ئه‌مریكا و روسییا رێكه‌فتنێ یان.. . ؟

ئه‌مریكا و روسییا رێكه‌فتنێ یان.. . ؟

82

ده‌مه‌كی درێژه‌ به‌رده‌وام شه‌رێ ئه‌مریكا و روسییا ب نوێنه‌راتیا هنده‌ك ده‌وله‌ت و لایه‌نێن سیاسی وگرۆَپێن چه‌كدار ل جیهانێ ب گشتی و ده‌ڤه‌را روَژهه‌لاتا ناڤین ب تایبه‌تی گه‌شه‌ دكه‌ت، شه‌ره‌ك زێده‌ مه‌ترسی یه‌، چاره‌نڤێسێ وێ ژی هێشتا هندایه‌، گه‌له‌ك وه‌سا ڤی شه‌رێ سیاسی و ئابووری و له‌شكه‌ری دخوونن كو ده‌ستپێكا شه‌رێ جیهانی یێ سیێ یه‌.
ته‌وه‌رێ سه‌ره‌كی یێ ڤێ ململانێ سوریا و ئیراقه‌، دوو وه‌لاتێن جیرانن، حۆكمه‌تێن هه‌ر دوو وه‌لاتان به‌رژه‌وه‌ندیێن سیاسی و هزری و چاره‌نڤێسیێن هه‌ڤپشك دگه‌ل ئیرانێ هه‌نه‌، تا گه‌هشتینه‌ ده‌ستێوه‌ردان و مایتێكرنا ئیرانێ راسته‌وخوَ ل سه‌ر بزاڤـ و چالاكیێن سیاسی و له‌شكه‌ری و ئابووری یێن ڤان هه‌ر دوو وه‌لاتان هه‌بیت، وه‌ك گرۆَپه‌كێ كار بكه‌ن، به‌روڤاژی وه‌لاتێن كه‌نداڤی و توركیا و هنده‌ك لایه‌نێن سیاسی دناڤا ئیراق و سوریا دا هه‌ڤدژن دگه‌ل گرۆپا ل سه‌ری دیار، و ڤان هه‌ر دوو گرۆَپان به‌رژه‌وه‌ندێن ئه‌مریكا و روسییا ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ تێكدان و ئالۆزتر كرینه‌، نه‌خاسمه‌ روسییا دڤێت زێده‌تر شوون پێن خوه‌ هه‌بیت د روَژهه‌لاتا ناڤین دا.
ئه‌مریكا و روسییا دوو وه‌لاتێن زلهێزێن جیهانێ هه‌ر ئێك هه‌ولێ دده‌ت ل سه‌ر حسێبا یێ دن ڤی شه‌ری و ململانێ بوَ لایێ خوَ دا ئێك لایی بكه‌ن، برێكا نوێنه‌رێن خوَ ل گوره‌پانا شه‌ری دا، به‌لێ ئه‌ڤـ ململانه‌ زێده‌تر ژ چوار سالانه‌ ڤه‌دكێشیت و هێشتا كه‌سه‌كێ نه‌شیایه‌ بخوه‌ ئێكلایی بكه‌ت.
پشتی كومبوونا كوَمه‌لا گشتی یا نه‌ته‌وه‌ێن ئێكگرتی، ب شێوه‌یه‌كی راسته‌وخوَ راگه‌هاندن، هه‌ر ئێكێ چی پروژێ چاره‌سه‌ریا خوَ به‌رهه‌ڤـ كریه‌ و ئێخستیه‌ به‌ر دان و ستاندن و هه‌لۆیست وه‌رگرتنێ، د گه‌ل هندێ ژی ئیرانێ راگه‌هاند كوَ ئه‌و ئاماده‌یه‌ بوَ دان و ستاندنا ل سه‌ر كێشا سوریێ بكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ژی ل سه‌ر زارێ سه‌روَكێ ئیرانێ ( حه‌سه‌ن روحانی ) هاتیه‌.
ئه‌ڤـ پێشهاتێن نوو د هه‌مان ده‌م دا گه‌فن ل سه‌ر رویێ ئه‌ردێ، دیاره‌ چ تێگه‌هشتن ل سه‌ر پرسا چاره‌سه‌ریا كێشێن ده‌ڤه‌رێ دناڤبه‌را ئه‌مریكا و روسییا دا نه‌بوویه‌، به‌لكوَ روویێن جۆداهی و دویراتیێ پتر دیاره‌ ل سه‌ر رێكێن چاره‌سه‌ریێ و هه‌لویست وه‌رگرتنا ڤان كێشا، و پرسا چاره‌سه‌ریا روَژهه‌لاتا ناڤین ب گشتی، ب تنێ ل سه‌ر لێدانا داعشێ ئێك هه‌لویستی هه‌بیت و ب هه‌ڤپه‌یمانه‌كا جودا، ژ هه‌ڤپه‌یمانیا جیهانیا د شه‌رێ دژی داعشێ دا په‌یدا بووی، هه‌ڤپه‌یمانیا چوار قوولی (روسییا و ئیران و رژێما به‌شار ئه‌سه‌دی و ئیراقێ و هنده‌ك لایه‌نێن كوردی) ب ناڤێ هه‌ڤپه‌یمانیا دژی داعشێ هاتیه‌ پێك ئینان.
ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی یێن كه‌نداڤی گه‌له‌ك نه‌ره‌حه‌ت و دل ته‌نگن ژ هه‌ڤپه‌یمانیا روسی و رژدیا حۆكمه‌تا روسییا لسه‌ر مانا رژێما به‌شار ئه‌سه‌دی، ڤێ چه‌ندێ ب ترس و هه‌ره‌شه‌ دبینن لسه‌ر ده‌ڤه‌رێ ب گشتی ، چونكه‌ دیتنا ڤێ هه‌ڤپه‌یمانیا روسی ب تایبه‌تی لسه‌ر زارێ سه‌روَكێ روسییا هاتیه‌ گوتن كو هه‌می ئوپۆزیسیونا سوریێ داعشن، ئانكوَ لده‌ڤـ ڤێ هه‌ڤپه‌یمانیێ چ جیاوازی دناڤبه‌را هێزێن چه‌كدارێن ئوپوزیسیونێ و هێزێن داعشێ دا نینه‌، هه‌میان ب تیروریست دبینن و ئه‌ڤه‌ ژی مه‌ترسیه‌كا مه‌زنه‌، ل ده‌مه‌كێ هه‌می ئالێن ئۆپۆزیسیونێ دگه‌ل هه‌ڤپه‌یمانیا نیڤ ده‌وله‌تیا ئه‌مریكی رێككه‌فتینه‌ لسه‌ر گوهارتنا رژێما سوریێ و چاره‌سه‌ریا بێ به‌شار ئه‌سه‌دی، گه‌له‌ك ژی وه‌سا دبینن دڤیا بێته‌ دادگه‌هكرن لسه‌ر تاوانێن شه‌ری، دگه‌ل هندێ دا ژی روسییا و رژێما به‌شار ئه‌سه‌دی و ئیرانێ و حكومه‌تا ئیراقێ ل به‌غدا دێ سازیه‌كێ بناڤێ ناڤه‌ندا هه‌ڤكاریا پێزانینان، هه‌ر چه‌نده‌ ڤێ هه‌ڤپه‌یمانیێ تا نوَكه‌ دیار نینه‌ چوو په‌یوه‌ندی و هه‌ڤكاری دگه‌ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌بیت ، ئه‌ڤـ هه‌ڤپه‌یمانیه‌ دێ كار كه‌ن ل شه‌رێ دژی داعشێ، مل بملێ هه‌ڤپه‌یمانیا نیڤ ده‌وله‌تی ب سه‌روكاتیا ئه‌مریكا و روَژئاڤا، كوَ نێزیكی ( 60 ) وه‌لات تێدا پشكدران، د هه‌مان ده‌م دا ژی هه‌ڤپه‌یمانیا چوار قوولی یا روسی و هه‌ڤپه‌یمانیا ئه‌مریكی گه‌له‌ك ناكوَكن لسه‌ر هنده‌ك پرس و كێشا گه‌هشتینه‌ رادێ هه‌ره‌شه‌ و گه‌فا، چ لسه‌ر كێشا ئوكرانیا یان سوریا یان پرسا ئه‌تومی یا ئیرانێ. .. هتد.
ژ به‌ر ڤان فاكته‌ر و ئه‌گه‌رێن ل سه‌ری دیار، دبینین ئه‌ڤه‌ پێنگاڤه‌ك بیت بوَ هندێ ئه‌مریكا و روسییا شه‌ره‌كێ گه‌رمتر ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ بكه‌ن و پرس و كێشێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ گه‌رمتر بن، دبیت چاره‌نڤێسێ ڤێ ره‌وشێ و سروشتێ ململانێ یێ دیار نه‌بیت، به‌لێ هه‌می هزر و بیر بوَ هندێ دچن كوَ ئه‌ڤه‌ ڤه‌رێژا رێكه‌فتنا هه‌ڤپه‌یمانیا نیڤ ده‌وله‌تیا سالا ( 1916 ) ێ ل سایكس بیكو، ده‌م هاتیه‌ ئه‌و رێككه‌فتن بێته‌ هه‌لوه‌شاندن و سه‌ر ژ نوی ب شێوه‌یه‌كی دادپه‌روه‌رانه‌ رێككه‌فتن بێنه‌ كرن، سنور تازه‌ بێنه‌ دانان، و هه‌ر نه‌ته‌وه‌ك ب مافێت خوَ یێن ره‌وا شاد بیت، كورد ژی دناڤـ ڤێ ره‌وشا سیاسی و له‌شكه‌ری دا ئه‌گه‌ر ئێك گرتی بین ده‌لیڤێن باش و رێكێن كورت یێن ل پێش وانه‌ بوَ هندێ ب ئارمانجێن خوَ یێن نه‌ته‌وه‌یی ب جه بینن و ده‌وله‌تا كوردستانێ بێته‌ راگه‌هاندن.

کۆمێنتا تە