی رۆژانه‌ پێشدكه‌ت و ل رۆژهلات ژی هه‌ولێن مله‌تێن د بن ده‌ستێ ده‌وله‌تا تركان ده‌ رۆژانه‌ زێده‌ دبوون دا كو خوه‌ ژ نیرێ كۆله‌تیێ رزگاربكن.
د وێ ده‌مێ ده‌ میر جه‌لاده‌ت مه‌زن بوو، د هندرێ مالباته‌ك وه‌لاتپارێز و كوردستان خواز ده‌ مه‌زن بوو، ژ به‌ر مالباتا وی ب هن ناڤ و ده‌سه‌لاتا كو ئۆسمانیێن ترك ددان وان رازینه‌دبوون و دزانیبوون كو وێ گوهه‌رتنێن مه‌زن چێببن و وێ مله‌تێن رۆژهلاتێ به‌ر ب ئازادیێ ڤه‌ هه‌رن و خوه‌ ژ نیرێ كۆله‌تیا بن ده‌ستێ تركان رزگار بكن، له‌وما باڤ و باپیرێن میر جه‌لاده‌ت به‌درخان لڤ و ته‌ڤگه‌را خوه‌ دكنرن ژبۆ بده‌ستخستنا ده‌وله‌تێ، ژ به‌ر ڤێ ته‌ڤگه‌رێ ئه‌ڤ مالبات راستی گه‌ف و ئێریشێن تركان هاتن و ب قه‌وتا چه‌ك و له‌شكه‌ران ئه‌ڤ مالابات و هه‌می مالێن خوه‌دی باندۆر ل جڤاتا كوردی كۆچبه‌ر كرن و ئه‌و ژ جڤاتا كوردی دوورخستن دا كو جڤاتا كوردی ب ته‌نێ د بن باندۆرا مه‌له‌ و ئۆلپه‌رستێن نه‌زان ده‌ بمینه‌ و ئه‌و ژی ل گۆری داخواز و ئارمانجێن ده‌وله‌تا تركیێ د ناڤا جڤاتا كوردستانێ ده‌ ته‌ڤبگه‌رن. و ژ به‌ر رۆلا مالباتێن وه‌لاتپارێز وه‌ك مالباتا میر جه‌لاده‌ت به‌درخانێ ئه‌زیزی رۆله‌ك گرنگ بوو ژبۆ پێكانینا ئارمانجێن مله‌تێ كورد ژ به‌ر شیانێن وان مالباتان ب تایبه‌ت ژ ئالی چاندی و ره‌وشه‌نبیری ڤه‌.
ژ به‌ر گرنگیا ڤێ رۆلێ د هشیاركرنا گه‌لێ كورد ده‌، ب خورتی ل ڤان مالباتان هاته‌ لێدان و ئه‌و كۆچبه‌ر كرن و دووری جڤاتا كوردی خستن ل باكورێ كوردستانێ، له‌وما ئه‌م دبینن كو ئه‌ندامێن مالباتا به‌درخان، ل شامێ، عه‌مانێ، قاهیره‌ و وه‌لاتێن ئه‌ورۆپا به‌لاڤ بوونه‌.
پشتی كو وه‌لاتپارێزێن كورد ژ ئاخا وه‌لاتێ وان دوورخستن و ژبۆ ژیان د لاشێ ڤی مله‌تی ده‌ نه‌مره‌ به‌درخانیان دزانین كو كه‌لتوور، هونه‌ر و چاند ئه‌گه‌ر بمینن زندی ئێدی ملله‌ت ژی دێ بمینه‌ زندی له‌وما ڤێ مالباتێ ریا زانستی و زانه‌بوونێ شۆپاند و یه‌ك ژ مه‌زنترین به‌رهه‌مێ یه‌ك ژ ئه‌ندامێ ڤێ مالباتێ ل سه‌ر ده‌ستێ میر جه‌لاده‌ت به‌درخان بوو كو هه‌ولێن خوه‌ بێ راوه‌ستان كرن، هه‌تا كو ئه‌لفه‌به‌یا لاتینی گونجاو بۆ زمانێ كوردی دانی و ده‌ست بكارانینا ڤێ ئه‌لفه‌به‌یێ كر ب به‌لاڤكرا كۆڤارا هاوار كو بوو چرووساك د ناڤ شه‌ڤا كوردییا ره‌ش و رۆژ ل دوورۆژ هه‌تا نها ب هه‌زاران كه‌س ب ڤێ ئه‌لفه‌به‌یێ دنڤیسن ب شێوه‌یه‌كی سه‌ركه‌فتی نه‌مازه‌ زاراڤێ كورمانجی.
كار و شۆره‌شا كو مالباتا میر به‌درخان و ب تایبه‌ت میرێ كوردایه‌تیێ میر جه‌لاده‌ت ئاگرێ وێ دادا دێ شۆره‌شه‌كی به‌رده‌وام به‌ هه‌تا تاكه‌ كورده‌ك ل سه‌ر روێ زه‌مینێ بژی، دێ گه‌له‌ك رامانێن سیاسی و ئیدیۆلجی بێن گوهه‌رتن لێ هێلا شۆره‌شا میر جه‌لاده‌ت به‌درخان دێ بمینه‌ راست و پێشڤه‌ بچه‌.
ئیرۆ پشتی پێهتر ژ ٦٠ سالی د سه‌ر ئۆخركرنا لاشێ میر جه‌لاده‌ت و زندیبوونا ره‌وان و رامانێن وی د ناڤ مله‌ت ده‌، ئایا ته‌ڤگه‌را سیاسیا كوردستانێ ب گشتی و ته‌ڤگه‌را سیاسیا ل رۆژاڤا و باكورێ وه‌لات هێلا میر جه‌لاده‌ت د خه‌باتێن خوه‌ ده‌ دشۆپینن ئان چه‌ندی ڤی میراسی دزانن و گرنگیێ ددێنێ، ئه‌ز ب هێڤیمه‌ د بۆنه‌یا سالڤه‌گه‌را كۆچا داوییا میر جه‌لاده‌ت به‌درخان ئه‌و كاربن ب هورگلی ل سه‌ر ڤێ پرسێ راوه‌ستن و به‌رسڤا ڤێ پرسا گرنگ ببدن.
لێ مینا كورده‌كی ده‌ما ئه‌ز ل ئاخافتنێن سه‌ركرده‌یێن ته‌ڤگه‌را سیاسیا كوردی ل رۆژاڤا و باكورێ كوردستانێ گوهدار دكم و رۆژنامه‌ و راگهاندنا وان دبهیسم ، دبینم و دخوینم ئه‌ز دل گران دبم چنكو ژ منره‌ دیار دبه‌ كو ته‌ڤگه‌را سیاسی هه‌تا نهاژی نزانن بێ چما “خنجه‌را میر جه‌لاده‌ت هه‌ر ئێڤار گازن ژ وی دكرن”
لێ هه‌لبه‌ت رێكا میر جه‌لاده‌ت ژ ئالیێ خۆرتێن كوردان ڤه‌ ب هێز و هێرس تێ شۆپاندن و ئه‌و ب رێكا میرێ خوه‌ سه‌ربلند و سه‌رفرازن له‌وما بانگا من بۆ خۆرتان دڤێ رۆژێ ده‌ ئه‌و به‌“رێكا میرێ خوه‌ ب سه‌رفرازی بشۆپینن هوونێ ل دنیا و قیامه‌تێ ژی ب سه‌ركه‌ڤن گوه نه‌دن ده‌نگێ خورت و بابیلۆسكێن گه‌رما هاڤینێ ب كوورایی ل ئاڤا چه‌مێ فه‌رات بنه‌رن سه‌ركه‌فتن د په‌یره‌ویا شۆپا میرانه‌، ما مه‌ چ ژ خولاما نه‌. ”

کۆمێنتا تە