ئه‌ندامبوونا توركیا د ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی دا خه‌ونه‌كا دوور ده‌رازه!
محه‌مه‌د چه‌لكی
ئه‌ندامبوونا توركیا د ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی دا خه‌ونه‌ك مێژینه‌یه و هه‌موو حوكمه‌تێن ئێك ل په‌ی ئێكێن توركیا هه‌رده‌م بزاڤ كرینه ببنه پشكه‌ك ژ ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی، لێ مه‌رجێن ئه‌ندامبوونێ هه‌رده‌م بووینه گرێیه‌كا مه‌زن د رێیا ئه‌ندامبوونێ دا و هه‌موو بزاڤێن توركیا بۆ ئه‌ندامبوونێ ب به‌ر ئاڤدا چوونه، ل جهێ حوكمه‌تا توركی ل چاره‌یێن وان گرێكا بگه‌رهیت و پێنگاڤێن چاره‌سه‌ریێ بهاڤێژیت، كێشه‌یان زێده‌تر لێدكه‌ت، ئه‌گه‌رێن ڤێ گورێغی و بێ مننه‌تیا حوكمه‌تا توركی ڤه‌دگه‌ریت بۆ هه‌مان ئه‌گه‌رێن ئه‌ندامبوونا وێ د قۆلپا ناتۆ دا ئانكو گرنگیا جوگرافیا خوه دكه‌ت دكه‌ته كارتا فشارێ بۆ ئه‌ندامبوونێ.
قۆلپا ناتۆ دهێته هه‌ژمارتن قۆلپا وه‌ڵاتێن دیمۆكراتیك ل هه‌مبه‌ر بلۆكێ سۆشیالیست یێ ناڤدار ب بلۆكێ وارشۆ، هینگێ و ئه‌ڤرۆ ژی ده‌وله‌تا توركیا چ ستراكتۆرێن دیمۆكراتیێ تێدا به‌رچاڤ نابن، ڕاسته سیسته‌مه‌ك په‌رله‌مانی و هه‌تا ڕاده‌كی سیكۆلاره لێ په‌یڕه‌وكرنا دیمۆكراتیێ ل توركیا ژ دووراتیا عه‌رد و عه‌سمانایه، لێ بۆ به‌رسینگگرتنا بلۆكێ سۆشیالیست دا نه‌گه‌هیته سه‌رچاڤێن ئاڤا گه‌رم، چونكو توركیا خودانا درێژترین كنارێ ده‌ریایێ یه و ل گه‌رده‌نا بلۆكێ سۆشیالیست دزڤریت و بێی توركیا بلۆكێ سۆشیالیست نه‌دكاری هاتنووچوونا ده‌ریایێ بكه‌تن! ژ به‌ر گرنگیا جوگرافیا توركیا بۆ خه‌ندقاندنا بلۆكێ سۆشیالیست، قۆلپا ناتۆ توركیا ب ئه‌ندام وه‌رگرت.
ئه‌ڤرۆ ژی ب هه‌مان عه‌قلیه‌تا به‌رێ ئانكو جوگرافیا عه‌ردێ خوه وه‌ك كارته‌كا فشارێ بۆ ئه‌ندامبوونێ د ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی دا بكاردئینیت، هه‌ر چه‌ند ب كریار بلۆكێ وارشۆ نه‌مایه و دوماهی ب شه‌رێ ساڕ هاتیه، لێ شه‌ره‌كێ دن یێ سار بڕێڤه‌یه ئه‌و ژی چین و رۆسیا ل لایه‌كی و قۆلپا ناتۆ ب ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی ڤه ل لایه‌كی دی ئانكو دیسا جوگرافیا توركیا رۆله‌كێ مه‌زن دله‌یزیت بۆ نازێن توركیا ل قۆلپا ناتۆ و ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی و به‌رده‌وام ڤێ كارتێ به‌رامبه‌ری هه‌ر لڤینه‌ك و ره‌خنه‌كا ل دژی وێ بهێته گرتن، بلند دكه‌تن. تشتێ سه‌رانێن توركیا ژبیرا خوه دبن ئه‌وه: ڕاسته جوگرافیا توركیا بۆ ئه‌ورۆپا و قۆلپا ناتۆ گه‌له‌كا گرنگه لێ د سیسته‌مێ گلۆبالیزمێ دا مافێ مرۆڤی و ئازادیا هزرێ و ئازادیا سیسته‌مێ دادوه‌ریێ و رێكخستنێن جڤاكێ سڤیل سیمایێ نووی یێ ڤی سه‌رده‌میه و ل وه‌لاتێن دیمۆكراتیك رۆلێ هه‌ره سه‌ره‌كی دگێرن، له‌وا ده‌وله‌ت پێگیریێ ب وان بزاڤێن جڤاكێ سڤیل ب هه‌ند وه‌ردگریت و پیڤه‌رێن دنێن پێكهاته‌یا وه‌ڵاتێن دیمۆكراتیك وه‌ك پێش مه‌رج بۆ دهێنه چه‌سپاندن بۆ هه‌ر سه‌ره‌ده‌رییه‌كێ ل گه‌ل ده‌وله‌تێن دن.
توركیا ئه‌ڤرۆ ژ هه‌ر ده‌مه‌كی پێتر ژ پره‌نسیبێن ده‌وله‌تێن سیكۆلار و دیمۆكراتیك دووره و به‌ر ب دیكتاتۆریك (ئاوێته ژ دیمۆكراتی و دیكتاتۆر) و هه‌ر بزاڤه‌كێ ب دژی ده‌وله‌تێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن وی دهه‌ژمێریت، كێشا ئاواره‌یا و زێده باری ده‌ست تێوه‌ردانێن وێ بۆ كاروبارێن هه‌ر ئێك ژ سووریا، لیبیا، عیراق، لێگه‌ریانا گازا سروشتی د رۆژه‌هلاتا ده‌ریا سپی دا كو ئه‌و ده‌ڤه‌ر ب ده‌ڤه‌رێن كێشه ل سه‌ر نابه‌ینا توركیا ـ قوبرس ـ یۆنان دا. توركیا هێزه‌كا له‌شكری و پاپۆره‌كا لێگه‌را گازا سروشتی هنارته وێ ده‌ڤه‌رێ و ل ڤێ دووماهیێ ژی هنارتنا تۆندڕه‌وێن ئیسلامی ژ سووریێ بۆ كێشا ناگۆرنۆكه‌ره‌باخێ، ئه‌ڤ كارێن توركیا هه‌می پێكڤه دبنه ئه‌گه‌ر كو ئه‌ندامبوونا توركیا د ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی دا رێكه‌كا دوور ده‌رازه. ل ڤێره دیار دبیت كانێ سه‌رانێن ده‌وله‌تا توركیا چه‌ند شاش د سیسته‌مێ نویێ جیهانێ گه‌هشتنه و ب عه‌قلیه‌تا سه‌رده‌مێ شه‌رێ سار سه‌ره‌ده‌ریێ دكه‌تن. ژ ئه‌نجامێن ڤێ شاش تێگه‌هه‌شتنێ توركیا به‌ر ب هه‌لدێره‌كا دژوارا داكه‌تنا ئابووری و بێ بهابوونا لیرێ توركی دڤه‌زه‌لهیت و ژ مه‌رجێن ئه‌ندامبوونێ د ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی دا دویودكه‌ڤیت، هه‌رده‌ما توركیا ئه‌و مه‌رج په‌ژراندن كو بۆ ئه‌ردوغانی و حوكمه‌تا وی وك خوه كوشتنێ یه، چونكو دێ بیته ئه‌گه‌رێ هلوه‌شاندنا هه‌موو خه‌ونێن وی كو توركیا ببیته هێزه‌كا هه‌رێمی و خودن هه‌ژموون.
