ئه‌نجامێ ڤیانێ ل ناڤ جڤاكێ
عه‌بدولكه‌ریم یه‌حیا زێبارى
سفڕ، یان نێزیكترین، و هه‌كه هاته ڤه‌دیتن ژى، هینگى دبیت ڤیانا كوره یا نابین بیت، وه‌كى پێگیریا مرۆڤێ رۆژهه‌لاتى یا كوره بۆ خێزانان و خێلێ به‌رى پێگیریا وى بۆ ده‌وله‌تێ بیت، و ئه‌ڤ ڤیانا كوره یا حه‌زژێكرنا خوه، دویر ژ دلسۆزیێ و قۆربانیدانێ و خێرخوازیێ، هنده‌ك ده‌وله‌تێن بچویك ئه‌ندولس دۆرپێچكر، و شارستانیا ئیسلامى ژى تێكدا، ئه‌رێ مالبات و خێزانان دێ چو ڤه‌مانا خوه هه‌بیت هه‌كه ده‌وله‌ت رۆخیا؟
بۆچى رۆژئاڤا پتر ژ رۆژهه‌لاتێ پێكڤه دژیت و دگونجیت و لێدبۆریت؟ بۆچى رۆژهه‌لات یا خه‌ندقیه د گه‌نده‌لیێ و هه‌ژاریێ و تۆلڤه‌كرن و كه‌ربوكینێن میراتگێر و حه‌سه‌دێ و پتپتێ و نیفاقێ و گوهنه‌دانێ و بڕینا ره‌حمێ و بێرێزیكرنێ دا؟
چاوا جهێ دروست یێ ڤیانێ بۆ بڤه‌گه‌رینین؟
ل ناڤا جڤاكه‌كێ ڤیانێ دكوژیت و ب ترس و ب كه‌ربوكین به‌رێ خوه دده‌تێ، و وه‌كو شه‌رم و لاوازى و سڤكاتى بهه‌ژمێریت. بۆچى ژ ڤیانێ شه‌رم دكه‌ن و شانازیێ ب توندیێ و كه‌ربێ و حه‌سوودیێ دبه‌ن؟
پره‌نسیپێ مرۆڤى یێ ژناڤدا (چاڤێ خوه بده خوه) وه‌كى به‌رده‌وامیدان ب خوه (خوه بناسه). ئه‌ڤجا هه‌كه خوه نه‌پارێزى، كه‌سێ دیتر بۆ ته ناكه‌ت! ل به‌رامبه‌ر پره‌نسیپێ ژده‌رڤه یێ مرۆڤى (ئه‌رێ ئه‌ز یێ خۆشتڤیمه؟) وه‌كو به‌رده‌وامیدانا ژناڤدا (چاڤێ خوه بده خوه) داكو ل ده‌ف هه‌میان یێ خۆشتڤى بى، لێ هه‌كه نه‌كه‌ى، كه‌س ژبلى ته ناكه‌ت. و ناكۆكیێ ب ده‌زیه‌كێ زراڤ ڤه گرێبده‌ین، ژ وێ ده‌ستپێبكه‌ین. ئه‌رێ ئه‌ز دكارم ڤیانێ بكه‌م؟ ئه‌رێ ئه‌ز دكارم ڤێ ڤیانێ چ ب بكه‌م؟ من چو هیڤى ب ڤێ ڤیانێ هه‌نه؟ و د پرسیارا دوماهیێ دا، دیالۆگا هزرا پشتى مرنێ یه، ب هزرا پشتى ڤیانێ.
ئه‌رێ ئه‌ز یێ خۆشتڤیمه؟ پرسیاره‌كا هاتیه ژبیركرن و چۆلكرن ل نیڤا رۆژێ، مێشكه‌كێ ب رۆژێ یێ رژد و دووربین و پێگیر بیت ب پێدڤیێن ژیارێ، چو په‌یوه‌ندى ب ڤیانێ ڤه نینن. وه‌كو دى ژى مێشكێ ب شه‌ڤێ ل دۆرماندۆرى پسیارێ وه‌ردبیت، چاك و نه‌رمونیان مه‌رد و خۆشك چو تشتان بۆ خوه ناكه‌ته خه‌م. پسیار ژى دڤێت ب رۆژ بهێته‌كرن و ب به‌رده‌وامى، و چاڤه‌رێبوونا به‌رسڤێ ژ ده‌رڤه‌یه، ژ یێن ل ده‌وروبه‌رى ته، ئه‌ز یێ خۆشتڤیمه، ئه‌ز یێ هه‌ییم. دێ مینم هه‌ییى د ناڤ چیرۆك و كلتوورێ وان دا.
د دیمه‌نێ پێنجێ دا ژ وه‌رزێ ئێكێ، ل مالا ئولیڤیایێ دا، ڤیۆلا دبێژیتێ (هه‌ر تشتێ ته هه‌یى كو مولكێ ته‌یه، ئه‌و بۆ دانێ و به‌خشینێ یه، نه‌ك مولكێ ته‌یه بۆ هندێ كو بۆ خوه راكه‌ى/ شكسپیر. مسرحیه اللیله الپانیه عشره، ص١٣٠) چو پێدڤیه ئه‌ز بكه‌م كو یێ خۆشتڤى بم؟ كو ڤیانێ ب دلراستى بكه‌ى و ببه‌ى پترى هندێ كو بستینى و وه‌ربگرى، كو ئه‌و كه‌سێ تو حه‌ژێ دكه‌ى فێربكه كو تو حه‌زژێ دكه‌ى.
ئه‌ز یێ خۆشتڤیمه، پلێتا گه‌ره‌نتیكرنێ ژى بێزاریێ و شكه‌ستنێ. چو سه‌ركرده د دیرۆكێ دا سه‌رنه‌كه‌فتینه ب تنێ هه‌كه حه‌زژ هه‌ڤالێن خوه نه‌كربن، و دلسۆزى و قوبانیدانا وان، نه‌ك بۆزا و نه‌ك غاندى و خوه نه‌جیب مه‌حفوز ژى نه…، چو جاران نه‌چوویه د شه‌ره‌كێ ئه‌ده‌بى دا، خوه ده‌مێ یوسف ئدریس هێرش ب گوتاره‌كێ كریه سه‌ر ب تانلێدان ب سه‌ركه‌فتنا خوه یا نۆبل لێدا، به‌رسڤا وى نه دایه.
ئه‌رێ ئه‌ز نه‌یێ خۆشتڤى مه؟ و بۆچى؟ ئه‌رێ ئه‌ز یێ زیاندارم، به‌خیلم، هه‌مه‌ره‌نگم، سه‌ختم، تانا ددانم، كه‌ربگرتیمه، حه‌سوودم … هتد؟ چو مفا تێدایه تو حه‌زژ وى بكه‌ى یێ حه‌زژ ته نه‌كه‌ت؟ ئه‌ڤ پسیاره چاڤكانیا ناكۆریێ یه، كو چاڤه‌رێى بهای بی، و هه‌كه بهێنه‌دان ژى جودا بكه‌ى!
د سه‌حیحا موسلم دا (إنی قد رُزِقْتُ حُبَّها) واته من ڤیانا وێ بده‌ستڤه‌ئینا ـ بوو رزقێ من ڤیانا وى بۆ خه‌دیجایێ باشیه‌ك بوو هاته روودان! و چو باشى بوو پشتى ڤیانێ؟ و ژیان ل ناڤ جڤاكه‌كێ چه‌ند یا كرێته كو مرۆڤ ل ناڤ وێ جڤاكێ دا دترسیت بێژیته كه‌سێ حه‌زژێ دكه‌ت كو ئه‌ز حه‌زژ ته دكه‌م!
ڤیان رێژه‌نه‌كه (نعمه‌ته‌كه) گرێدایى گیانى یه. چونكو لڤینا گیانى یه ل ژانداریێ دنێریت، ئه‌ڤجا ده‌مێ مرۆڤ ژنه‌كا جوان دبینیت، حوكمى ب جوانیێ ددانیته سه‌ر، به‌لێ ئه‌و چو جاران حه‌زژێ ناكه‌ت، هه‌كه نه‌لڤیت یان نه‌كه‌نیت یان بگرنئیت یان بئاخڤیت! و چونكو ژى نه‌ممكنه به‌حس ل گیانێ بهێته‌كرن كانێ چیه، دێ یا ب زه‌حمه‌ت بیت به‌حس ل ڤیانێ بهێته كرن كا چ تشته! ئه‌ڤجا ڤیانێ چو هه‌بوونا خوه نینه‌كو بهێته پیڤان و بگه‌هیته گوپیتكێ گرێداى بنكه‌یێن عه‌قلانى و به‌ندێن هوورك ببیت. ئه‌ڤ خالا كو مرۆڤ نه‌كاریت ده‌ربرینێ ژێ بكه‌ت، دبیته ئه‌و پرا نهێنى د ناڤبه‌را لاشى و گیانى دا، و ئه‌ڤ پره مه ڤه‌دگه‌رینیته دیكارى یێ به‌رێ د بیاڤێ ساخله‌میێ دا د مژارا غوده‌یه‌كێ كو په‌یوه‌ندیێ د ناڤبه‌را گونجاندنێ و تێهه‌لچوونێ ناڤا مرۆڤى دا رێدئێخیت.
د داخوازیا ڤیانێ دا ژ ده‌رڤه‌ى مرۆڤى، و كه‌فتنا ل بن هه‌تا رۆژا سۆر دا بۆ غرۆرێ، ئه‌ز یێ خۆشتڤى مه و پاراستى مه ل دژى كه‌ربوكینێ چه‌ندى بكه‌م! به‌عسیه‌كى گۆتبوو سه‌دامى: هه‌كه تو من بدانیه سه‌ر رێكخستنێن باكۆرى (تنڤیمات الشِّمال) دا هه‌مى كوردان كه‌مه عه‌ره‌ب. ـ ب رازیكرنا هنده‌ك ئاغایێن كورد، ده‌ردكه‌ڤتبوونه سه‌ر شاشه‌یێن تلفزیۆنێ نه‌خشه‌یا فلان خێزانان (شجره العائله)، دبێژیت كو نه‌ژادێ وێ ژ فلان عه‌شیره‌تێ یه دلێم، یان ته‌یى ـ ڤێجا سه‌دام ژى به‌رسڤا وى دا: هه‌یى ملعوین! تو حه‌سوودیێ ب من دبه‌ى، ته دڤیت پترى من حه‌ژ ته بكه‌ن! ئه‌و ب ڤه‌بڕى هزر دكه‌ت كو هه‌مى كورد حه‌ژێ دكه‌ن، چونكو ئه‌وى جلكێن كوردى ل به‌رخوه‌كربوون، و هه‌لبه‌ستكه‌ڤانه‌كێ كورد ل سه‌ر نڤیسی بوو، پیره‌كێ كه‌ڤنار! حه‌ژێَ دكه‌ن سه‌ره‌راى هه‌مى سێداره‌دانان و كۆچبه‌ر و ترسا ئه‌و تێدا دژیان! هنده‌ك ژ وه‌زیر و سه‌ركردێن وى ژى، برایێن خوه و گه‌له‌ك ژ پسمامێن خوه سێداره‌دا بوون! هێلابوونه ل جهێن وان! وه‌كى ناجى ئه‌لحه‌دیسى وه‌زیرێ ده‌رڤه و هنده‌كێن دیتر!.
و/ ئه‌ڤرۆ
