ئه‌لته‌رناتیڤێن جودا یێن لێدانێ پێخه‌مه‌ت سزادانێ
هه‌رده‌م پرسیاره‌ك د مه‌ژیێ سه‌میانێن قوتابی و ماموستایاندا هه‌یه ئه‌رێ رێكێن دی ل شوونا لێدانێ چنه؟، سه‌میان و ماموستا د كێشه‌یا په‌روه‌رده‌كرنا زاروكاندا شه‌پرزه و حێبه‌تی دمینن، ل دور وان رێكێن ل شوونا لێدانێ دهێنه بكارئینان ل ده‌ستپێكێ چ جاران نابیت زاروك بهێته قوتان، چونكه ئه‌و نزانیت چ دكه‌ت و جوداهیێ دناڤبه‌را راستیێ و شاشیێ، باشیێ و خرابیێ دا ناكه‌ت، و ژبه‌ركو ره‌فتارا زاروكی نه یا ب مه‌به‌سته، له‌ورا ب هیچ ره‌نگه‌كی نه‌یا دروسته بهێته قوتان، چونكه ده‌رئه‌نجامێن گه‌له‌ك خراب ل سه‌ر ئاستێ ده‌رونی و له‌شی هه‌نه، لێ پێدڤی یه ئه‌ڤ رێكه ل شوونا لێدان و قوتانێ بهێنه ب كارئینان و په‌یره‌وكرن:
1- ته‌ماشه‌كرنا تیژ و همهمهم: كو كارتێكرنه‌كا ئه‌رێنی یا لسه‌ر زاروكی هه‌ی ده‌ما ئاراسته دكه‌ی بۆ نه‌كرن یان كرنا ره‌فتاره‌كێ، كو دێ ب تیژی ته‌ماشه‌ی چاڤێن وی كه‌ی و دێ هه‌ست كه‌ت كو تو یێ توره‌ی ژ وی، لێ دڤێت ئه‌ڤ رێكه د ژییه‌كێ زوی دا دگه‌ل بهێته كارئینان.
2- بێ به‌هر كرنا زاروكی ژ تشتێن خوشته‌ڤی: هه‌ر ژ یاریێن وی و قه‌ده‌خه‌كرنا ده‌ركه‌فتنێ دگه‌ل هه‌ڤالا.
3- هێلانا زاروكی داكو ده‌رئه‌نجامێن كارێ وی كری هه‌لگریت: بو نمونه ئه‌گه‌ر ئه‌ركێن خو یێن قوتابخانێ بجهنه‌ئینان، بهێله سوبه‌هی بچیته قوتابخانێ و به‌رده‌م ماموستایێ خو سزایێ ئه‌وێ ره‌فتارێ وه‌رگریت، (شكاندنا 2 نمره‌یان).
4- هێلان و سلبوون: ئه‌ڤه چه‌كه‌كێ باشه و پێدڤیه بهێته بكارئینان ب تایبه‌تی هه‌كه په‌یوه‌ندی یا ته دگه‌ل زاروكی یا باش بیت و تو خوشبڤێی، چونكه دێ وی گه‌له‌ك ئازار ده‌ت و دێ ژ وێ ره‌فتارێ زڤریته‌ڤه و ئه‌نجام ناده‌ته‌ڤه.
5- نیشاندانا نه‌رازیبوون و بێ هیڤیبوونێ ژ وی – بهێله هه‌ست بێ هیڤیا ته بكه‌ت ژبه‌ر وێ ره‌فتارا ژ وی هاتییه په‌یره‌وكرن، و دڤێت بۆ بهێته دیاركرن كا ته چ ژ بۆ دانابوو، پشت راستبه كو وی راستی و شاشی زانی و ژ یاسایێ گه‌هشت، و بێژه وی كو دێ چ قه‌ومیت هه‌كه هوسا ره‌فتارێ بكه‌ته‌ڤه.
6- جهه‌كێ دوره‌په‌رێز ژ مال یان هولێ ته‌رخان بكه: بو نمونه كورسیه‌كێ ل كوژیه‌كێ ژوورێ یان هولێ یان مه‌مه‌رێ دانێ، و پشت راستبه ژ زاروكی كو دزانیت ب سه‌ده‌مێ ڤی سزایه‌ی و ده‌مه‌كێ دێ ل سه‌ر وێ كورسیكێ بورینیت.
7- دانانا باجێ ل سه‌ر زاروكی: صندوقه‌كێ ته‌رخان بكه ده‌ما هه‌ر گووتنه‌كا نه گونجیایی كر (250 یان 500 دیناران) سزا بده و خو ئه‌گه‌ر ته ژی كر تو ژی خو سزا بده و پاره‌ی پاڤێژه د ناڤ وێ صندوقێ دا، داكو بزانیت و فێر ببیت كو یاسا لسه‌ر وی و ته ژی دهێته بجهئینان.
ب په‌یڕه‌وكرنا ڤان خالێن لسه‌ری ئاماژه پێ هاتییه كرن دێ سه‌میانێن زاروكی سه‌رهه‌لی چه‌وانی یا سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل زاروكی بیت و ماموستا ژی دێ ب ئه‌ركێ خو یێ په‌روه‌ده‌یی رابیت و زاروك ژی دێ ژ لێدانێ ئازاد و قورتال بیت و ل دوماهیێ دێ خێزانه‌كا به‌خته‌وه‌ر و جڤاكه‌كێ ساخله‌م و هوشیار و ته‌نا و ئازاد دویر ژ توندیێ ئاڤابیت.
