ئەدەبێ زارۆیان ل كوردستانێ پێدڤی ب گەشەپێدانەكا زێدەترە
لاوەند نووری
ئەدەب ژ ڕەنگڤەدانا ژیانا جڤاكی پێكهاتیە ژ ئالییێ ئایینی، ئابۆری، جڤاكی، ئەقلی، ڕەوشەنبیری…هتد. هەروەسا د هەر سەردەمەكێ دا پاراستنێ ل داب و نەریتان دكت و جڤاكێ بەر ب كەنارێن خوەشگۆزەرانیێ ڤە دبت. ئاشكرا و ڕۆهنە هەر نەتەوەیەكێ ئەدەبێ خوە هەیە و شانازییێ پێ دكەت، نەتەوەیێ كورد ژی وەكی هەمی نەتەوەییێن دی خودان گەنجینەیەكا پڕ بهانە ژ ئەدەبیاتێ. ئەدەبێ زارۆیان ژ ئەوان كارێن ئەدەبی پێكدهێت كو تایبەت بۆ زارۆیان دئێنە نڤیسین، هەر ژ تەمەنێ زارۆكینیێ هەتا قووناغا گەنجاتیێ. ئەڤ جۆرێ ئەدەبێ پێدڤیێن زارۆیان بەردەست دكت، هەروەسا ب زمانەكێ سادە و ساناهی دئێتە نڤیسین داكو زارۆ خوەشی و مفای ژێ وەربگرت. د جڤاكێن ڕۆناكبیر دا، ئەدەبێ زارۆیان ب خالا دەستپێكی و گرنگ بۆ گەشەپێدانا روح و هزرا زارۆكان دئێتە دیتن. ئەدەبێ زارۆیان وەك فاكتەرەكێ گرنگ بۆ پەروەردە و پێگەهاندنا زارۆیان دئێتە هژمارتن. هەروەسا ب شێوەیەكێ راستەوخۆ دبتە هۆیێ گەشەپێدانا ڕەوشەنبیرێن داهاتووی. ل كوردستانێ، سەرەڕای ئەوێ پێشكەفتنا د پتریا واران دا پەیدابووی، بەلێ ئەدەبی زارۆیان د ئاستەكێ پێدڤی دا نینە.
سەركەفتنا ئەدەبێ زارۆیان ژ بەر چەند هۆكارێن جڤاكی، ئابووری، مێژوویی… هتد، هێشتا ل خالێن دەستپێكی یە:
١- گاریگەرییا تەكنولۆژیایێ. ٢- ئاریشەییێن زمانی و نەبوونا زمانەكێ ستاندارد. ٣- نەبوونا پێشینەیەكا ب هێز. ٤- كێمبوونا بازاڕی و نەبوونا خواندەڤانێن تایبەت. ٥- ئاریشەیێن جڤاكی و نەبوونا كولتوورێ خواندنێ. ٦- نەبوونا دامەزراوەییێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆیان ڤە. ٧- نەبوونا بسپۆرێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆكان ڤە. ٨- نەبوونا وەرگێڕانا پێدڤی بۆ پەرتووكێن ئەدەبێ زارۆكان. ٩- كێمبوونا نڤیسەرێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆكان ڤە. ١٠- نەبوونا چاپخانەیێن تایبەت.
ئەدەبێ زارۆیان ل كوردستانێ پێدڤی ب گرنگیدانەكا زێدەترە ژ ئالییێ پەروەدە، جڤاك، حوكمەت، ڕاگەهاند… هتد ڤە. ئەگەر ئەڤ ئاریشە ب شێوەیەكێ هویر نەئێنە چارەسەركرن، كارتێكرنەكا درێژخایەن ل سەر گەشەپێدانا زارۆیان دێ هەبت. ژ بەر ئەڤێ چەندێ پێدڤی ب چارەسەریەكا زانستی و كارا هەیە ب رێكا: دامەزراندنا پەرتووكخانەیێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆیان ڤە، پشتەڤانییا نڤیسەرێن ئەدەبێ زارۆیان، تەكنۆلۆژییا نوی د خزمەتا ئەدەبی زارۆیان دا، ڤەكرنا پشكێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆیان ڤە ل زانكۆیان، گرنگیدانا خێزانێ ب خواندنا پەرتووكێن تایبەت ب ئەدەبێ زارۆیان ڤە، پڕۆژەیین تایبەت بۆ گەشەپێدانا ئەدەبێ زارۆیان ژ ئالییێ رێكخراوێن مەدەنی، دامەزراوەیێن تایبەت ژ ئالییێ حوكمەتێ ڤە بۆ گەشەپێدانا ئەدەبێ زارۆیان بێنە دورستكرن، دورستكرنا بابەتێن گرێدای ئەدەبێ زارۆیان ب شێوەیێ كارتۆنی بۆ سەرنجڕاكێشانا زارۆیان… هتد.
ئەدەبی زارۆیان ژێدەرەك گرنگە بۆ گەشەپێدانا هزروبیر، رەوشت، حەزا خواندنێ، داهێنانێ، زمان، ژینگەها زارۆیان، كەسایەتییا زارۆیان… هتد. لەوڕا بۆ سەركەڤتنا ئەدەبێ هەنێ، پێدڤییە هەماهەنگی د ناڤبەرا ئالییێن پەیوەندیدار دا هەبت.
سەركەڤتنا ئەدەبی زارۆیان، سەركەڤتنا نشتیمانی یە. زارۆكێن ئەڤرۆ بەرەبابێن داهاتوویێن كوردستانێ نە، ژ بەر ئەڤێ چەندێ گرنگیدان و پەروەردەیا ئەوان پێدڤییەكا سەرەكی یە. بەرەبابەكێ ژ پەرتووكان پەروەردەیێ وەربگرت، بەرەبابەكێ شارەزا و بهێزە، دشێن داهاتوویەكێ ڕۆن دورست بكن.
