ئـالا.. كـەڤـالێ هـەمی دەم و دەڤـەر و كـەرنەڤالان
عزەت یوسف
رۆژەكا درەنگا بوهاری بوو، ژ دهۆكێ بەرە ب زاویتە ڤە دچووم. هەر رەخەكێ ترۆمبێلێ ئالایەكێ كوردستانێ پێڤە بوو، شەپڕەپا وان بوو د هەژیان. ترومبێلێن دی ب ئاوایەكی سەیر ل مە دنێڕین. هەتا ل گەلیێ بێسری ئەم گەهشتینە قەرەبالغەكێ و ترومبێل كەتە پشت ترومبێلێ و راوەستیان، شۆفێرێ ترومبێلەكا ب رەخ من ڤە سەرێ خۆ ژ جامێ ئینادەر و ب دەنگەكێ تڕانەكاری گۆتە من: كەنگی رۆژا ئالایە؟! من ب دەنگەكێ جیددی گۆتێ دوهی و ئەڤرۆ و سوباهی، ل نك من هەمی رۆژ شەنگە رۆژێن ئالاینە.
هێشتا هندەك زكرەش و نەخێرخواز، هەر ژ نەژادێ كوردان هەنە ب دەنگ بلندی و ژ بنێ گەورییا خۆ دبێژن ئالا (پەڕۆیە، پەڕۆ!). ل یاریگەها بەسڕا نەهێلان (پەڕۆیێ) كوردان بلند بكەن، ل نوگرە سەلمان ل دەما ئینانا تەڕمێن ئەنفال بوویان نەهێلان ئەوی (پەڕۆیی) ب سندریكێن شەهیدان ڤە بپێچن و بابەت هند مەزنكرن (ژ مێشێ كرنە گامێش).. ل تراپزۆنا توركان سەرا ئالایەكێ بچویكێ كوردستانێ گەشتا گرۆپەكێ كوردان تێكدان و دەستەسەركرن. لێ هەر هەمان ئەڤان نەخێرخوازان ل سەر نەهێلانا بلندكرنا ئالایێ ئیراقێ ل هەولێرێ خۆ نەرازیكرن و ئاریشە بۆ گەنجێن هەولێرێ و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ چێكرن و گۆتن؛ مافێ وانە و ئازادی یە و دیموكراسیەتە هەولێر بەشەكە ژ ئیراقێ، ئەڤە بابەتەكێ سادە و ساكارە و (ژ گامێشێ كرنە مێش).
هەر وەكی چاوا ل 16ی ئوكتوبەرا 2017 هێزێن ئیراقێ و حەشدا شەعبی د ئێكەمین پێنگاڤا خۆ دا دەما ب تانك و تۆپان ب سەر كەركووكێ دا گرتین، ب هێز ئالایێ كوردستانێ ژ سەر سازی و دامودەزگەهێن فەرمی دا ئینانە خوارێ و ل جهێن وان ئالایێ ئیراقێ بلندكرن. نها ژی خەونا هندەكانە ئالایێ كوردستانێ ل سەر كەلا هەولێرێ لادەن و ئالایەكێ دی ل شوینێ بچكلینن، لێ ئەڤە خەونەكا نەزۆك و نەهاتە.
بەرییا سێ سالان، (ماشا مۆسكالیڤا) ئۆكرانی، كچەكا تەمەن 12 سالی ژ هەرێما (تۆلا) ل باشورێ مۆسكۆ، ل وانەیا هونەری ل قوتابخانەیا خۆ، وێنەیەك كێشا مامۆستایا خۆ یا رۆسی پێ خەمگین كر. وێنەیێ ماشایێ كێشای، ژنەك و زارۆكەك، دەست ل ناڤ دەست، ل تەنیشت ئالایێ ئۆكرانی نیشادابوو. مووشەك ژ ئالیێ ئالایێ رۆسیاڤە بەر ب وان ڤە دهاتن و ل سەر نڤێسی بوو (نەخێر بۆ شەڕی). هەتا زارۆك ژی دزانن ئالا هێما و سیمبۆل و نوونەراتییا وەلاتی دكەت.
بەلێ ئالا سیمبۆلا هەبوون و سەروەرییا گەلانە. ل سالا 1996ێ ناكۆكییەكا مەترسیدار د ناڤبەرا یۆنان و توركیا دا ل سەر بلندكرنا ئالای ل سەر كەڤرەكی ل گزیرتەكا ڤەدەر ل دەریا ئیجە. بوویەرێ سەرهلدا دەما تیمێ گەمیەكا یۆنانی ئالایێ یۆنانێ ل سەر كەڤرێ گزیرتەیا بچویك بلندكری، توركا ڕاكر و ئالایێ خۆ ل شوینێ بلند كر. هەردو دەولەتان پاپۆڕێن شەڕی و هێز رەوانەی گزیرتێ كرن، كێم مابوو دا شەڕەكێ مەزن سەرا كەڤرەكێ بێ وج و مفا بەرپا بیت. كێشە ب ناڤەندگێرییا ئەمریكا ب دوماهی هات.
دەما سیستەمێ شیوعاتی ل ئەورۆپا رۆژهەلات نەمای، ئەوان دەولەتان ئێكسەر ئالایێ ئێكەتیا سۆڤیەتی راكرن، كو ب سیمبۆلا بندەستیێ دزانین.
ل دەریێ (واجە ـ ئاتاری)، ل سەر سنوورێ هندستان و پاكستان، هندێ و پاكستانێ بۆ سالان ئالایێن خۆ لێ بلندكرن، هەتا بوویە پێشبركێیەكا نێڤدەولەتی: هندێ ئالایەكێ 110 متری دانا، د هەنبەر دا پاكستانێ ئالایەكێ 120 متری دانا، هند هات ئێكێ مەزنتر دانا… ئەڤ كارە وەك هەڤڕییەكا رەمزی بوو، لێ مینا شەڕەكێ سایكولوژی د ناڤبەرا هەردو دەولەتان دا بوو.
ئالا، بۆ هەر گەلەكێ جیهانێ هێمایەكێ مەزن و نیشان و ناسنامەیا هەبوونا گەلانە. ئالایێ كوردان ژ ستوینا شەهیدان هاتیە دانان، (دێ ستوینەكا درێژ ژ كلۆخێ شەهیدان ڤەدەم، پێڤەكەم ئالایێ كوردان دا بگەهیت تاڤا گەرم). ئەڤەیە ئالایێ كوردان زیندی یە و ناكەڤیت. ل هەمی كۆپ و گر و ملان ل گەل هەژیانا ئالای ل بەر بای، ل گەل دەنگێ شڤان و شەنگە بێریان و سروودا ئەی رەقیب (زیندووە قەت نانەوێ ئالاكەمان)، بلند و بلندتر بۆ دەولەتبوونێ بهەژیێت.
