ئێكرێزى (چیه و بۆچیه)؟
كۆڤان حسێن
نوكه بوویه سه‌لیقه‌ك ده‌ه باره و هه‌ر كه‌سێ ده‌رفه‌ته‌ك بۆ رۆخسا ل ئاڤه‌كێ میدیایێ دێَ به‌حسێ ئێكرێزى و ئێكده‌نگیا كوردى كه‌ت، زۆر جاران ب من سه‌یره ئه‌ڤ پرسه، چونكو هه‌تا نوكه كڤانه‌ك پێناسه‌كا زه‌لال بۆ ڤى چه‌مكێ مژدار نینه، هه‌كه مه‌ره‌م ئه‌و بیت كورد هه‌مى ئێك ده‌نگ و ره‌نگ بن، ب ئێك ئاواز بیر بكه‌ن، ئه‌رێ ئه‌ڤ پرۆسا دیمۆكراتیا ئه‌م شانازیێ پێ دكه‌ین بۆچیه، ئه‌ڤ هنده حزب و مینبه‌رێن سیاسى و میدیا و باره‌گا و كۆنگره و كۆنفرانس بۆ چنه، بۆ كوردستانێ حزبه‌ك ب تنێ به‌سه. وه‌ك سه‌رده‌مێ شۆره‌شا ئه‌یلۆلێ ئێك حزب و ئێك بریار و ئێك بیر، ئه‌ڤه ئانكۆیا وێ نینه شۆره‌شا ئه‌یلۆلێ یا ڤالا بوو ژ بیرێن جودا، لێ سه‌نترالیا وێ یا دیاره، هه‌ر چه‌نده هه‌ر زویكا راستى دابه‌شبوونێ هات ژ ئه‌نجامێ بێرێن جودا، لێ هه‌ر چونه بیت پارتى پشتى كۆنفرانسێ (به‌رلینێ) 1975وه‌ك یه‌كه‌مین حزبا كوردى دان ب هندێ دا كو خه‌باتا رزگاریخوازا كوردى ب ئێك حزب و بیر هێدى ناچیته سه‌ر و مه‌یدان دڤیا جهێ هه‌مى حزب و ره‌وتان هه‌بیت. ئه‌ڤه وه‌رچه‌رخانه‌ك بوو د لۆژیكێ سیاسیێ كوردى یێ وى ده‌مى دا. ئانكو ل ڤى وه‌لاتى ژى ژ راست ئه‌م پێدڤى ب ئێكریزیێ و ئێك ده‌نگیێ نینین ب تێگه‌هێ كه‌پكرنا هه‌مى ده‌نگ و ره‌نگان. كه‌س ل كوردستانێ داخوازا هندێ ناكه‌ت ئه‌ڤ ولاته وێران بوو یان بزڤریت بۆ بن چه‌ترا داگیركه‌ریێ. دووماهیا ب (موئه‌سسا جاشاتیێ) هاتى هه‌ر چونه، ل ڤێ پارچا كوردستانێ. ئه‌ما ئه‌ڤ پارتێن سیاسى راستگۆ نین وه‌ختێ به‌حسێ ئێكرێزى و ئێكده‌نگیێ دكه‌ن. چونكو هه‌ر ئێك ژ وانا بیر و قوتابخانه‌كا جودایه و ب تنێ ل كڤانه‌كێ دیمۆكراتى دا ململانێ بوو وان ره‌وایه. هه‌مى پارتى ل كوردستانێ ل گۆر قانوونى ده‌ستویر داینه و ئه‌ڤه جوانى و مودێلا سه‌ده‌مى یا سیاسه‌تێ یه نوكه. ل گه‌ل لیبرالیزیمیا ئابوورى ژى هه‌لبه‌ت. سه‌رده‌مێ ئێك حزبى و ئێك ده‌نگى ب دووماهی هاتیه و ب تنێ چه‌ند وه‌لاته‌ك ماینه د مێژوویێ دا دژین. ئه‌ڤ كوردستانه ب ره‌نگا و ره‌نگیا خوه ب سه‌نگه. دیتنێن جودا بۆ پرسێن سیاسى ساخله‌مى و ده‌وله‌مه‌ندیه بۆ كوردستانێ. مه دیتنێن ئیسلامى و كۆمۆنیست و پارێزگار و دیمۆكراتخواز و چه‌پ و راست هه‌نه بۆ هه‌ر پرسه‌كا ناڤخوه یان په‌یوه‌ندى ب چاره‌نڤێسى كوردان ڤه هه‌بیت هه‌یه. ئه‌ڤه ب تنێ د پرۆسه‌كا دیمۆكراتى دا ده‌رفه‌ت بۆ مله‌تى دهێته روخساندن بۆ هه‌ر قووناغه‌كێ باوه‌ریێ بده‌ته ئالیه‌كێ. ئه‌م پێدڤى ب سازیكرنا دیمۆكراسیه‌تێ نه ل كوردستانێ و رێزگرتنێ ل سازێن وێ و ئه‌نجامێن وێ. ئه‌نجامێ پرۆسا ده‌نگدانێ، ده‌نگێ ئێكرێزیێ یه نه‌ك. هیچ ئالیه‌ته‌ك دى. دیالۆگا حزبان ل ناڤخوه بۆ هندێ باشه ل سه‌ر هێلێن سۆڕێن گشتى كۆك بن. كو تانوكه ل گۆر گۆتارا سیاسیا ره‌سه‌ن كۆكن و كه‌سێ لانه‌دایه. یا دى هه‌مى شیان دڤیا بۆ ده‌وله‌مه‌ندیا كلتوورێ دیمۆكراتیێ بن بۆ نه‌هێلانا گه‌نده‌لیێ و خرابكاریێ بیت و به‌رجه‌سته‌كرنا به‌رفرهترین وارێ ئازادیێ بیت. بۆ رێزگرتنا قانوونێ و سه‌روه‌ریا وێ بیت. ل ڤى ده‌مى ئێك ده‌نگى د سندۆقێن ده‌نگدانێ دا ره‌نگڤه دده‌ن.
