ئەرێ دروسـتە شـەحنێ بهێلیـە د کـارەبێ دا؟
سندس سالح:
هێلانا شەحنی ب پلاکێ کارەبێ ڤە ب درێژاهیا رۆژێ داب و نەریتەکێ بەربەلاڤە. گەلەک خەلک ڤێ چەندێ دکەن، لێ هندەکێن دی ب مەترسی دبینن یان هزر دکەن کو پارەکێ مەزن ل سەر دچیت. ئەرێ راستی د ڤێ چەندێ دا چیە؟ راستی ئەوە کو ب گشتی چ ئاریشان دروست ناکەت، و چ تێچوونا وێ نینە؛ لێ د گەل هندێ ژی، شیرەت ناهێتە کرن کو بهێتە هێلان، و ئەم دێ ئەگەرێ وێ روون کەین.
دا پشک ب پشک بچین. دێ ب بەرسڤدانا پرسیارەکا کلاسیکی دەست پێ کەین: ئەرێ مەترسی یە شەحن ب کارەبێ ڤە بیت؟ نوکە ئامیرێن شەحنکرنێ (شاحن) ب تەمامی د ئێمنن (ئەمانن)، چونکی پیڤەرێن پاراستنێ تێدانە و ب رەنگەکێ هاتینە دیزاینکرن کو وزە تێدا کۆم نەبیت دەمێ موبایل پێڤە نەبیت.
ژبەر ڤێ ئەگەرێ هێلانا شەحنی ب کارەبێ ڤە نە تشتەکێ ب مەترسی یە. هوشیار بە، چونکی هەردەم رەنگە ئستیسنا و بوویەر هەبن، لێ ب گشتی ئەگەرێ وێ کێماسی یە د دروستکرنا وێ دا یان ژی چونکی شەحنێن تەقلیدن (موزەیەف) و یێن باوەرپێکری نینن. ژبەر هندێ شیرەت دهێتە کرن کو شاحنێن “باوەرپێکری” یێن مارکا موبایلێ بکاربینی.
بەرێ رەوش جودا بوو. هەروەکی هەمی تشتان، تەکنۆلۆژیا شەحنان ژی سال بۆ سالێ باشتر لێهاتیە. بەرێ، نە د ئێمن بوون و ب ساناهی ئاگر یان بوویەر دروست دکرن، لێ رەوشا ئەڤرۆ جودایە. گەلەک ب کێمی شەحن دبیتە ئەگەرێ بوویەرەکێ ژبلی ئەگەر شەحنەکێ تەقلید بیت. لێ دگەل هندێ ژی، ئەگەر تە دڤێت وێ رێژەیا کێم ژی بکەیە 0، تو دشێی هەردەم ژ کارەبێ ڤەکەی.
– تێچوویا هێلانا شەحنی ب کارەبێ ڤە چەندە؟
“شەحنی ژ کارەبێ ڤەکە، ئەگەر نە دێ وزێ مەزێخیت.” پرانیا مە ئەڤ گۆتنە ل دەمەکێ گوهلێ بوویە، و پشکەکا راستيێ تێدایە، لێ گەلەک یا کێمە. هەروەکی مە د بەشێ بەرێ دا دیار کری، شەحن ب رەنگەکێ هاتینە دیزاینکرن کو ب زەحمەت وزێ تێدا کۆم بکەن دەمێ موبایل پێڤە نەبیت. ئەڤ چەندە رێگریێ ل بوویەران و مەزاختنا وزێ دکەت، و لەوما تێچوویەکا مەزن نینە دەمێ ب کارەبێ ڤە دهێتە هێلان.
لێ دگەل هندێ ژی، دێ هەر تشتەکێ کێم مەزێخیت. هێلانا شاحنی ب کارەبێ ڤە بۆ دەمێ 16 دەمژمێران د رۆژێ دا، 365 رۆژان د سالێ دا، کێمتر ژ هزارەکێ د سالێ دا مەزێخیت.
– بۆچی دڤێت ئەم شەحنی ژ کارەبێ ڤەکەین؟
ئەگەرەک هەیە کو نابیت ئەم شەحنی ب کارەبێ ڤە بهێلین، و گرێدایی بەشێ بەرێ یە. ئەو ژی مەزاختنا کۆمبوویە یا ملیۆنان کەسان. شەحن گرێدایی ب کەسەکی ڤە رێژەیەکا کێم یا واتان دمەزێخیت؛ لێ دگەل هندێ ژی، ئەگەر ئەم د خێزانەکێ دا گەلەک بین و مە هەمیان شەحن هەبن، دێ ئەو کوژمێ پارەی یێ مەزاختی دو قات لێهێت.
چ ئاریشە نینە ئەگەر رۆژەکێ مە شەحن ب کارەبێ ڤە هێلا، لێ باشترە ژ کارەبێ ڤەکەین، چونکی ئەڤ چەندە دێ هاریکار بیت د پاشەکەفتکرنا (تەوفیرکرنا) وزێ دا. راستە ئەم دێ پشکداریێ ب تشتەکێ کێم کەین، لێ ئەم دێ هەر تشتەکێ کەین، و ئەگەر ئەم وێ دگەل رەفتارا ملیۆنان کەسان کۆم کەین، ئەڤە دێ بیتە پێشکەفتنەکا ژینگەهی یا مەزن.
