ئه‌ڤرۆ هژمارا په‌نابه‌رێن حه‌فت سالان یێن عیراق و كوردستانێ به‌لاڤ دكه‌ت
ئه‌ڤرۆ، نه‌وزاد هلۆری:
هه‌ر چه‌نده د نوكه دا پێلێن په‌نابه‌ران ل عیراق و هه‌رێما كورستانێ بۆ ده‌رڤه به‌رده‌وامه، به‌لێ ب گۆره‌ی ئاماره‌كێ ئه‌ڤ ساله كێمترین هژمارا وه‌لاتیان قه‌ستا ده‌رڤه كریه. ب گۆره‌ی ئامارێ ئه‌ڤ ساله هه‌تا نوكه 37 هزار كه‌س ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ ب رێیێن جودا قه‌ستا ده‌رڤه كریه و ل سالا 2019ێ ژی هژمارا كه‌سێن ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 53 هزار و 240 كه‌س بوون ژ وانان 47 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 10 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن.
ده‌زگه‌هێ لوتكه بۆ كاروبارێن ئاواره و په‌نابه‌ران كو ئێكه ژ ده‌زگه‌هێن رێكخراوه‌ی ل هه‌رێما كوردستان و عیراقێ كار دكه‌ت، ئامارا حه‌فت سالێن بوری یێن په‌نابه‌ران ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ به‌لاڤ كرن كو قه‌ستا ده‌رڤه كریه و دانه‌یه‌ك ب ده‌ست رۆژناما ئه‌ڤرۆ كه‌فتیه.
ب گۆره‌ی ئامارێ ئه‌ڤ ساله هه‌تا نوكه 37 هزار كه‌س ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ ب رێیێن جودا قه‌ستا ده‌رڤه كریه كو هه‌موو وان كه‌سان بخوڤه دگریت كو دكه‌ڤنه بن ژیێ 18 سالیێ دا، ژ وان په‌نابه‌ران ژی 10 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 185 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن.
هه‌ر د ئامارێ دا هاتیه، ل سالا 2015ێ هژمارا كه‌سێن كو ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 186 هزار و 422 كه‌س بوون ژ وانان 25 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و حه‌فت په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، ل سالا 2016ێ هژمارا كه‌سێن كو ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 160 هزار و 717 كه‌س بوون ژ وانان 78 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 54 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، دیسان ل سالا 2017ێ ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 92 هزار و 691 كه‌س بوون ژ وانان 29 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 67 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، ل سالا 2018ێ هژمارا كه‌سێن كو ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 69 هزار و 203 كه‌س بوون ژ وانان 54 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 18 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، ل سالا 2019ێ ژی هژمارا كه‌سێن كو ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 53 هزار و 240 كه‌س بوون ژ وانان 47 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 10 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، هه‌ردیسان ل سالا 2020ێ هژمارا كه‌سێن كو ل عیراق و هه‌رێما كوردستانێ چوینه ژ ده‌رڤه 34 هزار كه‌س بوون ژ وانان 18 كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 17 په‌نابه‌ر ژی نه‌دیارن، كوما گشتی یا هژمارا وان كه‌سێن وه‌كو په‌نابه‌ر ل سالا 2015ێ هه‌تا نوكه چوینه ژ ده‌رڤه دبیته 633 هزار و 273 كه‌س كو ژ وانان 261 په‌نابه‌ران گیانێ خوه ژ ده‌ستدایه و 185 كه‌س ژی نه‌دیاره، كوما گشتی یا قوربانیان دبیته 446 په‌نابه‌ر.
ئامارا ل سه‌ری وه‌سا دده‌ت دیاركرن كو تنێ ئه‌و كه‌سانێن ل سه‌ر ژیێ 18 سالی هاتینه هژمار و توماركرن، دیسان سال بۆس الێ هژمارا په‌نابه‌ران و قوربانییێن وان ژی د كێمبوونێ دانه.
ب گوره‌ی راپرسییه‌كێ كو ل سه‌ر تورا جڤاكی یا فێسبوكێ 338 كه‌س ل پارێزگه‌ها دهۆكێ پشكداری تێدا كریه دیاردبیت ئه‌گه‌ر جهێن شوله‌ژێ ئاریشا وان چاره‌سه‌ر بكه‌ن پتری 61% ژ وه‌لاتیان قه‌ستا ده‌رڤه ناكه‌ن، ئه‌گه‌ر پاره هه‌بن و شیان ژی هه‌بن بچن.
رێكخراوا سه‌نته‌رێ چالاكیێن لاوان چه‌ند رۆژان به‌ری نوكه رونشتنه‌كا ڤه‌كری ل بارا ئه‌گه‌ر و چاره‌سه‌ریا پرسا چونا ده‌رڤه‌یا وه‌لاتیان ب تایبه‌تی گه‌نجان بۆ هژماره‌كا رۆژنامه‌ڤان و چالاكڤان و ماموستایێن زانكۆیێ ب بانگهێشتنا جهێن شوله‌ژێ و ئه‌ندامێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ و ئه‌ندامێن جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ، د ئه‌نجامێ دانوستاندنا وان دیاربوو كو ئه‌گه‌را سه‌ره‌كی یا چونا وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ بۆ ده‌رڤه دارایی و نه‌بوونا ده‌لیڤێن كاری و بێكاری یه، دیسان دیاربوو كو رۆژانه نێزیكێ 100 كه‌س ل عیراقێ په‌نابه‌ر دبن و سێ چاریك ژ وان ل ڤێ دوماهیێ خه‌لكێ پارێزگه‌ها دهۆكێ نه.
ب گوره‌ی هنده‌ك ژ ئاماژه‌یێن راگه‌هاندنا جیهانی پرانیا په‌نابه‌رێن كو ل هه‌رێما كوردستانێ قه‌ستا ده‌رڤه كری خه‌لكێ پارێزگه‌ها سلێمانیێ و ناحیا شێلادزێ نه، هه‌تا وی راده‌یی لایه‌نێن شوله‌ژێ ل هه‌رێما كوردستانێ ئیناینه سه‌ر خه‌ت و د به‌رسڤدا دیاركری، ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی یا چوونا وه‌لاتیێن سنورێ ناحیا شێلادزێ ژبه‌ر ره‌وشا شه‌رێ دناڤبه‌را توركیا و په‌كه‌كێ یه.
ب گوره‌ی راپرسیه‌كا دی كو ل سه‌ر تورا جڤاكی یا فێسبوكێ هاتیه ئه‌نجامدان و 553 كه‌سان پشكداری كریه، پتری 81% گوتیه كو چونا گه‌نجان و خێزانان بۆ ده‌رڤه دێ ئاریشا وان چاره‌سه‌ركه‌ت، دهه‌مبه‌ر دا پتری 18% گوتیه كو چونا گه‌نجان و خێزانان بۆ ده‌رڤه چۆ ژ ئاریشا وان ناگوهۆریت و چاره‌سه‌ر ناكه‌ت.
