ئێكبوون هێزا هەمی سەركەفتنانە
جەگەر كەمال ڕێكانی
ئێكبوون ئەو هێزە یا كو مللەتان دهێلیت زیندی و بهێز و دگەهینتە هیڤی و ئارمانجێن وان و ناهێلیت ئەو مللەت بكەڤیت، بەروڤاژی یەكبوونێ ژی یا كو مللەتان ژ ناڤدبەت و دبیتە ئاستەنگ د ڕێیا ئارمانج و پێشكەفتن و سەركەفتنا مللەت و كەسان دا و هەر ئەوە كو وەڵاتان وێران دكەت بێ تفاقی و دووبەرەكی و كەرب و كین و ئێكودوو نەقەبوولكرنە، لەوما ئەگەر ئەم مللەتێ خۆ یێ كورد بكەینە نموونە و لاپەڕێن دیرۆكێ ڤەدەین و بخوینین؛ دێ بینین كو ژبلی نەزانین و هەبوونا گەلەك نەیاران ئەگەرێ سەرەكی یێ نەگەهشتنا مە بۆ وێ ئارەزۆیا مە هەی و ژ دەستدانا مافێ مە یێ ڕەوا كو سەرخۆبوونە، هەمی بۆ نەئێكڕێزی و نەئێكبوونا مە دزڤریت و هەتا نوكە ژی ئەم یێن ژ دەردێ ئێكنەبوون و ئێكدو قەبوولنەكرنێ دا د نالین و مخابن وەك پێدڤی ئەم نەشیاینە، مفای ژ شاشیێن خۆ یێن دیرۆكی وەربگرین و بۆ خۆ بكەینە سەربۆر؛ دا جارەكا دیتر گەمیا مە وەرنەگەریت و ب سلامەتی بگەهینە كەنارێ ئارامی و پێشكەفتنێ، زانا و خەباتكەر و سەركردە و هۆزانڤانێن مە ژی دەستێ خۆ دانایە سەر ڤێ برینێ و ڤیایە ئەڤ برینە بهێتە دەرمانكرن ب دەرمانێ ئێكبوونێ، لێ وەك مە ئاماژەپێكری ئەم نەشیاینە وەكو پێدڤی مفا ژ دیرۆكێ و شاشیێن خۆ وەربگرین، گەلەك جاران دهێتە گۆتن هەكە مرۆڤ ل نیڤا رێكێ ژی بزڤریت هەر باشە، ڤێجا یا گرنگە و ئەگەر درەنگ نەبیت نە زویە كو ئێدی ئەم دوبەرەكی و نەئێكرێزیێ د ناڤ فەرهەنگا خۆ دا بهاڤێژین و ئێدی بلا مە دل ب خۆڤە هەبیت و مفای ژ گۆتنا سەركردێ كوردێ ناڤدار (شێخ سەعید نووڕسی 1876ـ 1960) وەربگرین؛ دەمێ د ئێك ژ گۆتنێن خۆ یێن پڕ بەها دا دەردێ مللەتی ئاشكرا دكەت و دەرمانێ وێ ژی ددەتە دیاركرن و دبێژیت دوژمنێن مە (هەژاری، نەزانین، دوبەرەكی یە)، دڤێت ب چەكێ (پیشەسازی، زانست، یەكگرتن) روی ب روی وان ببین. هەر ل دۆر نە ئێكڕێزیێ هۆزانڤانێ كورد ژی (مەلا یاسین ڕێكانی 1934ـ 2005) د پارچەیەكا شعرا خۆ دا مە هشیار دكەت و نەڤێت گەلێ وی بكەڤیتە د چالا نەمان و ژناڤچوونێ دا، لەو ددەتە دیاركرن كو خودێ فەرمان یا ل مە كری ڤێكرا نەچین ژبەركو هندیكە ڤێكرا چوون و دوبەرەكی یە دێ مرۆڤی تووشی شكەستن و ژ بەرئێكچوونێ ڤە بەت ل وێ شعرا خۆ دا دبێژیت: (خودێ ئەمرێ مە كر گەلۆ، ڤێكرا نەچن فەتەفشەلو، لەزێ بكەن ڕابن هلو، ببنە ئێك دەست و دلو)، ئەڤە هەمی وێ بۆ مە ئاشكرا دكەت كو بێ تفاقی و نەئێكڕێزی ژ نەزانینێیە و هەر نەزانینە بەرێ مرۆڤی ددەتە كورە ڕێكا و ژ ئاراستەیێ دروست لاددەت. ژبەركو ئەم مللەتێ كورد د بێ دەولەتین و ئارمانجا مە سەرخۆبوونە، مادەم مە دڤێت بگەهینە سەرخۆبوونێ دڤێت دەسپێكێ ئەم بچینە دەستێ ئێكبوونێ و وەك برا كاركەین بۆ ئاڤاكرنا ڤی وەلاتی و ل جهێ كەرب و كین و نەڤیانێ، دلێ خۆ بكەینە كەلها براینی و پێكڤەژیان و ڤیانێ، ژبەركو ئەگەر مە وەك برا كاركر دێ شێین گەهینە وێ ئارمانجێ یا مە بۆ خۆ دانای و هەر وەسا دێ شێین ب سانەهی مافێن خۆ یێن رەوا ب دەستڤەئینین و پیلانێن نەیاران ژناڤبەین، هەر وەك نڤیسەر دیل كارنیگی دبێژیت: (دەمێ برا پێكڤە كاردكەن، دێ چیایا كەنە زێر) ئەڤە ژی وێ ددەتە دیاركرن كو ئێكبوون و كارێ ب تفاق دێ مرۆڤی گەهینتە گوپیتكا سەركەفتن و سەرفەرازیێ، خودێ مرۆڤ ب باشترین شێوە یێ چێكری و ئاقل یێ دایێ دا بكاربینیت، ئەڤجا تو یێ ئازادی ئەگەر تە دڤێت سەربلند و بەختەوەر بژی دێ ئێكبوونێ كەیە كلیلك بۆ ڤەكرنا دەرگەهێن گرتی، یان ژی ئەگەر تە بڤێت شكەستن و رووڕەشی بەهرا تەبیت دێ خۆ ب وەریسێ بێ تفاقی و دوبەرەكیێ ڤە گری، بەس باش بزانە وەریسێ نەئێكبوونێ هەمی گاڤان یێ قەتیایە و چ مفای ناگەهینتە خودانێ خۆ ژبلی پەشیمانی و خوسارەتیێ.
