ئێك ب سه‌دان و سه‌د ب ئێكێ
ئیسماعیل سلێمان هاجانی
دایكێن به‌رێز
ئه‌ز هه‌ست ب به‌رپرسیاریێ دكم وه‌ك چیڕۆكنڤیسه‌كی كورد. دێ هه‌ولدم گرنگیا چیڕۆكێ د په‌روه‌رده‌كرنا زارۆكان خویا بكه‌م.
به‌ری زارۆكێ هه‌وه بنڤت د باوه‌شا خوه دا بگرن ده‌ستێن خوه هێدی پشتا وان یان پورا وان دا بینن و چیرۆكێن په‌روه‌رده‌كرنێ بۆ بێژن. چاوا كه‌ساتیا وی ئاڤاكه‌ن، چاوا فێركه‌ن نهێنیا بپارێزیت، چاوا باوه‌ری ل نك په‌یدابت، چاوا ڕاستگۆبت و ژ نه‌وه‌یان دوور بكه‌ڤت، چاوا دلۆڤانیێ ب كه‌سێن دوروبه‌رێن خوه ببت، گرنگیا دمی و خواندنێ ل نك په‌یدابت… هتد، ب ڤێ رێكێ دێ په‌یوه‌ندیا د ناڤبه‌را هه‌وه دا بهێزتر كه‌ڤت، ژبلی دایكینیێ هوون دێ بنه دو هه‌ڤالێن دلسۆز.. وه‌رن دا ئه‌م زارۆكێن خوه په‌روه‌رده بكن، ب رێكا چیڕۆكان بها و ره‌وشتێن بلند د ناخێ زارۆكێن خوه دا بچینن. ئه‌ڤ پێشكه‌فتنا جڤاكان یا ئه‌م دبینن پێنجی ژ سه‌دێ دزڤڕت بۆ چیرۆكێ و رۆلێ وێ د ئاڤاكرنا كه‌ساتیا زارۆكان دا. ته‌ماشای ڤان وه‌لاتێن پێشكه‌فتی وه‌ك یابان، كوریا باشوور، سوید و نه‌رویژ….. هتد بكن. ئه‌و چاوا بهایێن مرۆڤێ پیرۆز د ناخێ زارۆكێن خوه دا دچینن، دا وه‌ك مرۆڤه‌كی چاك و پاك د ناڤ جڤاكێ دا رۆلێ خوه ببینن. ئه‌ڤ جڤاكێن پێشكه‌فتی ئێدی پێویستی یا وان ب زیندان و پۆلیس و دادگه‌هان نه‌مایه وه‌كی جاران. ژ به‌ر وێ په‌روه‌ردا دروست و گرنگیدانا وان ب چیرۆكێن زارۆكان.
مامۆستایێ چینێ یێ مه‌زن كونفۆشیۆس د وانه‌كا خوه دا دبێژت، كوڕێن من باش هزر بكن، گه‌ر هه‌وه باش هزر كر، هوون دێ باش كار كن، گه‌ر هه‌وه باش كار كر، دێ ره‌وشا هه‌وه باشتربت، گه‌ر ره‌وشا هه‌وه باشتر بوو، دێ هه‌وه په‌روه‌ره‌كا باش هه‌بت ، گه‌ر هه‌وه په‌روه‌رده‌كا باش هه‌بت، دێ هه‌وه حاكمێن باش ژی هه‌بن.
مه زارۆكێن خوه پاشگوه ئاڤێتی نه. ئه‌م هند وه‌ختێ خوه نادنه وان هندی ددن زنجیرێن دراما تركی و سناپ و فیسبۆكان. ئه‌م د گه‌ل نا رونن، سوحبه‌تا د گه‌ل ناكن، چیرۆكان بۆ نابێژن، ناهێلن پرسیاران بكن، گه‌ر پسیار كر ئێكسه‌ر دێ بێژنێ هش نه ئاخڤه، وی.. شه‌رمه گۆتنێن ژ قالبێ خوه مه‌زنتر نه‌كه.
ئه‌رێ كیژ ژ مه پرسیارا خوه كریه، بۆچی زارۆكێن مه پتر ب باپیر و داپیران ڤه گرێدانه؟ نهێنیا د ناڤبه‌ر زارۆك و داپیر و باپیران دا تنێ دزڤرت بۆ رۆلێ چیرۆكێ. چنكو دایك و باب مژوولن بكارێ مالێ یان ده‌وامێ و یان ب فلم و سوشیال مێدیایێ ڤه.
زارۆكی هه‌كه پیر هه‌بت چیرۆكان بۆ دبێژت، له‌و زارۆك حه‌ز ژ پیرا خوه دكت، جارنا پتر ژ دایكا خوه. یان دادوكه‌كا شاره‌زا جهێ پیرێ دگرت، ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیا بهێز د ناڤبه‌را دادوكا چیرۆكبێژ و زارۆكی دا بهێز دكه‌ڤت. وه‌رن دا ئه‌م هه‌ر شه‌ڤ چیرۆكه‌كا په‌روه‌رده‌كار بۆ زارۆكێن خوه بێژن.
ڤێجارێ دێ چیڕۆكه‌كێ ژ كه‌لتورێ ئنگلیزان به‌لاڤه‌كن و هه‌ر جار چیڕۆكه‌كێ ژ كه‌لتورێ ملله‌ته‌كێ یان چیڕۆكه‌كا گرێدای ره‌گه‌زه‌كی چاكیێ د ئاڤاكرنا كه‌ساتیا زاڕۆكی دا.
جۆتیارێ ته‌شقه‌لچی
دبێژن ل گونده‌كی جۆتیاره‌كێ ته‌شقه‌له‌چی هه‌بوو. ڤی جۆتیاری بیره‌كا ئاڤێ هه‌بوو، ڕۆژه‌كێ گۆت ئه‌ز دێ بیرا خوه فرۆشم.
گوندیه‌كی وان بیر ژێ كڕی، ڕۆژا پاشتر ئه‌ڤێ بیر كڕی، چوو دا ئاڤێ ژ بیرێ هلكێشت. ،جۆتیارێ ته‌شقه‌له‌چی گۆت:- دێ چ كی؟ من ب تنێ بیرا فرۆتیه‌ته، ئاڤا د بیرێ دا ئاڤا منه، من بیرا فرۆتی بێ ئاڤ. بوو كێش ڤه‌كێشا وان، و كێشه درێژ بوو هه‌تا گه‌هشتیه دادگه‌هێ. ڕۆژا دادگه‌هكرنێ، دادوه‌ری گۆته (جۆتیارێ ته‌شقه‌لچی، بۆچی ناهێلی ئه‌ڤ جۆتیاره ئاڤێ بۆ خوه ژ بیرێ بكێشت)؟
گۆت:- ئه‌زبه‌نی من ب تنێ بیرا فرۆتیێ، من ئاڤ نه‌فروتیێ.
دادوه‌ری زانی كه‌سه‌كی لێبكه‌ره.
گۆتێ:- باشه ماده‌م بیرا وی یه، ئاڤا ته ل ناڤ بیرا وی چ دكه‌ت؟ دڤێت تو نوكه هه‌موو ئاڤا خوه ژ ناڤ بیرا وی بینیه‌ده‌رێ، هه‌ما جاره‌كا دی ئاڤا ته چوو د بیرا وی دا، دێ ته سزا دن و ده‌ستێ خوه دانه سه‌ر ئه‌و ئاڤ دێ بۆ خودانێ بیرێ بت.
تێبینی: ئه‌ڤ چیڕۆكه ژ ئه‌ده‌بێ ئنگلیزی وه‌رگرتیه.
