ئـاشووری د ئـەنفالا بـەهدینـان یا (25 تـەبـاخـێ تا 6 ئیلۆنا سـالا 1988) دا
لۆرنس نـادر مخۆ
هەردو مللەتێن كورد و ئاشووری، ژ وان مللەتانە كو گەلەك دەربەدەری و نەخۆشی ل وەلاتێ ئیراقێ هەر ژ دامەزراندنا وێ ل سالا 1921 دیتین، هەر ل سەر دەمێ شاهنشاهیا ئیراقێ (1921-1958)، هەروەسا پشتی كەفتنا شاهنشاهیا ئیراقێ و هاتنا سیستەمێ كۆماری ب سەركرداتیا عەبدولكەریم قاسم (1958-1963) و هەردو كۆڕێن عارف 1963-1968، و ل دوماهیێ هاتنا بەعسیان ل سەر دەستهەلاتێ ب سەركرداتیا ئەحمەد حەسەن بەكر (1968-1979) و تایبەت هاتنا سەدام حسێن (1979-2003). كو ل سەردەمێ یێ دوماهیی ئەڤ رویدانا رەش سەرهەلدا.
پارتا بەعس هەمی هزرێن خۆ یێن توندرەو ل سەر گەلێ ئیراقێ دسەپاندن، تایبەت مللەتێن نە عەرەب وەك (كورد و ئاشووری و توركمان و..هتد)، كو د سەرژمێریا ئیراقێ یا سالا 1977، كو د ڤی سەردەمی دا ئاشووری نەشیان نەتەوەیا خۆ هەلبژێرن، بەلكو ئەو بتنێ وەك نەتەوا عەرەب دهاتنە تۆماركرن، ئەڤە ئێك ژ سیاسەتێن بەعس بوو. سەرەرای وێ چەندێ ژمارەكا هەرە مەزن ئانكو سەنگا مللەتێ ئاشووری د چەرخێ بۆری دا و پشتی دروستبوونا دەولەتا ئیراقێ ل كوردستانا نوكە ئاكنجی ببوون. هەر وەسا پشتی سەرهەلدانا بزاڤا كوردی (1961-1988) ب سەركرداتیا مەلا مستەفا بارزانی ژمارەكا مەزن ژ ئاشووریان گەهشتنە د ناڤ رێزا ڤێ بزاڤێ دا و ژمارەكا سیمبۆلێن ئاشووری شۆرەشێ دا سەرهەلدان. هەروەسا هەمی گوندێن ئاشووری پالپشتیا خۆ ژبۆ ڤێ بزاڤێ دیاركر و پشكداریەكا مەزن هەبوو.
سەركرداتیا پارتا بەعس ل بەرواری 29 ئادارا 1987 (عەلی حەسەن مەجید) وەك بەرپرسێ نڤیسینگەها رێكخستنا باكۆر دامەزراند، هەروەسا سەركرداتیا جڤاتا شۆرشێ هەمی ماف دابوونە عەلی حەسەن مەجید. حوكمەتێ دەست ب هەوێن خۆ كر، ئێكەم هەوا ئەنفالێ یا سلێمانی بوو، 23 شباتا 1988 تا 19 ئادارا 1988، وپشتی ڤێ هەوی حەفت هەوێن دیتر ل سەرانسەری كوردستانێ هەبوون، و هەوا دوماهیی یا دەڤەرا ئەنفال بوو، ل 25 تەباخا 1988 یا تا 6 ئیلۆنا هەمان سال. ئەوا دهێتە نیاسین (خاتمە ئەنفال)، كو د ڤێ هەوێ دا سەدان ئاشووری بوونە قوربانی، بەهرا پترا ژێدەران وەسا ددەنە دیاركرن كو د ناڤبەرا 155 تا 160 ئاشووری بوونە قوربانیێن ئەنفالێ، هەتا نها چ ژچارەنڤیسێ وان دیار نینە، هەروەسا دگەل هزاران كوردان. دەهان گوندێن ئاشووریان هاتنە سوتن وخرابكرن ووێران كرن. تانوكە ژیان ل سەر وان گوندان ناهێتەكرن. هەوێن ئەنفالێ كارتێكرنەكا مەزن ل سەر ئاشووریان هەبوو هەر ژ لایەنێن مرۆڤایەتی ، سایكۆلوژی، ئابوۆری جڤاكی و…هتد.
