ئه‌رێ ماكرۆنى چ گۆت هۆسا شانێن نڤستى ژخه‌و رابوون؟
عومه‌ر سندى
د بۆیه‌را سه‌ربرینا مامۆستایێ فره‌نسى ساموێل پاتى و داخۆیانیا سه‌رۆك ئیمانوێل ماكرۆندا ل ده‌مێ رێوره‌سمێن ب خاكسپاردنا وى وئه‌و هه‌لاو بابه‌لێسكا سه‌رهلداى ل جیهانا ئیسلامى، تایبه‌ت ل جیهانا ئیسلامیا نه‌عه‌ره‌بى دو تشت ئانینه بیرامن ل سالا 2004 ده‌مێ ژبۆ ئێكه‌مین جار ل دانیماركێ وێنێن كاریكاتۆرى ل سه‌ر پێغه‌مبه‌رێ مه سلاڤێن خودێ ل سه‌ر بن هاتینه چێكرن، دیسا جیهانا ئیسلامى هژیا وخوه‌نیشاندانان ده‌ستپێكر، دیسا ب تایبه‌تى ل جیهانا ئیسلامیا نه‌عه‌ره‌بى و زۆر تایبه‌ت ل ئیرانێ. ئه‌فگانستانێ.پاكستانێ. مالیزیا. به‌نگلادش. سۆمال.تركیا. ئازه‌ربێجان ..هتد. دره‌نگى شه‌ڤ بوو من مێزه‌ى كه‌نالێ ئه‌لجه‌زیره دكر ریپۆرتاجه‌ك دویر و درێژ ل سه‌ر خوه‌نه‌نیشاندانێن ئیرانێ نیشا ددا ب تایبه‌ت خوه‌نیشادانێن پایته‌ختى ته‌هران، د ریپۆرتاجێ دا كه‌سه‌ك نیشاددا كو وى خوه‌نیشاندانێن دژوار رێكدخستن و ل پێشیا خوه‌نیشانده‌ران دچوو و سلۆگانێن كرێت ب ده‌نگێ بلند دژى ده‌وله‌تا دانیمارك و ئورۆپا و هه‌مى رۆژئاڤا و جارانژى دژى هه‌موو كریستیانان و هه‌ما هه‌ركه‌سێ نه‌مسلمان ڤێ بێهنا وى ژحاریفه‌تان مالق دبى و ده‌نگێ وى دكه‌ت و چوه سه‌رملێ خوه‌نیشاده‌ران پشتى ده‌نگێ وى دكه‌ت ب تبلا خه‌به‌ر دگۆتن و گه‌ف ل هه‌موو جیهانێ دكرن ئاماده‌كار و پێشكه‌شكارێ ریپۆرتاجێ گه‌له‌ك پرسیار ژێ كرن و وى به‌رسڤ ددان ژ وان پرسیاران دو به‌رسڤان بالا من كشاند یایه‌كان ژێ پرسى ئه‌گه‌رنها توكه‌سه‌ك دانیماركى ل جاده‌یه‌كا ته‌هران ببینى دێ چ كه‌ى؟ گۆت هه‌لبه‌ت بێ سێ و دو ئه‌زدێ وى دبنێ گوهیرا سه‌رژێكم زه‌لام بیت ژن بیت زارۆ بیت پرسا دووه‌م كو مه‌ره‌ما من ژێ هه‌ر ئه‌ڤ به‌رسڤه‌یه پێشكێشكارى ژێ پرسى: ژ وان وێنێن كاریكاتۆرى كیژان وێنه بالاته كشاند و تو هنده دلگران و توره كریێ د به‌رسڤدا گۆت من وێنه نه‌دیتینه خه‌لك وه‌ده‌دبێژیت ئانكو رێكخه‌رێ خوه‌نیشادانان نزانت ب دروستى بابه‌ت چیه هه‌مان به‌زم و هه‌مان چیرۆك و هه‌مان بابه‌لێسك ده‌ما گۆڤارا شارل ئێبدو یا فره‌نسى هنده‌ك كاریكاتێر وه‌شاندین، ڤێجا هینگێ شانێن نڤستیێ هه‌رێما كوردستانێژى رابین سه‌رخوه ده‌مامك ژ سه‌ر سیمایێن خوه هلدان و ل رۆژه‌كا ئه‌ینى پشتى نمێژێ هاتنه سه‌ر جادان و گۆتن ئه‌م ڤێ یه‌كێ دبنیدا قه‌بوول ناكین. هه‌لوێستێ دووه‌مین كوهاتیه بیرامن ده‌ما ل هه‌شتى مه‌ها گولانێ ژ سالا 1992وێ نڤیسه‌ر و بیرمه‌ندێ مسرى فه‌ره‌ج فودا بده‌ستێن تیرۆرستان هاتیه تیرۆركرن ل دادگه‌هێ دادوه‌رى ژ بكۆژى پرسى چما ته فه‌ره‌ج كوشت وى به‌رسڤدا چونكى ئاتێست atheist ئانكو ملحد و بێئول و خودا نه‌نیاسبوو دادوه‌رى گۆتێ ده‌ما ته كیژان پرتوكا وى خواندى، ته زانى ئاتێست و بێئوله؟ بكوژى به‌رسڤدا و گۆت جه‌نابێ دادوه‌ر ئه‌ز نه‌خوینده‌وارم هه‌ما هنده‌كان گۆته من فه‌ره‌ج ئاتێسته ومنژى بریادا تولا خوداى لێ ڤه‌كم كادابێنه سه‌ر نیڤشكێ بابه‌تى كانێ سه‌رۆك ماكرۆنى چ گۆتیه هه‌تا ئه‌ڤ بابه‌لێسكه سه‌رهل بدت وهه‌تانى نڤێسینا ڤان چه‌ند رێزانژى یابه‌رده‌وامه ل رێوره‌سمێن بخاكسپاردنا مامۆستا ساموێل پاتى یێ كو ب ده‌ستێ شیشانى عبدالله ئه‌نزروفێ 18 سالی هاتیه سه‌رژێكرن سه‌رۆك ماكرۆن د گۆتارا خوه‌دا ل زانینگه‌ها سوربۆن ل 21ى ئوكتوبه‌را ده‌ربازبووى 2020 كوبه‌رى هینگێ ب دو رۆژان مامۆستا هاتبوو سه‌رژێكرن، گۆت:(مامۆستایێ دیرۆكێ یێ كوناڤێ وى پاتى ب رێیه‌كا هۆڤانه هاتیه كوشتن، بوویه سومبولا ئازادیا راده‌ربرینێ ل فره‌نسا…پاتى كوشتن چونكى نوینه‌راتیا كۆمارێ دكر ..كوشتن چونكى ئیسلامى دخوازن ده‌ست ب سه‌ر پێشه‌رۆژا مه‌دابگرن و دزانن نكارن وێ یه‌كێ بده‌ستڤه بینن ب هه‌بوونا پاله‌وانێن پشتراستێن مینا ساموێلى ..مامۆستا هاته كوشتن، چونكى رویێ راستێ كۆمارا سیكۆلار و دیمۆكراسا فره‌نسا بوو و ئه‌م ده‌ست ژ وێنێن كاریكاتۆر به‌رنادین) ئه‌ڤا د ناڤبه‌را هه‌ردو كه‌ڤاناندا تێكستا گۆتارا سه‌رۆك ماكرۆن بوویه كو نه‌ژدویر نه ژنێزیك ناڤێ پێغه‌مبه‌رى سلاڤێن خوداى لسه‌ربن نه‌ئینایه، هه‌لبه‌ت كۆمارا فره‌نسا كۆمارا ئازادیا هزروبیران و راده‌ربرینا ئازاده، هه‌روه‌سا ئازادیا ده‌ربرین وبجه ئینانارێوره‌سمێ هه‌موو ئوولان، ئه‌ڤه‌ژى ل گۆره‌ى قانوونه‌كێ كو ل سالا 1900 ده‌ركه‌تیه و هاتیه رێكخستن كوده‌وله‌ت هه‌موو رێكان خۆشدكه ژبۆئازادیا ئولان و هه‌موو رێكان دده ئولان، لێ ناهێلت بگه‌هن ناڤا گه‌هێن ده‌وله‌تێ بخوه‌ژى هیز و پێشڤه‌چوونا كۆمارا فره‌نسا ژى د وێ ئازادى و دیمۆكراسێێ دایه. لێ ئه‌ڤه‌بوو یا سه‌رۆك ماكرۆنى گۆتى و قانوونێن كۆمارێ ژى ئه‌ڤه‌نه كانێ سڤكاتیكرن د گۆتارێ دا؟ ئه‌ڤ هه‌لایه چاوا چێبوو و كێ كر؟ چما هاته كرن؟ و چما د ڤى ده‌می دا؟ هه‌لبه‌ت هزركرن د به‌رسڤێ دا نه‌ڤێت ئیخوان و ب سه‌رۆكاتیا ئه‌ردۆگانى پالده‌رێن سه‌ره‌كى یێ په‌قاندنا ڤێ بابه‌لێسكێنه و ب فیتاویژى شانێن نڤستى ل جیهانا ئیسلامى ب تایبه‌ت ئیخوانى ژخه‌و رابین ب كوردستان ژیڤه هۆكار و ئه‌گه‌رێن كوئه‌ردوگان سووارى ڤێ پێلێ بوویه گه‌له‌كن ژ وان ژى ده‌وله‌تان فره‌نسا و ب تایبه‌ت سه‌رۆك كۆمار ماكرۆن ب دروستى ل هه‌مبه‌ر ته‌ماهكارى و ده‌ستدرێژیێن وى ل ده‌ریا ناڤه‌راست و ئه‌فریكا راوه‌ستایه و ب توندى هه‌موو میتێكرنێن وى پروته‌ستو كرینه وهه‌موو پشتگیریا كۆمارا فره‌نسا ژبۆ یۆنانستانێ ئه‌شكه‌ره كریه دیسا فره‌نسا دۆسته‌كى دێرین و دلبێشێ گه‌لێ كورده بتایبه‌ت ل ڤان چارده‌هكێن ده‌ربازبووى چه‌ندین هه‌لوێستێن جامێرانه و مرۆڤ دۆستانه ل هه‌مبه‌ر گه‌لێ كورد و ته‌ڤگه‌را ئازادیخوازا كورد ل هه‌موو پارچێن كوردستانێ نیشانداینه خاله‌كادى یا هه‌رى گرنگ كو وه‌كریه ئه‌ردوگان سیارى ڤێ پیلێ ببت ره‌وشا تركیا یا شه‌پرزه بتایبه‌ت ره‌وشا پارتیاوى یا دادو گه‌شه‌پێدانێ AK partiy په‌یوه‌ندیێن تركیا ل سه‌ر ده‌مێ وى ل گه‌ل ته‌ڤایا جیهانێ ب تایبه‌ت ئورۆپا د سه‌ختترین و شه‌پرزه‌ترین ره‌وش دانه دخوازت بئه‌ڤێ هه‌لایێ شكه‌ستنێن خوه یێن ل ده‌ریایا ناڤه‌راست و لیبیا و سووریا و مایتێكرنا وى یا ل ناگورنوكه‌ره‌باخ وئێریشێن به‌رده‌وامێن وى ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب ئه‌ڤێ بابه‌لێسكێ ڤه‌شێره و د ناڤخوه‌یا تركیا ژى رۆژبۆرۆژ ئۆپوزسیۆن یا زێده و بهێز دبه زێده‌بارى ره‌وشا ئابوورى كو هه‌ژاریا ل تركیا ئیرو ئه‌ڤه پێنجى سالێن ڤێ داوێ روى نه‌دایه ل گۆره‌ى گۆتن و داخۆیانیێن سیاسه‌تڤان و شیكارڤان ڤ ئابوورناسان ل ده‌مێ نڤێسینا ڤێ گۆتارێ لیرێ تركى ل هه‌مبه‌ر دۆلارێ ئه‌مریكى گه‌هشته 8.3840 كونێزیكه ل ئاستێ ریكۆردى هۆسا و ب ڤى ره‌نگى و ب پرۆپاگه‌نده‌یه‌كا مه‌زن شیا به‌زه‌ییا خه‌لكه‌ك ساده راكێشت و خوه‌نیشاندان و پروته‌ستو و نه‌رازیبوونان په‌یدابكه كو هنده‌كێ ژ ره‌وشا شه‌پرزه‌یا خوه پێ ڤه‌شێره.
