بارزانی و بزاڤا رزگاریخوازا كوردی 1975 – 1990
مه‌سعود بارزانی
پشكا سیێ
چالاكی و رێكخستن دشوره‌شا گولانێ دا
19
پاشی گه‌نگه‌شه‌كا تێر و ته‌سه‌ل ل سه‌ر كارناما كۆمبوونێ و گه‌نگه‌شا هه‌موو بابه‌تان هاته كرن و چه‌ندین بڕیارێن گرنگ هاتنه دان كو پێكهاتی بوون ژ:
1- كۆمبوونێ سه‌ره‌دان و پشكداریا چاندێ پارتی د كۆنگره‌یێ بزاڤێن رزگاریخوازێن جیهانێ ل لیبیا و دانوستاندن ل گه‌ل دۆستێن مه‌یێن سووری دا ب گرنگ و بلند و سه‌ركه‌فتیانه هاته نرخاند.
2- بڕیار هاته‌دان په‌یوه‌ندیێن مه ل گه‌ل ئالیێن كوردی و ده‌ڤه‌رێ و یێن عه‌ره‌بی و ئیرانێ بهێنه پێشڤه‌برن، و بزاڤا ب جهئینانا رێككه‌فتنا هه‌ردو ئالیان بهێته كرن.
3-داكوكی ل سه‌ر بابه‌تێ ئاشتبوونا گشتی وه‌كو ئارمانجه‌كا نه‌گوهۆرا پارتی هاته كرن، ژ به‌ر كو گاڤه‌كا گه‌له‌ك پیرۆزه و د به‌رژوه‌ندا بزاڤا رزگاریخوازا كوردی و بزاڤا نشتیمانیا ئیراقێ دایه. پارتی به‌رده‌وام بزاڤ بۆ وێ ئارمانجێ كرینه و دێ ل سه‌ر به‌رده‌وم بیت، له‌ورا یا رژده ل سه‌ر ئاشتبوونێ. له‌ورا د كۆمبوونێ ژی دا بابه‌تێ هنارتنا شاندێ پارتی بۆ لایێ ئێكه‌تی نشتیمانیا كوردستانێ ب هووری هاته گه‌نگه‌شه‌كرن، و بڕیار هاته دان هه‌موو بۆ پشتراستكرنا ملله‌تێ مه بهێنه هاڤێتن ل دۆر هه‌لویستێ مه د وی واری دا.
-4ل دۆر رێكخستنا پێشمه‌رگه‌ی ل هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ بڕیار هاته دان:
أ-هێزێن لقا سێ و لقا چار بۆ ده‌ڤه‌را چۆمان بهێنه ڤه‌گوهاستن، بۆ وێ ئێكێ دا ل ده‌مه‌كێ گونجای ل سنۆرێ چالاكیێن خوه بهێنه بنه‌جهكرن، و سه‌ركرداتی ژی ب هێزه‌كا ته‌مام هاریكاری و پشته‌ڤانیا وان هێزان بكه‌ت.
ب-هه‌ڤكاری و هاریكاریه‌كا زێده‌تر بۆ مه‌فره‌زێن لقا دو بهێته كرن، ب مه‌ره‌ما ب هێزكرنا وان ل ده‌شتا هه‌ولێرێ و خۆشناوه‌تی.
ت-داكوكی ل سه‌ر گرنگیا رۆلێ هه‌ڤالێن سه‌ركرداتیێ هاته كرن، بۆ لڤاندن و ب هێزكرنا هێزێن لقا سێ و لقا چار.
5- پشتی گه‌نگه‌شه‌كا تێر و ته‌سه‌ل دۆر ره‌وشا كۆمه‌لا خویندكارێن كورد ل ئه‌ورۆپا و گوهداریكرنا هه‌ڤال پیرۆت ئه‌حمه‌د، نوونه‌رێ ده‌سته‌یا كارگێری یا كۆمه‌لێ بۆ لایێ پارتی بڕیار هاته دان:
ئێك: پارتی ل سه‌ر پشته‌ڤانیا كۆمه‌لێ ژ هه‌موو روویه‌كێ دێ به‌رده‌وام بیت، و پێدڤیه هه‌ڤالێن پارتی رۆلێ سه‌ركردایه‌تیێ تێدا بگێرن.
دو: پشته‌ڤانییا كۆمه‌لێ بهێته كرن بۆ كۆنگره‌یێ وان، چ ب هه‌ڤپشكی بیت دگه‌ل كۆمه‌لێن دی، یان ژی ب تنێ بیت، ب مه‌رجه‌كی ناڤێ كۆمه‌لێ هه‌روه‌كو خوه بمینیت.
سێ: ده‌سته‌یا كارگێری یا كۆمه‌لێ بودجه‌كێ بۆ خوه بخه‌ملینیت و پێكشێشی سه‌ركرداتیا پارتی بكه‌ت، بۆ دانوستاندنێ و بڕیاردانێ ل سه‌ر. ل گه‌ل وێ ئێكێ كو پێدڤیه كۆمه‌له پشت ب خوه ببه‌ستیت.
چار: هه‌ڤال پیرۆت ئه‌حمه‌د ل گه‌ل نوونه‌رێ سه‌ركرداتیا پارتی ده‌ست ب دروستكرنا په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل وان پارتێن سیاسی یێن كۆمه‌له هه‌ین بكه‌ن، و په‌یوه‌ندییه‌كا دۆستانه ل گه‌ل پارتی دا هه‌ی پێخه‌مه‌ت گه‌هشتن ب رێككه‌فتنێ.
پێنج: پارتی لیستا به‌ربژارێن خوه بۆ ده‌سته‌یا كارگێری یا نوو یا كۆمه‌لا خویندكارێن كورد ل ئه‌ورۆپا به‌رهه‌ڤ بكه‌ت.
شه‌ش: كۆمبوونێ ده‌ستهه‌لاتا دا مه‌كته‌با سیاسی بۆ ده‌ستنیشانكرن و هنارتنا نوونه‌رێ پارتی بۆ كۆنگرێ بهێت یێ كۆمه‌لێ دیاركر.
6- راپۆرتا تایبه‌ت ل ئاریشه و گرفتێن لقان هاته پێشكێشكرن و بڕیارا پێدڤی ل سه‌ر هاته‌دان.
7- دانوستاندنه‌كا تێر و ته‌سه‌ل ل دۆر بابه‌تێ لڤینێن مه‌یێن مه‌یدانی هاته كرن، ب مه‌ره‌ما زێده‌تر نێزیكبوونێ ژ هێزێن پێشمه‌رگه‌ی و جه‌ماوه‌رێ مه، بڕیار هاته‌دان دو میحوه‌رێن بنه‌ره‌تی بهێنه دانان بۆ لڤینا مه ب ڤی شێوه‌ی:
أ-میحوه‌رێ لقا دو، هێزا بارزان، لقا ئێك، ئه‌ز سه‌رپه‌رشتیا میحوه‌ری بكه‌م، و ئه‌ندامێن میحوه‌ری ژی پێكهاتی بوون ژ هه‌ڤالان د. جه‌رجیس، هشیار زێباری، مولازم عه‌لی، نه‌جمه‌ددین یوسفی، ره‌شید ئه‌ترووشی، د. سه‌عید ئه‌حمه‌د و فره‌نسۆ حه‌ریری.
ب- كاك ئدریس سه‌رپه‌رشتیا ده‌سته‌یا سه‌ركرداتیا میحوه‌رێ قاتعێ چار ل ئه‌لواتان، لقا سێ، لقا چار و پرۆژێ ئاشتبوونا گشتی بكه‌ت، كو پێكدهات ژ هه‌ڤالان فازل میرانی، حه‌مید ئه‌فه‌ندی، خۆرشین شێره، ئازاد قه‌ره‌داغی، نادر هه‌ورامی، عه‌بدولموهه‌یمه‌ن بارزانی، مولازم بابه‌كر، قادر قادر، حاجی حاجی ئیبراهیم، عه‌بدوللا محه‌مه‌د ئه‌مین و هه‌ر ده‌مێ هه‌ڤال د. رۆژ ڤه‌گه‌ریا په‌یه‌وه‌ندیێ ب ڤی میحوه‌ری بكه‌ت.
ت-سكرتێرێ پارتی ل گه‌ل هه‌ڤالان محه‌مه‌د مه‌لا قادر و فه‌له‌كه‌ددین كاكه‌یی و مولازم یوونس و ره‌مزی شه‌عبان دێ ل باره‌گه‌هێ مه‌كته‌با سیاسی بمینن.
8- باری دارایی و ره‌وشا ژیانا هه‌ڤالێن كۆمیتا ناڤه‌ندی و بارگرانیا ژیانا وان ئێخسته به‌ر به‌حس و بڕیارێن پێدڤی ل سه‌ر هاته دان.
9- پێخه‌مه‌ت هه‌لبژارتنا مه‌كته‌به‌كا سكرتاریه‌تێ یا هه‌ڤپشك، كۆنفرانسێ ئێكه‌تیا لاوان و قوتابیان د ده‌مێ 20 هه‌تا 25ی ته‌باخا 1986ێ بهێته به‌ستن، و پشكا رێكخستنێ یا ئێكه‌تیا بڕیارێ بجه بینن.
10- لژنه‌كا ده‌مكی ب ناڤێ سكرتاریه‌تا ده‌مكی یا ئێكه‌تیا ئافره‌تێن كوردستانێ بهێته دامه‌زراندن هه‌تا وی ده‌می بۆ به‌ستنا كۆنفرانسێ وان و هه‌لبژارتنا مه‌كته‌با سكرتاریه‌تا وان ده‌لیڤا گونجای په‌یدا دبیت.
11- چالاكیێن ئێكه‌تیا مامۆستایێن ئاینی ل كوردستانێ بهێته كاراكرن، پێخه‌مه‌ت كۆمكرنا مامۆستایان ل ده‌ردۆرا وێ ئێكه‌تیێ و هه‌ر مامۆستایه‌كێ په‌یوه‌ندیێ ب شۆره‌شێ بكه‌ت و داسۆز بیت د ڤێ ئێكه‌تیێ دا بهێته وه‌رگرتن و جهێ وی بهێته كرن.
12- نڤیسینگه‌ها لوبنانێ جارێ وه‌كو خوه بمینیت، هه‌تا كۆمبوونا بهێت یا كۆمیتا ناڤه‌ندی.
13- برٍیار هاته دان، چاڤدێریا ل سه‌ر لقان نه‌مینیت، ژ به‌ر كو به‌ررۆڤاژی په‌یره‌وێ ناڤخوه‌یێ پارتی یه. پشكا رێكخستنێ چاڤدێر و ژێده‌رێ هه‌موو لقانه.
14- بڕیار هاته دان، ئه‌و چار به‌ندكریێن ل جهێ تاوانبارێن شه‌هیدكرنا قادر مسته‌فا كول لقا ئێك به‌ند كرینه ب چه‌كێن وان ڤه بهێنه ئازادكرن و ئازاد بن بچنه ناڤ هه‌ر لایه‌نه‌كێ (حسك). چه‌كێن دی ژی جارێ ل لقا ئێك بمینن هه‌تا هه‌لوه‌ستێ هه‌ردو ئالییان رۆهنتر دبیت و زه‌مینه‌یه‌كا باشتر په‌یدا دبیت و داخواز ژ قادر عه‌زیز بهێته كرن هه‌ر سێ تاوانباران راده‌ستی لژنا لێكۆلینا به‌ره‌ی (جود) یان حزبا شیوعی یا ئیراقێ بكه‌ت.
15- ل دۆر پارتی گه‌ل و چوونا وان بۆ سنۆرێ لقا ئێك، سه‌ره‌رای هه‌موو وان روودانێن د ناڤبه‌را مه‌دا رووداین، ئه‌م دێ زه‌مینه‌كا باشتر په‌یدا كه‌ین دا ئه‌و هه‌ستیاری یا جه‌ماوه‌ر و هه‌ڤالێن مه هه‌مبه‌ری وان هه‌ی نه‌مینیت. د ڤێ قۆناغێ دا مه رێگری نینه مل ب ملێ وان پارتی و ئالیێن دی یێن به‌ره‌یێ (جود) ل دژی رژێما به‌عس ل ده‌ڤه‌رێن دی یێن كوردستانێ خه‌باتێ بكه‌ین.
16- ژ نێرینگه‌ها حه‌ز و باوه‌ریا مه ب دیمۆكراسیا سیاسی و ژیانا پارتایه‌تی مه بڕیار دا ل سه‌ر هه‌ڤكاری و هاریكاریا براده‌رێن ئالایێ شۆره‌شێ (1) به‌رده‌وام بین، ب شێوه‌یه‌كی كو ئه‌و هه‌ست بكه‌ن كو گرنگی و پویته پێ دهێته دان.
17- بڕیار هاته دان، كۆمبوونا له‌شكری (ك.ن) یێ شه‌شێ ل دووماهیا مه‌ها چریا دویێ یا سالا 1986ێ بهێته به‌ستن.
18- بڕیار هاته دان هه‌موو ئه‌و ئاریشێن مایی بهێنه چاره‌كرن و دووماهی پێ بهێت.
19- پشتی ساله‌ك ب سه‌ر دوورخستنا كاك مولازم محه‌مه‌د ژ رێزێن پارتی و شۆره‌شێ ده‌رباز بووی، و ژ به‌ر وێ ئێكێ هه‌لویسته‌كێ گه‌له‌ك باش هه‌مبه‌ری پارتی و شۆره‌شێ هه‌بوو، له‌ورا بڕیار هاته دان ڤه‌گه‌ریته ناڤا رێزێن پارتی و له‌شكرێ شۆره‌شگێرێ كوردستانێ و به‌رپرسایه‌تیه‌كا گونجای پێ بهێته دان و گشتاندنه‌ك بۆ لق و ده‌ڤه‌ران و هێزێن پێشمه‌رگه‌ی ل دۆر ڤێ ئێكێ بهێته كرن.
20- هه‌تا كۆمبوونا بهێت یا كۆمیتا ناڤه‌ندی، هه‌ڤالان د. جه‌رجیش و هشێار زێباری و مولازم عه‌لی د ده‌سته‌یا پشكنینا ناڤه‌ندی دا بمینن.
21- لژنه‌ك ب به‌رپرسایه‌تیا هه‌ڤال فه‌له‌كه‌ددین كاكیی و ئه‌ندامه‌تیا هه‌ڤالان محه‌مه‌د مه‌لا قادر و مولازم یوونس بهێته پێكئینان، داكو بۆ كۆمبوونا بهێت یا كۆمیتا ناڤه‌ندی پرۆژێ به‌خشینا میدالیا پارتی و شۆره‌شێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ن، و بۆ وێ ئێكێ ژی مفا ژ ژێده‌ر و سه‌ربۆرێن ملله‌تان بهێته وه‌رگرتن.
ل دووماهیا وێ كۆمبوونێ داكوكی ل سه‌ر به‌رده‌وامیا هه‌لویستێ نشتیمانی یێ پارتی هاته كرن پێخه‌مه‌ت ئێكرێزیا هه‌موو ئالیێن سیاسی و كوردستانی و نشتیمان و ب تایبه‌تی ئاشتبوونا گشتی و د به‌رژه‌وه‌ندا ملله‌تێ مه‌دایه.
ئێدی بۆ پێشڤه..
13ی تیرمه‌ها 1986ێ.
