ئهو رۆژا بۆ جارا ئێكێ پشتی ئهز مهزن بوویم من تێر كریه گری
بهارا ساڵا 1987 پشتی ڕژێما بهعسا داگیركهر هندهك بڕیارێن هۆڤانه دهرێخستین ژ بۆ كاڤلكرنا كوردستانێ و قڕكرنا خهلكێ كورد، كارڤهدانا شوڕشێ ژی بهرامبهر ڤان كریاران گهلهكا دژوار بوو و ئێدی چالاكیێن پێشمهرگاتی یێن لهشكهری دهربازی قۆناغهكا نوو بوون و جۆر و قهبارێ ڤان كریاران ژی هاته گوهۆڕین.
وی دهمی دكتۆر رۆژ نوری شاوهیس وهك سهرپهرشتێ لقا ئێك ( كو ههموو بههدینان ڤهدگرت ) هاته دهستنیشانكرن ژ ئالیێ جهنابێ سهرۆك بارزانی ڤه. ههلبهت رۆڵێ دكتۆر ڕۆژی د ڤان چالاكیێن پێشمهرگهی دا گهلهكێ بهرچاڤ بوو، ب تایبهت سهرپهرشتی كرنا وی یا گهلهك سهركهفتی.
هۆسا بۆ جارا ئێكێ د دیرووكا شوڕشا گولانێ دا ل شهڤا 5/5/1987 -4 فهوجا ( سۆتكی ) كو دكهفته سهر جادا بێگۆڤا – كانیماسێ نێزیكی گوندێ تشیشێ ب ههموو چهپهر و رهبیێن وێ ڤه هاته ڕزگاركرن ژ ئالیێ هێزێن پێشمهرگهی ڤه كو زیانێن پێشمهرگهی تهنێ دوو سێ بریندارێن سڤك بوون.. ئێدی ئهڤ چالاكیه بوو كلیلا گهلهك چالاكیێن دی یێن مهزنتر ل ڤێ دهڤهرێ.
پشتی هینگێ بڕیار هاته دان كو ههردوو فهوجێن جاشا یێن فرۆكهخانا بامهڕنێ تهڤی ههموو چهپهر و ڕهبیهیێن سهر ب وان ڤه ل بیرهوهریا شوڕشا گولانێ بێنه گرتن، كو بارهگایێ فهوجهكێ ژ وان دناڤ فرۆكهخانێ ب خوه دا بوو و یا دی ژی ل باكوورێ رۆژههلاتێ فرۆكهخانێ بوو.
پشتی بۆ دهمێ چهند رۆژهكان چاڤنێڕی و ڤهكۆلین ( استگلاع )ا ههردووو فهوجا و ههموو چهپهرێن دهڤهرێ هاتیه كرن ژ ئالیێ كۆمیتهیهكا لهشكهریڤه، بڕیار هاته دان وهك پیرۆزكرنهك ژ بۆ بیرهوهریا شوڕشا 26 گولانێ شهڤا 25-26/گولانێ چالاكی بهێته كرن، ژ بۆ ڤێ چهندێ ژی ئامادهكاری هاتنه كرن و هێزێن پێشمهرگهی گرۆپ گرۆپ سهركهفتنه سهرێ چیایێ مهتینا ل هنداڤی بامهڕنێ دا كو دهمێ تاری دكهڤیته ئهردی ههر هێزهك بهرهڤ جهێ بۆ هاتیه دهستنیشانكرن بكهڤیته ڕێ، وێ رۆژێ ههموویێ ژی بهردهوام ب دووربینا مه چاڤدێریا بزاڤێن دوژمنی دكر كو ژ وێ بلنداهیا چیایێ مهتینا ههموو بنگههێن دوژمنی باش دهاتنه دیتن.
هێشتا ب دروستی تاری نهكهفتیه ئهردی مه دیت هێزێن دوژمنی كۆم ب كۆم ژ فهوجێن خوه دهركهتن و ل وان گر و نهالكان ل دۆرێن فهوجا بهڵاڤ بوون، ئێدی مه زانی كو ڕهوشهكا نه نۆرمال یا چێبووی و دوژمنی ب جۆرهكی ژ جۆران پێزانینێن وهرگرتین. ئێدی پشتی ڤێ ڕوودانێ بڕیار هاته دان كو ئهڤ شهڤه چالاكی نه هێته ئهنجامدان و بهێته پاشئێخستن و وێ شهڤێ ههموو هێزێن پێشمهرگهی مانه ل سهرێ چیایێ مهتینا كۆم ب كۆم ل جهێن نهپهنی ئاگرێن خوه ههلكرن و چادانكێن چایێ دانانه سهر ئاگری و ل دۆرێن ئاگری ب چاڤهخوارنێ و ستران و سوحبهت و پێكهنۆكان دهمێ خوه دربازكرن. ههر وێ شهڤێ كۆمبوونهكا كادرێن لهشكهری هاته كرن و دكۆمبوونێ دا د. رۆژ و نهمر سهید سالح چهمسهیدی كو وهك جێگرێ د. رۆژ یێ لهشكهری بوو ئاماده بوون و نهمر سهید سالح بۆ مه دیاركر د دهمێ چاڤنێڕی و پلاندانان لهشكهری دا بۆ سهر فرۆكهخانێ وان پهیوهندی ب فهرماندهیهكێ سریهكا جاشێن فرۆكهخانێ یێ نیاس كریه كو د دهمێ شهڕی دا ئهو و سریا خوه شهڕی نهكهن و دهاریكار بن و پێشمهرگه ژی بهرامبهر وێ چهندێ دێ گیانێ وان پارێزیت و پشتی چالاكیێ ژی ئهو دێ دئازاد بن و وهك دیل دانوستاندن ل گهل وان ناهێته كرن و سهیدی دیاركر كو ئهو یێ پشتڕاسته ڤی كهسی خیانهتا كری و پیزانینێن داینه دوژمنی لهوما ژی وان فهوجێن خوه بهردان و ل دۆرێن فهوجا بۆسهدانانه.
پشتی كو وێ شهڤێ چ ڕوونهدای دوژمنی وهسا هزركر ئێدی پلانا پێشمهرگهی هاته پووچكرن و ئێدی ئهو پچهك ئارام بوون. پشتی ئێڤاریا رۆژا 26 گولانێ مه ب دووربینا باش چاڤدێریا دوژمنی كری مه دیت كو ئهو ڤێ جارێ ژ بارهگایێن خوه نه دهركهتنه و زێرهڤانیا وان ژی ب شێوهیهكی نۆرماله، د سهر هندێ ڕا كو ههر ل دهستپێكا تاری بوونێ وان دهست ب گوللهبارانهكا دژوار و بهردهوام كر ل ههموو ڕهخ و دۆرێن خوه ژ ترسادا. لێ مه گوه نهدا گوللهبارانا وان و ههر هێزهك بۆ جهێ خوه یێ دهستنیشانكری ب ڕێكهفت، هێزا كو دا ژ باشوورێ فرۆكهخانێ ڤه هێرشێ ئینیت ئهو ل گوندێ ئهرهدنا ژووری ب خوار كهفتن و د سپنهی ڕا هاتنه بن فرۆكهخانێ و یێن دی ژی ئێكسهر ژ مهتینا بۆ بامهڕنێ، هندهك هێز بۆ ههر دوو فهوجا و هێزهك ژی بۆ چیا دێركی ل رۆژههلاتێ بامهڕنێ و هێزا مه ژی بۆ گرێ سیدی و ههتا گرێ هنداڤی گوندێ تنێ كو ڕێزهكا چهپهرێن دوژمنی لێ بوو كو وهك ملهكا پان یان بانیهكێ ژ رۆژهڤایێ فرۆكهخانێ درێژ دبیت تا كو بن بامهڕنا نوو.
هۆسا هێرشا مه ژ ههموو ئالیان ڤه ل نێزیكی دهمژمێر 10 شهڤا 26-27/گولانا 1987 دهسپێكر. د دهمهكی گهلهك كورت دا ههردوو فهوج و ههموو بنگه و چهپهرێن سهر ب وان ڤه هاتنه گرتن و ههژمارهكا زۆرا جاشان وهك دیل و گهلهك چهك و تهقهمهنی و ترۆمبێلێن لهشكهری كهفتنه دهستێ مه، لێ مخابن ههردوو پێشمهرگێن مه یێن قارهمان ستار مهلا سهدیق بناڤی و فهوزی ڕهمهزان ڕهشۆ بریفكی شههید بوون و یاسین كانیساركی و حهسهن چهمسهیدی و ئهندامهكی هێزا بهرگری مللی بریندار بوون.
ههردوو پێشمهرگێن شههید بووین( ستار مهلا سهدیق بناڤی و فهوزی ڕهمهزان ڕهشۆ بریفكی) ههڤالێن من یێن نێزیك بوون، لێ شههید فهوزی ههڤالێ منێ زارۆكاتیێ و پێشمهرگاتیێ ژی بوو، ئێكانێ دهیبابێن خوه بوو، گهنجهكی چاڤ شین و پرچ زهر وهكی ئهورۆپیا بوو، هندی بێژی كهسهكی ئارام، دلپاك، مێرخاس، ههڤالخۆش و دهڤ بكهنی بوو. ئهو ل ڕهخێ مه بوو ل رۆژئاڤایێ فرۆكهخانێ، لێ ئهم ل ڕهبیێن سهری بووین و ئهو ل ڕهبیا ژ ههمیا خوارتر بوو كو دكهڤیته هنداڤی گوندێ تنێ.
پشتی مه ئارمانجێن خوه گرتین مه دیت كو هێشتا ل ڕهخێ وان شهڕ گهلهكێ گهرمه و داخوازا هاریكاریێ ژ مه دكهن. ئهم ژی كهفتینه وێ بانیێ و بلهز بهرهڤ وان ڤه چووین، بیرا من باش ناهێت كا ئهم چهند كهس بووین، لێ بیرا من تێت كو ژ وان كهسێن لگهل مه ئێك ژێ شههید عهمید حوزهیفی ئهرهدنی و ئێك ژی ڕهمهزانێ برایێ وی بوو. مه گۆمان كر كو ههڤالێن مه تووشی زیانێ بووینه و دتهنگاڤن لهوما ژی داخوازا هاریكاریێ ژ مه دكهن، ژ بهر هندێ ژی ههموو هزرا مه ل سهر وان بوو و كو ئهم زوو بگههینه ههوارا وان و مه ب ئێكجاری ژ بیركربوو كو ئهو بانی ههموو تهژی مینه ( الغام ) و ئهمێ دناڤ مهیدانهكا مینان دا د بهزین، د ڤی دهمی دا من هند دیت رهمهزان ئهرهدنی دهستێ خوه ل سینگێ من دا و ڕاست وهكی دارهكی هشك ئهز ڕاوهستاندم، من ژێ پرسی چیه: گوته من: پێ منێ ب تلا مینهكا ڤالمارا ( پێنج شیشك ) ڤه، لێ باشه من ههست پێكر، تو پێ خوه نههاڤێ ئهگهر نه دێ ب مه ههرچهندا ڤه پهقیت و مه پارچه پارچه كهت. ڕهمهزان كو هینگێ ژی و نوكه ژی پێشمهرگهیهكی گهلهك قارهمان و ل سهر خوه و شارهزایه ڕاست دهست خوه دا قهمهی ژ بهر خوه ئینادهر و هێدی و گهلهك ب شارهزای و ئارامی ئهو تێلا مینێ بڕی و لایتهكا بچووك ژ بهرووكا خوه ئینادهر و رۆناهیا وێ ههلكر و كهفته پێشیا مه و گوته مه: تهنێ پێن خوه داننه جهێ پێن من و هندی بهر ههبان ژی پێن خوه ددانانه سهر بهرا و نه ددانه سهر ئاخێ چونكی نه تهنێ مینێن ب تێلا ڤه ل وێرێ ههبوون، بهلكی یێن بێ تێله و دبن ئاخێ ژی ڤه د مشه بوون. ب وی دهستوداری تا كو ئهم گهههشتینه وێرێ ڕهبیه هاتبوو گرتن و جاش ژی ههموو هاتبوونه دیلكرن. ئهو ههڤالێن ل وێرێ ماین گۆتنه مه كو فهوزی برینداربوویه و هندهك ههڤالان ئهو بهرهڤ كانی بهڵاڤێ ڤه بر ژ بۆ دهرمانكرنێ، لێ نهگۆتن كو ڕهوشا وی گهلهكا خرابه. بهری هینگێ ژی مه زانیبوو كو ستار مهلا سهدیق ژی ل فهوجا رۆژههلاتێ باكوورێ فرۆكهخانێ شههید بوویه، ژ بهر هندێ ئیدی ئهم كهفتینه ڕێ بهرهڤ فرۆكهخانێ و ل وێرێ مه د. رۆژ دیت و گوته مه: ههول بدهن ههموو بریندار و دیل و چهك و تهقهمهنیان ب ترۆمبێلان ڤهگوهێزنه ڕهخێ دهێ و كانی بهڵاڤێ بهری ببیته رۆژ و ههلیكۆپتهر بهێن، مه ژی تا دهمژمێر 6 سپیدێ ههموو ڤهگوهاستن و دووماهیێ ل تاڤدانێ ل گهل د. رۆژ و نهمر سهید سالح ئهم ژی ئێدی بهرهڤ كانی بهڵاڤێ هاتین.
دهمێ ئهم گهههشتینه كانی بهڵاڤێ مه دیت كو پزیشكێن مه ( كو ئهو ژی هاریكارێن پزیشكا و برین پێچ بوون ) خهریكی عهمهلیاتكرن و دهرمان كرنا برینداران بوون، دهما من پرسا شههید فهوزی كری د. كهمالی گۆته من ئهو یێ ل ژوورهكا دی و چ هیڤیا ساخ بوونا وی نینه، گوللهیهكا ب سهرێ وی كهفتی و ل ڕهخێ دی یا دهركهفتی. ئهز گهلهك ب لهز و شهپرزه بهزیمه سهر كهلهخێ وی، من دیت كو پچهك بزاڤ تێدا مایه، لێ من زانی كێلیكێن دووماهیا ژیانا وینه، جارنا چاڤێن خوه ڤهدكرن و من دزانی دڤیا تشتهكی بێژیت لێ نه دشیا و ئهز پشتڕاستم وی دڤیا خاترا خوه ژ من بخوازیت و ئهز ب چاڤێن وی تێگهههشتم. ئهز ل بهر سهرێ وی ڕوونشتم و چاڤێن وی مانه ب چاڤێن من ڤه تا كو چاڤێن وی كهفتینه سهرێك. ئێدی سینگێ من وهك لههیهكێ پهقی و من ژ ههموو دلێ خوه بهردا گریهكا ب گۆڕ، هندهك ههڤالێن دۆرا من ژی خوه نهگرت و وان ژی بهردا گری، ئهز باوهر دكهم بۆ دهمێ پتر ژ نیڤ دهمژمێرێ ژ نیڤا دلێ خوه و ب ههموو هێزا خوه من دكره گری، كو ئهڤه بۆ جارا ئێكێ بوو پشتی ئهز مهزن بوویم بكهمه گری. نوكه ژی چاڤێن ههڤالێ من شههید فهوزی ڕهمهزان ڕهشۆ بریفكی ههر ل پێش چاڤێن مننن دهمێ بۆ جارا دوماهیێ كهفتینه سهرێك و نهشیای ب پهیڤهكێ خاترا خوه ژ من بخوازیت.
ههردوو پێشمهرگێن شههید بووین( ستار مهلا سهدیق بناڤی و فهوزی ڕهمهزان ڕهشۆ بریفكی) ههڤالێن من یێن نێزیك بوون، لێ شههید فهوزی ههڤالێ منێ زارۆكاتیێ و پێشمهرگاتیێ ژی بوو، ئێكانێ دهیبابێن خوه بوو، گهنجهكی چاڤ شین و پرچ زهر وهكی ئهورۆپیا بوو، هندی بێژی كهسهكی ئارام، دلپاك، مێرخاس، ههڤالخۆش و دهڤ بكهنی بوو. ئهو ل ڕهخێ مه بوو ل رۆژئاڤایێ فرۆكهخانێ، لێ ئهم ل ڕهبیێن سهری بووین و ئهو ل ڕهبیا ژ ههمیا خوارتر بوو كو دكهڤیته هنداڤی گوندێ تنێ. پشتی مه ئارمانجێن خوه گرتین مه دیت كو هێشتا ل ڕهخێ وان شهڕ گهلهكێ گهرمه و داخوازا هاریكاریێ ژ مه دكهن. ئهم ژی كهفتینه وێ بانیێ و بلهز بهرهڤ وان ڤه چووین، بیرا من باش ناهێت كا ئهم چهند كهس بووین، لێ بیرا من تێت كو ژ وان كهسێن لگهل مه ئێك ژێ شههید عهمید حوزهیفی ئهرهدنی و ئێك ژی ڕهمهزانێ برایێ وی بوو. مه گۆمان كر كو ههڤالێن مه تووشی زیانێ بووینه و دتهنگاڤن لهوما ژی داخوازا هاریكاریێ ژ مه دكهن، ژ بهر هندێ ژی ههموو هزرا مه ل سهر وان بوو و كو ئهم زوو بگههینه ههوارا وان و مه ب ئێكجاری ژ بیركربوو كو ئهو بانی ههموو تهژی مینه ( الغام ) و ئهمێ دناڤ مهیدانهكا مینان دا د بهزین، د ڤی دهمی دا من هند دیت رهمهزان ئهرهدنی دهستێ خوه ل سینگێ من دا و ڕاست وهكی دارهكی هشك ئهز ڕاوهستاندم، من ژێ پرسی چیه: گوته من: پێ منێ ب تلا مینهكا ڤالمارا ( پێنج شیشك ) ڤه، لێ باشه من ههست پێكر، تو پێ خوه نههاڤێ ئهگهر نه دێ ب مه ههرچهندا ڤه پهقیت و مه پارچه پارچه كهت. ڕهمهزان كو هینگێ ژی و نوكه ژی پێشمهرگهیهكی گهلهك قارهمان و ل سهر خوه و شارهزایه ڕاست دهست خوه دا قهمهی ژ بهر خوه ئینادهر و هێدی و گهلهك ب شارهزای و ئارامی ئهو تێلا مینێ بڕی و لایتهكا بچووك ژ بهرووكا خوه ئینادهر و رۆناهیا وێ ههلكر و كهفته پێشیا مه و گوته مه: تهنێ پێن خوه داننه جهێ پێن من و هندی بهر ههبان ژی پێن خوه ددانانه سهر بهرا و نه ددانه سهر ئاخێ چونكی نه تهنێ مینێن ب تێلا ڤه ل وێرێ ههبوون، بهلكی یێن بێ تێله و دبن ئاخێ ژی ڤه د مشه بوون. ب وی دهستوداری تا كو ئهم گهههشتینه وێرێ ڕهبیه هاتبوو گرتن و جاش ژی ههموو هاتبوونه دیلكرن. ئهو ههڤالێن ل وێرێ ماین گۆتنه مه كو فهوزی برینداربوویه و هندهك ههڤالان ئهو بهرهڤ كانی بهڵاڤێ ڤه بر ژ بۆ دهرمانكرنێ، لێ نهگۆتن كو ڕهوشا وی گهلهكا خرابه. بهری هینگێ ژی مه زانیبوو كو ستار مهلا سهدیق ژی ل فهوجا رۆژههلاتێ باكوورێ فرۆكهخانێ شههید بوویه، ژ بهر هندێ ئیدی ئهم كهفتینه ڕێ بهرهڤ فرۆكهخانێ و ل وێرێ مه د. رۆژ دیت و گوته مه: ههول بدهن ههموو بریندار و دیل و چهك و تهقهمهنیان ب ترۆمبێلان ڤهگوهێزنه ڕهخێ دهێ و كانی بهڵاڤێ بهری ببیته رۆژ و ههلیكۆپتهر بهێن، مه ژی تا دهمژمێر 6 سپیدێ ههموو ڤهگوهاستن و دووماهیێ ل تاڤدانێ ل گهل د. رۆژ و نهمر سهید سالح ئهم ژی ئێدی بهرهڤ كانی بهڵاڤێ هاتین. دهمێ ئهم گهههشتینه كانی بهڵاڤێ مه دیت كو پزیشكێن مه ( كو ئهو ژی هاریكارێن پزیشكا و برین پێچ بوون ) خهریكی عهمهلیاتكرن و دهرمان كرنا برینداران بوون، دهما من پرسا شههید فهوزی كری د. كهمالی گۆته من ئهو یێ ل ژوورهكا دی و چ هیڤیا ساخ بوونا وی نینه، گوللهیهكا ب سهرێ وی كهفتی و ل ڕهخێ دی یا دهركهفتی. ئهز گهلهك ب لهز و شهپرزه بهزیمه سهر كهلهخێ وی، من دیت كو پچهك بزاڤ تێدا مایه، لێ من زانی كێلیكێن دووماهیا ژیانا وینه، جارنا چاڤێن خوه ڤهدكرن و من دزانی دڤیا تشتهكی بێژیت لێ نه دشیا و ئهز پشتڕاستم وی دڤیا خاترا خوه ژ من بخوازیت و ئهز ب چاڤێن وی تێگهههشتم. ئهز ل بهر سهرێ وی ڕوونشتم و چاڤێن وی مانه ب چاڤێن من ڤه تا كو چاڤێن وی كهفتینه سهرێك. ئێدی سینگێ من وهك لههیهكێ پهقی و من ژ ههموو دلێ خوه بهردا گریهكا ب گۆڕ، هندهك ههڤالێن دۆرا من ژی خوه نهگرت و وان ژی بهردا گری، ئهز باوهر دكهم بۆ دهمێ پتر ژ نیڤ دهمژمێرێ ژ نیڤا دلێ خوه و ب ههموو هێزا خوه من دكره گری، كو ئهڤه بۆ جارا ئێكێ بوو پشتی ئهز مهزن بوویم بكهمه گری. نوكه ژی چاڤێن ههڤالێ من شههید فهوزی ڕهمهزان ڕهشۆ بریفكی ههر ل پێش چاڤێن مننن دهمێ بۆ جارا دوماهیێ كهفتینه سهرێك و نهشیای ب پهیڤهكێ خاترا خوه ژ من بخوازیت.