ئەگەرێن قەلەویێ یێن تو ھزر لێ نەکەی
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ھندەک ئەگەرێن ھەین “کو چ جاران د ھزرا مرۆڤی دا نینن” سەنگا مرۆڤی زێدە دکەن، وەکو ڤەکۆلەرێن سایتێ prevention بەحس لێکریە و پێدڤیە خوە ژێ دوور بکەی دا سەنگەکێ ساخلەم و باش بۆ خوە بپارێزی، ژ وانان:
1- ئاریشێن ھەڤژینان: زێدەبوونا ئاریشان د ناڤبەرا ھەڤژینان دا، ھەردویان تووشی قەلەویێ دکەن، ھەکە رێژا ھورمۆنێ برسیبوونێ ل نک وان زێدە بوو، دێ ژ بەر تۆرەیێ زێدەتر خوارنێ خۆن.
2- قەبارەکێ زێدە یێ ئاسنی: ھەکە تە نیاز ھەبیت گوشتێ سۆر کێم بخۆی، ئەگەرەکێ دی ژی یێ ھەی کو تو کێم بکەی، قەبارێ ئاسنی یێ د ناڤ گوشتی دا و ئەوێ رێژا ھورمۆنێ برسیبوونێ زێدە دکەت، مرۆڤی ھانددەت پتر خوارنێ بخۆت.
3- ھۆکارێ میراتگیریێ: ل دووڤ گۆتنا ڤەکۆلەرێن Texas Tech University لومەکرنا ھۆکارێ میراتگریێ د قەلویێ دا، دبیتە ئەگەرێ قەلەویێ، پشتی ڤەکۆلینەک ل سەر ل سەر 9000 ژن و زەلامان کری. ئەو وەسا ھزر دکەن کو مێشک باندۆرێ ل ھەمی تشتان دکەت، چونکو ئەو وەسا ھزر دکەن کو مرۆڤ دشێت کونترۆلێ ل سەر سەنگێ خوە بکەت ئەو پتر دخۆن، چ ئەگەرێن جینی بۆ قەلەویێ نینن، ل شوونا ڤێ چەندێ پێدڤیە ھزرا کونترۆلکرنا سەنگێ پەیرەو بکەن.
4- دروستبوونا بیولۆژی یێ بەرەبابکێ نوو: ڤەکۆلەرێن زانکۆیا “یورک” ل تورونتو ل کەنەدا ئاشکرا کر کو بەرەبابکێ ئەڤرۆ ب رێژا 10% ژ بەرەبابکێ کەڤن پتر قەلەو دبن، بۆ زانین ھەمان قەبارێ خوارنێ دخۆن و ھەما بزاڤ و لڤین یێن ھەین.
5- ناڤنجیاتی د خوارنێ دا: گەلەک شارەزا شیرەتان دکەن کو ھەمی تشتان ب شێوەکێ ناڤنجی بخۆن، چونکو ئە کەسێن گەلەک جۆرێن خوارنێ دخۆن پتر تووشی قەلەویێ دبن و نە وەکو وان کەسانە یێ ھندەک جۆرێن دیار یێن خوارنێ دخۆن.
6- ژیانا ب تنێ: ل دووڤ ڤەکۆلەرێن زانکۆیا کوینزلاند یا تەکنولۆژی، ژیانا ب تنێ وەدکەت کو کێمتر خوارنێن ساخلەم بخون وەکو زەرزەواتی و فێقی و ماسی. تنکاتی دلگەرمیا لێنانا خوارنێن ساخلەم ل نک مرۆڤی ناھێلیت و ئەڤ چەندە دێ بیتە ئەگەرێ قەلەویێ.
