ئەزمانێ درێژ
دلسوز تەلحە
پەندێن كوردی، ئەو جەوهەرێن زێڕینن یێن بەرهەمێ هزر و سەربۆرا گەلێ مەنە كو ژ نڤشەكی بۆ نڤشەكی دی هاتینە ڤەگوهاستن، ئێك ژ وان پەندان كو پری حیكمەت و ڕامانە: (ئەزمانێ درێژ داركوكێ سەرێ خودانی یە).
ب جەوهەرێ خوە، ئەڤ پەندە نیشا ددەت كو زێدە گۆتن و ئاخفتنێن بێ مفا، نەخوازیێ زیانێ بۆ خودانێ خوە دئینن. داركوك، ئەو تەیرێ كو ب كوتانا خوە یا سەر داری دهێتە نیاسین، خودان ئەزمانەكێ درێژە كو بۆ وی دبیتە ئەگەرێ گەلەك جاران دەنگێ وی جهێ وی دیاردكەت و نێچیرڤان ب ساناهی دزانن ئەو ل كیرێ یە، ئانكو داركوك ب ئەزمانێ خوە، خوە دئێخیتە مەترسیێ، ئەڤ پەندە ل ناڤ جڤاكێ مە دا ژ بۆ وان كەسان دهێتە بكارئینان یێن كو گەلەك د ئاخڤن و نهێنیا خوە ناپارێزن، هەروەسا بۆ وان كەسان ژی دهێتە گۆتن یێن كو دەمێ نە گونجای دا دئاخڤن، یان تشتێن كو نابیت بهێنە گۆتن، دبێژن.ل ناڤ جڤاكێ كوردی دا، ئاخافتنا پر و بێ سنور نیشانا كێماسیێ یە، نە یا سەركەفتنێ، كەسێ كو هەموو نهێنیێن خوە بۆ هەر كەسەكی بێژیت، دبیتە مینا داركوكێ كو ب ئەزمانێ خوە، خوە دەردئێخیت، هەرچەندە ژلایەكێ دی ڤە داركوك ب ئەزمانێ خوە یێ درێژ دبیتە تەیرەكێ سەركەفتی د ڤەگرتنا خوارنا خوە دا، ژلایەكێ دی ڤە، هەمان ئەزمان دبیتە ئەگەرێ ئاشكەرابوونا جهێ وی بۆ نێچیرڤانان.
ئەڤ پەندا حەكیمانە، دخوازیت مرۆڤی پالبدەت كو كێم ب ئاخڤیت و پتر گوهداریێ بكەت،مرۆڤێ كو زێدە دئاخڤیت، یان ئاخفتنێن نە پێدڤی بێژیت، مینا داركوكێ یە كو خوە دئێخیتە مەترسیێ، پەندەكا دی یا كوردی كو ڕامانا وێ نێزیكی ڤێ پەندێ یە، دبێژیت (دەڤێ ڤەكری، سەرێ گرتی) ئانكو، ئەگەر مرۆڤ زێدە ئاخڤتنێ بكەت، گەلەك جاران كێشەیان بۆ خوە چێ دكەت، هەروەسا، پەندەكا دی دبێژیت (سەد جاران ب هژمێرە، جارەكێ ببڕە) كو رَامانا وێ ئەوە مرۆڤ بەری ئاخڤتنێ، دڤێت گەلەك هزرا خوە بكەت كا چ دێ بێژیت.
ل دوویف كلتۆرێ كوردی، مرۆڤێ عاقل ئەو كەسە یێ كو دزانیت كەنگی ب ئاخڤیت و چ بێژیت، نە ئەو كەسێ كو هەموو تشتان دزانیت و دبێژیت، د ناڤ جڤاكێ مە دا، مرۆڤێ كو گەلەك دئاخڤیت دبێژنێ (ئەزمان درێژ) كو پتر ژڤێ پەندێ دهێتە زانین د ناڤ جڤاكێ كوردی دا كو كورد گەلەك پێگیرن ب دابونەریتێن خوە، پارستنا نهێنی و سر و هەستێن خوە، خوە پاراستنە ژ زێدە گۆتنێ و خەلك پتر رێزی لوی دگرن یێ كو ئەم دبێژینێ ژیانا خوە نیشا مە نەدایە، ئانكو خوە پاراستن ژزێدە گۆتنێ گەلەكا گرنگە، ب كورتی(ئەزمانێ درێژ داركوكێ سەرێ خودانی یە) شیرەتەكە كو نڤشێن كوردان یێن بەرێ ژ مەرا هێلاینە، دا ئەم بزانین گرنگیا كونترۆلكرنا ئاخافتنا خوە و بكارئینانا ئەقلی بەری ئەزمانی، ئەڤ پەندە هێشتا ژی د رۆژا ئەڤرۆ دا ڕامانا خوە هەیە و بۆ مە دبێژیت كو ئاخافتنا زێدە و بێ هزر دشێت مە بێخیتە د ناڤ گەلەك كێشە و تەنگاڤیان دا.
