ئه‌رێ سه‌عد ئاباده‌كا مه‌زن برێڤه‌یه ئان.. ؟
ڤی هه‌یامی ئه‌مێ د وه‌رچه‌په‌كا مه‌زنا سیاسی ـ جڤاكی دا دژین، ئه‌مریكا ب هه‌می هێزا خوه‌ڤه یا هاری عیراقێ دكه‌ت دا باژێڕێن داعشێ ده‌ستێ خوه دانایه سه‌ر ژێ بستینیته‌ڤه، د عه‌ینێ وه‌ختیدا دانوستاندن ل لۆزانا سۆیسرایێ گه‌له‌ك ب گه‌رمی ل ناڤبه‌را هه‌ر پێنج هه‌دامێن به‌رده‌وامێن جڤاتا ته‌ناهیێ (ده‌وله‌تێن حه‌قێ ڤیتۆیێ) و كۆمارا فیدرالا ئه‌لمانیا یا به‌رپسیاریا ئه‌خلاقیا پاراستنا جوییان ب ستۆخوه‌ڤه دگریت ژ لایه‌كیڤه و كۆمارا ئیسلامی یا ئیرانێ ژ لایه‌كێ دیڤه دهێنه‌كرن و گه‌هشتینه ژێكگرتنه‌كا سه‌رپێیی و ده‌وله‌تێن به‌ری هه‌میا پشته‌ڤانیا ڤێ پێكهاتنێ كرین تركی و عیراق بوون. هه‌ژی دیاركرنێ یه تركی، عیراق و ئیران ئه‌و ده‌وله‌تێن سۆزبه‌ندا سه‌عد ئابادێ ئیمزاكرینه و پاشی ئه‌ڤغانستان گه‌هشتیێ، پشكا مه‌زنا ڤێ سۆزبه‌ندێ ل دژی بزاڤێن خوه‌سه‌ریا كوردان بوو ل ده‌ڤه‌رێ.
تشتێ ڤێ سیناریۆیێ پیچه‌كێ شێلی دكه‌ت سۆزبه‌ندا عه‌ره‌بێن سوننه‌یه ل هه‌مبه‌ری ئیرانا شیعه و ئارمانجێن وێ یێن سیاسی.
نوكه دیرۆك ژ لایێ ئیرانێڤه پێشوپاشا دهێنه زڤڕاندن و ب ئه‌قلیه‌تا به‌ری چه‌رخێ هه‌ژدێ جاره‌كا دی سه‌ره‌ده‌ریا سیاسی دهێنه‌كرن. به‌رپسیارێن مه‌زنێن ئیرانێ دبێژن” ئه‌م بووینه‌ڤه ئیمپه‌راتۆریه‌ت و دێ ڤه‌گه‌ڕینه سه‌ر ده‌قا خوه‌یا به‌رێ و به‌غدایا پایته‌ختا عیراقا نه ل سه‌ر خێرێ نوو (چنكی ژ شیعان پێڤه خێرا كه‌سێ تێدا نینه) دكه‌نه پایته‌ختا خوه. دبێژن ئه‌مێ حوكمی ل چار پایته‌خێن وه‌لاتێن عه‌ره‌بان دكه‌ین (ب راستی ب كریار ئه‌و حاكمێن به‌غدایا عیراقێ، دیمه‌شقا سووریێ، به‌یرۆتا لوبنانێ و سه‌نعایا یه‌مه‌نێ نه).
نوكه ئه‌مریكایا ئۆبامای ژ ره‌خه‌كیڤه پێكۆلا ئیمزاكرنا سۆزبه‌نده‌كێ ل گه‌ل ئیرانێ دكه‌ت و د دلیدا هه‌یه رازیكه‌ت ده‌ست ژ پرۆگرامێ خوه‌یێ زاخكرنا ناڤكیا یۆرانیۆمی (تخصیب یۆرانیوم) به‌رده‌ت و سۆزێ بده‌ت چه‌كێ ناڤكی (ئه‌تۆمی) نه‌چێكه‌ت.
هه‌ر ل گه‌ل ئه‌ڤا بووری ئه‌مریكا یا پشته‌ڤانیا هه‌ڤالبه‌ندیا عه‌ره‌بێن نیڤگزیرتێ و كه‌نداڤێ ل دژی عه‌لی عه‌بدولا سالحی و حۆسیێن یه‌مه‌نێ دكه‌ت و نوكه گازیكرینه كامپ دێیڤدێ دا ده‌لیڤێن هه‌ڤكاریا دژی میلیشیێن حۆسی و سالحی و ئیحتیمالێن پاشه‌ڕۆژێ گه‌نگه‌شه‌كه‌ن، ره‌ملداریا وێ زه‌حمه‌ته.
نوكه پۆتین ب هه‌می هێز و بریا خوه‌ڤه یێ ل به‌رپێڕهه‌كی دگه‌ڕیێن و دڤێن جهه‌كی بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن ستراتیجیێن رۆسی په‌یداكه‌ته‌ڤه و ڤێ ده‌ڤه‌رێ بكه‌ته چه‌په‌رێ به‌ڕه‌ڤانیكرنێ ژ خوه.
ل هه‌یامێ سه‌عد ئابادێ سه‌رهزرا (تیۆرا) رۆژهه‌لاتێ مه‌زن ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ هه‌بوو و خودانێ ڤێ هزرێ مه‌حه‌مه‌د زاهر شاهێ مه‌لكێ ئه‌ڤغانستانێ بوو، نه دووره وی ڤیابیت رۆژه‌هه‌لاتێ ناڤه‌ڕاست و ئاسیا بچووكا بسورمانان بكه‌ته ئێك و پێكڤه ب سیسته‌مێ مه‌لكیا ئینگلیزیڤه گرێده‌ت، ئانكو ده‌ڤه‌ر ژ فه‌له‌كا سۆڤیه‌تێ بێنه ده‌رێخستن.
ب گۆتنه‌كا ڤه‌كریتر نوكه ده‌ڤه‌ر یا شلقیایه و د ناڤ خوه دا دكه‌لیت و رتا (له‌عنه‌تا) پێنرۆلێ ل ده‌ڤه‌رێیه و چێدبیت پێنرۆل سه‌رێ خه‌لكێ وێ بخۆت هه‌ر وه‌كی خێرێن كوردستانێ بووینه ئاگرێ سه‌ر پشتا كوردان. دڤیا بهێنه گۆتن، ل هه‌یامێ سۆزبه‌ندا سه‌عد ئابادێ لێ هاتیه ئیمزاكرن، وه‌كی ڤێ گاڤێ ده‌ڤه‌ر یا شلقیای بوو و به‌لێ مایتێكه‌ر هینگێ ل شوونا رۆسی ئه‌لمانیا و ئیتالیا بوون و حوكمه‌تا عیراقێ ژ لایێ به‌كر سدقیێ كورد و سه‌رۆكوه‌زیرێ وی حكمه‌ت سلێمانێ توركومانڤه دهاته رێڤه‌برن، به‌س نوكه ئیرانی حوكمه‌تا عیراقێ برێڤه‌دبه‌ن. هینگێ به‌ریتانیا سه‌ركێشا سیاسه‌تا دنیایێ بوو و ڤێگاڤێ ئه‌مریكایه.
هه‌كه ئۆباما شیا ئیرانێ ژ فه‌له‌كا رۆسیا پۆتینی ده‌ربێخیت و پێڤه‌هات عه‌ره‌با و ئیرانێ پێكبینیت، ئه‌رێ:
• ئۆباما شیا به‌ڕكێ ژ بن پێن رۆسیا بكێشیت و دفن و دفن ل عه‌ردی بده‌ت؟ به‌لێپا دێ مینیت كانێ به‌رامبه‌ری چ دێ ئیرانێ رازیكه‌ت دا ژ رۆژهه‌لاتی بهێنه رۆژئاڤای. ئه‌رێ دێ ئیران بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه تبلا خوه ژ یه‌مه‌نێ و لوبنانێ كێشیته ده‌رێ و هه‌ڤالینیا رۆسی هێلیت و ته‌ناهیا ئیسرائیلێ مسۆگه‌ركه‌ت به‌رامبه‌ری سووریێ بۆ بمینیت؟ ئان ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی ب یه‌مه‌نێ ب تنێ رازیبن و لوبنانێ و سووریێ كه‌نه ده‌ستبه‌عێیا جیرانیا خۆش و ما وان چ ژ ئیسرائیلێیه؟ به‌لێ ئه‌رێ دێ عه‌ره‌ب وێرن ده‌ست ژ ئیسرائیلێ و دۆزا فه‌له‌ستینێ به‌رده‌ن و ل سه‌رێكزێده‌كرنێن سیاسی ل سه‌ر كیستێ فه‌له‌ستینێ ژده‌ستخوه‌كه‌ن و بۆ ئیرانێ هێلن؟
• دێ ئۆبامایێ بنبسورمان ئیسرائیلێ گوری به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا كه‌ت و پشتا خوه ده‌تێ و ل ده‌ڤه‌رێ هێلیته ب تنێ، دزانن ژی خه‌لك ب چ ئه‌قلیه‌ت ل رۆژهه‌لاتێ بسورمانیێ به‌رامبه‌ری جوییا دهێنه‌تاشاندن، هه‌ر چه‌نده دیرۆك شه‌هده‌یێ دده‌ت فه‌له‌ستین و هه‌می فه‌له‌ستین كه‌ڤنه‌وارێ جوییانه. به‌لێپا مانه هه‌كه عه‌ره‌ب و ئیران پێكهاتن ته‌ناهیا ئیسرائیلێ دێ ڤه‌ڕێژا دووماهیێ بیت، چنكی عه‌ره‌ب خودانێن فه‌له‌ستینێنه و نوكه حه‌ماسێ پشته‌ڤانیا هه‌ڤالبه‌ندیا عه‌ره‌بی ل یه‌مه‌نێ دكه‌ت و ڤێجا ما ئیران دێ بۆچی خوه كه‌ته خوساره‌تا به‌ر غه‌یبه‌ت؟ هندی ل بیرا من ده‌مێ دیمۆكراتی دهێنه سه‌ر حوكمێ ئه‌مریكا هه‌یامێ دووماهیا حوكمێ وان به‌رده‌وام ل ناڤبه‌را وان و ئیسرائیلێ ئارێشه په‌یدادبن.
• به‌رده‌وام ده‌مێ دیپلۆماسیا كوردستانێ داخوازا ده‌ڤگۆتكرنێ (ئیعتیرافێ) ب ده‌وله‌ته‌كا خوه‌سه‌را كوردان ژ ئه‌مریكا دكه‌ت، ئه‌و ڤێ داخوازیێ قه‌بوولناكه‌ن و دبێژن ده‌وله‌تا كوردی دێ ئارێشێن مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێ په‌یداكه‌ت و دیاردكه‌ن، ئه‌و به‌رده‌وام پێكۆلا كێمكرنا ژێده‌رێن ئارێشان دكه‌ن، ئه‌رێ دێ كورد بنه‌ڤه گه‌ره‌وا هه‌ڤسه‌نگیا بهێن ل ده‌ڤه‌رێ؟.
ده‌مێ دهێنه داخوازكرن چه‌كی ئێكسه‌ر بۆ كوردان فڕێكه‌ن، ئه‌مریكا دیمۆكراتیا ڤێ ژی قه‌بوولناكه‌ن، دبێژن (ژبه‌ر پاراستنا ئێكپارچه‌یا عیراقێ دێ چه‌كی به‌س ب رێیا به‌غدا هنێرین) و ئه‌م كورد باش دزانین و رێڤه‌به‌ریا كۆچكا سپی ژی دزانیت چ جاران ئه‌و پشكا چه‌كێ ئه‌مریكا بۆ مه دهنێریته به‌غدا دروست ناگه‌هیته مه، ڤێجا ئه‌رێ دێ سه‌ربۆڕێ كیسنگه‌ری و پێكهاتنا جه‌زائیرێ ب پشكداریا دیمۆكراتیاڤه ب سه‌رێ مه ئیننه‌ڤه؟
دڤیا ئه‌م ژ پێش چاڤێن خوه نه‌به‌ین، ئه‌ڤه (عاصفه الحزم)ێ ده‌ستپێكری تركی پشته‌ڤانیه‌كا دروست بۆ نه‌كریه و هێزێن خوه نه‌لڤاندینه و تشتێ كری ب سه‌ر كوردان دا هاتیه، هه‌ر چه‌نده سه‌ركۆمارێ تركیێ ل هه‌می ئاخڤتنێن به‌ری نوكه دل كولێ شكاندنا جوییا بوو و كه‌زه‌با وی بۆ عه‌ره‌با دشه‌وتی. عیراق و ئیران ل دژی (عاصفه الحزم)ێنه به‌لێ دۆژمنیا تركی نه‌كریه. ئانكو سێ لایێن سه‌رپشكێن سۆزبه‌ندا سه‌عد ئاباد ب كریار تێكه‌لی ئارێشا یه‌مه‌نێ نه‌بووینه و نێزیك دێ سه‌ركۆمارێ تركیێ چیته سه‌ره‌دانا ئیرانا دۆژمنا سونیان و ره‌وشا كوردان، نه‌خاسمه ل ژێری و رۆژئاڤایێ كوردستانێ، دێ ده‌لیڤێ سه‌رپشكێ دانوستاندنان بیت. ل دووڤ هزرا من هه‌كه ڤێگاڤێ ده‌لیڤه نه‌بیت ئه‌ردۆگان بچیته ته‌هرانێ نه‌دوووره ژبه‌ر هه‌لبژارتنان بیت دا ده‌نگێ كوردا ژده‌ست خوه نه‌به‌ت دژی ئیرانێ راوه‌ستا.
ئه‌رێ مه حه‌ق نینه وه‌سا تێبگه‌هین ڤه‌ڕێژا ڤێ شاخڕه‌نێ دێ هه‌ڤالینیه‌كا چریسه‌ت ژێ چێبیت و تشتێ به‌رهزرا مرۆڤی نه‌بیت هێنه‌كرن. به‌لكی ڤێگاڤێ كه‌س وێ راستیێ نه‌زانیت كو ئه‌مریكا شه‌ڕێ سێقۆلیێ سالا 1956ێ ل ناڤبه‌را جوییان، به‌ریتانیا و فره‌نسیان ژ لایه‌كیڤه و عه‌ره‌بان ب سه‌ركێشیا مسرا جه‌مال عه‌بدولناسری ژ لایه‌كێ دیڤه دا ڕاوه‌ستاندن، دا ده‌ڤه‌ر ب ده‌ست سۆڤیه‌تێڤه نه‌چیت.
بلا هه‌ر ل به‌ر هزرا مه‌بیت، بۆ ئیرانێ، تركی، عیراقێ و سووریێ كورد به‌رده‌وام ژێده‌رێ ئارێشانه و ئه‌ڤ هه‌ر چار ملله‌ته خودان ده‌وله‌تن و گه‌له‌ك زه‌حمه‌ته جوگرافیا سیاسیا چار ده‌وله‌تان بهێنه گۆهڕین دا ده‌وله‌ته‌كێ ژێ چێكه‌ن و چێدبیت وه‌كی دوهیا نێزیك هه‌ڤالبه‌ندیه‌كا مه‌زنا وه‌كی سه‌عد ئابادێ بهێنه چێكرن دا ده‌ڤه‌رێ ب ده‌ست رۆسیڤه نه‌به‌رده‌ن. دێ یا به‌رهزر بیت ئه‌و سۆزبه‌ند هه‌روه‌كی كوردان دڤێن نه‌بیت و ئه‌ڤ گڤاشتنێن نوكه ل ئیرانێ دهێنه‌كرن رێڤه‌كه‌رێن تشته‌كێ هوسا بن، ئانكو ئیرانێ نه‌چاركه‌ن راستیا خوه قه‌بوولكه‌ت و سیاسه‌تا شلخه‌دانێ بهێلیت و ببیته پێكه‌رێ ته‌ناهیێ ل ده‌ڤه‌رێ و ئه‌ڤه ببیته هاریكار هه‌ڤالبه‌ندیه‌كا نوو تێكه‌لیێن دژوارێن شلقیایێن ده‌ڤه‌رێ نه‌رمكه‌ت و ژێده‌رێن بریێ (گاقه) بۆ دنیا ده‌ستكاریێ بهێنه بسته‌هكرن و رێ ڤه‌كری بێ گه‌ف بمینن.
دڤیا بهێنه‌گۆتن ژی ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ ب ره‌نگێ حه‌تا به‌ری هه‌یامه‌كێ كورت جهێ دلخۆشی و رازیبوونا ئه‌وروپا و ئه‌مریكا و چین و رۆسیایێ نه‌بوون. چینیا باهر تێنه‌بوو و نوكه دخوازن و رۆس پێكه‌رێن سه‌رپشك بوون و وه‌كی به‌رێ نه‌ماینه و دڤێن بزڤڕنه‌ڤه. رۆژئاڤای ژی ترسا هندێ هه‌یه ده‌وله‌تا مه‌ركه‌زی و ئێكگرتی ب كه‌له‌خه‌كێ مه‌زن چێدبیت رۆژه‌ك بهێن دفنا خوه لێ بلندكه‌ت و ژبن ده‌ستان ده‌ركه‌ڤیت، نه‌خاسمه چ ده‌وله‌تا قۆنبه‌لا ناڤكی هه‌بیت ئێدی كه‌س نه‌وێریت خوه تالوقه‌تكه‌ت، وه‌كی كۆریا ژووری و سه‌رۆكێ وێ یێ بێ هه‌فسار و ئه‌ڤ ترسه ژ ئیرانێ و هه‌ر ده‌وله‌ته‌كا ده‌ڤه‌رێ هه‌یه، سه‌ددامێ به‌له‌گه‌ور ژی پێكۆلا چێكرنا قۆنبه‌لا ناڤكی دكر و ئه‌م دبینین رۆژئاڤا گه‌له‌ك ب ده‌وله‌تێن رۆژئاڤایێ كه‌نداڤێ دخۆشن و ئه‌و ده‌وله‌تێن ب قایده‌نه.
نوكه ده‌ڤه‌ر بۆ هه‌می ئیحتیمالان یا ڤه‌كریه و ره‌وش یا هاریكاره و سه‌ركێشێ گۆهۆڕینێ ل ده‌ڤه‌رێ هێژ ب دروستی خوه نه‌دایه ئالیێ ئێكی ل دژی یێ دی و پێنر دڤێن هه‌می سه‌رێن وه‌ریسان د ده‌ستیدا بن و ژ بن كێنجا وی نه‌ده‌ركه‌ڤن و سیناریۆیه‌كا نوو ل پشت په‌ردێن ئه‌مریكا و د ژۆرێن دانانا ستراتیجیێڤه هه‌یه. ئێك ژ وان سیناریۆیا چێكرنا سۆزبه‌نده‌كا وه‌كی یا سه‌عد ئابادێ دوور نابینم و هه‌كه ئه‌ڤه نه‌بوو پا دڤیا ئه‌م خوه باش به‌رهه‌ڤكه‌ین، چنكی مه پرۆگرامێ گۆهڕینا ده‌ڤه‌رێ بڕێڤه‌بریه و نوكه بارێ گرانێ وێ ل سه‌ر ملێن مه‌یه و عه‌ره‌بێن سوننه نه‌خاسمه یێن نیڤگزیرتا عه‌ره‌بی و كه‌نداڤێ پێكۆلێدكه‌ن ئیران نه‌بیته پشكدارا ئه‌مریكا و خوه دپارێزن.
