بارزانی و بزاڤا رزگاریخوازا کوردی 1975 – 1990
مەسعوود بارزانی
پشكا پازدێ
ل دۆر كارەساتا لقێ ئێك ل 25ی تەباخێ
174
ئێدی هیڤیدارین ئەم هەموو د ئاستێ بلندێ هەستكرنێ ب بەرپرسایەتییا خوەیا دیرۆكی دا بین. ل دوماهیێ ژی:
سلاڤێن بێ دوماهی و ژبیرنەكری بۆ مالباتێن رێزدارێن شەهیدێن كوردستانێ و ئیراقێ دهنێرین.
سلاڤێن خوەیێن گەرم بۆ هەموو خەباتكارێن كوردستانی و ئیراقی دهنێرین یێن ل ژێر ئەشكەنجەیا ژەنگیخۆرێن بەعسا عەفلەقی د زیندانێن رژێمێ دا كو گەلەك ژ وان گیانێن خوە ژ دەست داینە و پشكەكا وان نێزیكە ژ دەست بدەن.
سلاڤ بۆ ئاوارەیێن ئۆردیگایێن ب زۆری و ئاوارەیێن دەرڤە و بەرزەبوویێن ئەنفال و دەڤەرێن بارزان و مووسل و دهۆك و هەموو باژار و باژارۆكێن كوردستانێ.
سلاڤ و رێزێن مە بۆ هەموو وان بزاڤێن مرۆڤایەتی و جیهانی و عەرەبی و ئیراقی یێن ژبەر بكارئینانا چەكێ كیمیایی و بایۆلۆژی ل دژی كورد و كوردستانێ ب ئاشكرایی رژێما دكتاتۆرا فاشی یا بەغدا شەرمزار كرین.
سلاڤ و رێزێن مە بۆ هێزێن ئۆپۆزسیۆنێن كوردستانی و ئیراقی، هیڤیدارین خەمسارییێ نەكەین بۆ بهێزكرنا بەرەیێ كوردستانا ئیراقێ و دامەزراندنا بەرەیێ بەرفەرهـ یێ ئیراقی (الجبهە العراقیە الشاملە):
سلاڤ و رێزێن مە بۆ هەموو وان دەولەت و رێكخستنێن مرۆڤایەتی یێن ب رێزگرتن دەربەدەر و پەنابەرێن مە وەرگرتین و هاریكارییا وان كری. ب تایبەتی كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ كو مێهڤاندارییا مە كرییە و هەتا رادەیەكێ باش د ڤێ دەردەسەرییا مللەتێ مە كەفتییێ پشتەڤانی لێ كرییە، خو ژ سەركەفتنا شۆڕەشا گەلێن سەربلندێن ئیرانێ و هەتا نها ژی. د گەل دەربرینا سوپاسیێن مە، هیڤیدارین هاریكارییا وان هەر بەردەوام بیت و بگەهیتە رادێ پێدڤیێن ڤێ رەوشا دژوار.
ئێدی دوبارە هیڤیا سەركەفتنا كۆنگرەیێ خوە دكەین و دەست ب دەست پشت ب خودایێ مەزن و مللەتێ نەبەز و هەوەیێن خەباتكار.
كۆمیتەیا ناڤەندی
پارتییا دیمۆكراتا كوردستانێ
20/11/1989
بەیانناما دوماهیێ یا كۆنگرەیێ دەهێ یێ پارتییا دیمۆكراتا كوردستانێ ــ ئیراق
ل رۆژێن 2 هەتا 12ی كانوونا ئێكێ 1989ێ و ل ژێر دروشمێ (ب هێزكرنا خەباتێ پێخەمەت دیمۆكراتییەتێ بۆ ئیراقێ و ئۆتۆنۆمییا راستەقینە بۆ كوردستانێ)، كۆنگرەیێ دەهێ یێ پارتییا مە، پارتییا دیمۆكراتا كوردستانێ هاتە بەستن. سێسەد و سیهـ و دو نوونەران و هەژمارەكا مەزن یا مێهڤانان ژ نوونەرایەتییا كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ، بەرەیێ كوردستانا ئیراقێ، ئێكەتییا نشتیمانییا كوردستانێ، حزبا دەعوە، رێكخستنا (العمل الاسلامی)، حزبا سۆشیالیستا كوردستانێ، پارتییا دیمۆكراتا گەل یا كوردستانێ، پارتییا سۆشیالیستا كورد، ئێكەتییا دیمۆكراتی یا ئاشووری، تەڤگەرا ئیسلامییا كوردی، ئالایێ شۆرەشێ، حزبا زەحمتكێشێن كوردستانێ و هەژمارەكا مەزن ژ رێكخستنێن دۆست و جەماوەری تێدا بەرهەڤبوون.
كۆنگرە ب دەقیقەیەكێ راوەستیان وەكو رێزگرتن بۆ گیانێ دامەزرێنەرێ پارتی، مستەفا بارزانییێ نەمر و خودێ ژێ رازی یێ قەدرگران ئدریس بارزانی و گیانێ شەهیدێن بزاڤا رزگاریخوازا كوردی و هەموو نشتیمانێ ئیراقێ، دەستپێكر.
پشتی وێ ئێكێ، پەیڤا بخێرهاتنێ ژ ئالییێ سەرۆكێ پارتی، خەباتكار، مەسعوود بارزانی ڤە هاتە پێشكێشكرن. پاشی سكرتێرێ پارتی، هەڤال عەلی عەبدوللا، راپۆرتا سیاسی یا كۆمیتەیا ناڤەندی بۆ كۆنگرەی خواند كو تێدا رەوشا كوردستانێ و ئیراقێ و جیهانێ بەرچاڤ كر و بال كێشا سەر ئەنجامێن شەرێ قڕكرنا سەرانسەری كوردستانا ئیراقێ و تێدا رێرەوا خەباتا پارتییا مە د دەمێ دەهـ سالێن بووری دا، هەر ژ بەستنا كۆنگرەیێ نەهێ ل سالا 1979ێ و ب ئالیێن ئەرێنی و نەرێنی ڤە هەلسەنگاند.
وێ راپۆرتێ، رەخنە ل بزاڤ و كێم و كاسییان گرت كو ببوونە ئەگەرێ روودانا شكەستنا لەشكری یا پارتی و بزاڤا رزگاریخوازا كوردی كو ب كارئینانا چەكێ كێمیایی ژ ئالییێ حوكمێ دكتاتۆری ڤە ئەگەرەكێ بابەتی یێ راستەوخۆ یێ وێ روودانێ بوو.
راپۆرتێ وانە و سەربۆرێن ڤان چەند سالان دەستنیشانكرن و چەندین پێشنیاز ئێخستنە بەرچاڤ ل دۆر چاوانییا درێژەپێدانێ ب خەباتێ د قۆناغا بهێت دا.
ئەو راپۆرت ژ ئالییێ لژنەیەكا تایبەت ڤە كو كۆنگرەی پێك ئینابوو، كەفتە بەر بەحس و لێكۆلینێ و پشتی چەند دەستكارییان بریار ل سەر هاتە دان.
پاشی كۆمیتەیا ناڤەندی پرۆژەیەكێ نوو بۆ پرۆگرامێ پارتی دا بەردەستێ كۆنگرەی كو پشتی گەنگەشەیەكا دوور و درێژ، ب دەستكاری ڤە، بریار ل سەر هاتە دان.
مێهڤانان چەندین پەیڤ و سلاڤنامە بۆ كۆنگرەی خواندن، هەروەسا چەندین سلاڤنامەیێن هاریكاریكرنێ بۆ كۆنگرەی هاتنە خواندن كو ژ ئالییێ زێدەتر ژ 130 حزب و رێكخستن و كەسایەتیێن جڤاكی و رەوشەنبیری ڤە هاتبوونە هنارتن.
د دەمێ كۆمبوونێن كۆنگرەی دا، گەنگەشەیەكا مەزن ل سەر كاروبارێن رامیاری و جڤاكی و وارێن دی هاتە كرن؛ ژ وانا ب شێوەیەكێ تایبەت كاروبارێن سەدان هزاران پەنابەران ل ئیرانێ و توركیا و پاكستان و رەڤەندا كوردی ل ئەورۆپا و ویلایەتێن ئێكگرتی یێن ئەمریكا و… هتد.
كۆنگرەی بریارەكا تایبەت دەركر بۆ بانگەشەیا جڤاكێ ناڤدەولەتی بۆ وێ ئێكێ قانوونێن ناڤدەولەتی پەنابەرێن مە بخوەڤە بگرن و ژ ئالییێ لژنا كاروبارێن پەنابەران سەر ب نەتەوەیێن ئێكگرتی ڤە چاڤدێری لێ بهێتە كرن.
چەند نوونەرێن ژن د كۆنگرەی دا بەرهەڤ بوون و گیروگرفت و خەمێن ژنێن كورد بەرچاڤ كرن و داخوازا پویتەدانەكا زێدەتر ل مافێن وان یێن جڤاكی و دیمۆكراتی كر.
كۆنگرەی چەندین بریارێن گرنگ یێن رێكخراوەیی دان، بۆ گەشەدانێ ب خەباتا پاشەرۆژێ ب وی شێوەی د گەل رەوشا نوو یا كوردستانا ئیراقێ بگونجیت. هەروەسا بڕیارێن سەركەفتی یێن تایبەت ب پێشڤەبرنا چالاكیێن ئۆرگانێن بلندێن پارتی و دەست برە وەرگرتنا بریاران بۆ بهێزكرنا ئێكەتییا پارتی.
كۆنگرەی چەندین بریارێن سیاسی یێن گرنگ ل سەر هەموو ئاستان وەرگرتن و بڕیارا درێژەپێدانا بەرخۆدان و ب هێزكرن و جۆراوجۆركرنا خەباتێ دان، ب شێوەیەكێ گونجای د ناڤ وان ژی دا مافێ بەرگرییێ ژ خوە ب خەباتا چەكداری و پێشڤەبرنا وێ ل گۆرەی رەوشا نوو ل دژی دكتاتۆریەت و شۆڤینیزمێ و دوپاتی ل سەر دروستكرنا چەندین مینبەرێن (سەكۆ) ئازاد كر كو هەموو حزب و كەسایەیێن كوردی نوونەرێن هەموو رێباز و كەرتان تێدا كۆم ببن بۆ دەربرینێ ژ رایا گشتی یا گەل.
كۆنگرەی بریار ژی دا، ل سەر بهێزكرنا بەرەیێ كوردستانا ئیراقێ و بەرفرەهكرنا كارێ نشتیمانی یێ هەڤپشك پێخەمەت هەڤگرتنا ئێكەتییا بزاڤا رزگاریخوازا كوردی و بزاڤكرن بۆ ئێكخستنا ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی ب هەموو ئالییێن بنەرەتی ڤە و بزاڤ بۆ پێكئینانا بەرەیەكێ نشتیمانی یێ ئیراقی یێ بەرفرەهـ.
كۆنگرەی د بریارەكا تایبەت دا، داخوازا بجهئینانا دیمۆكراسیەتێ بۆ ئیراقێ و ئۆتۆنۆمییا راستەقینە بۆ كوردستانێ ل سەر بنیاتێ ئاشتبوونا نشتیمانی یا گشتی و ڤەكرنا بەرپەرەكێ نوو د دیرۆكا وەلاتی دا كر، ب راكێشانا دكتاتۆریەتێ و ستەمكاریێ ژ رهـ و ریشالان و هەلوەشاندنا هەموو كریارێن گوهۆرینا سیمایێ نەتەوایەتی و دیرۆكی یێ كوردستانێ و دابینكرنا مافێن كێمنەتەوەیان د ئۆپۆزسیۆنا كوردستانی و ئیراقی دا بۆ خەباتێ پێخەمەت بدەستڤەئینانا ئاشتبوونا نشتیمانی ل سەرانسەری ئیراقێ.
بۆ جارا ئێكێ د دیرۆكا خوەدا كۆنگرەیێ پارتی ئاسۆیەكێ ئازاد و بەرفرەهـ بخوەڤە دبینیت ل دۆر كاروبارێن جۆراوجۆر؛ ژ وانا هەلسەنگاندنا رەوتا سالێن بووری و لێكۆلین د پرسێن گرنگێن كوردستانێ و ئیراقێ و جیهانێ دا.
كۆنگرەیێ پارتی بریارەكا تایبەت دا ل دۆر بەلاڤكرنا دیمۆكراتییەتێ د ناڤا رێزێن پارتی دا و بزاڤ بۆ بەلاڤكرنا وێ د ناڤا رێزێن بزاڤا رزگاریخوازا كوردایەتیێ دا ب گشتی و گرنگییا ئێكبوونا ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی و پێكئینانا بەرەیەكێ نشتیمانی یێ ئیراقی یێ بەرفرەهـ دژی دكتاتۆریەت و ستەمكاریێ پێخەمەت دیمۆكراتییەتێ و پێشكەفتنا جڤاكی.
كۆنگرەی دوپاتی ل سەر بهێزكرنا ئێكەتییا بزاڤا كوردی، ب تایبەت بەرەیێ كوردستانی و مافێن نەتەوەیا پارچەكری یا كورد بۆ دیاركرنا چارەنڤیسێ خوە ب دەستێن خوە كر. هەمان دەم دەست دانا سەر وێ یەكێ كو پارتی پشتەڤانییێ ل هەر گاڤەكێ دكەت كو رێكا چارەسەرییا ئاشتییانە و دیمۆكراتی یا كێشەیا كوردی ل هەر پارچەیەكا كوردستانێ دكەت و ل هەر داخوازیەكێ كو گەلێ كورد ل وێرێ ل گۆرەی رەوشا بابەتی یا خوە و ل گۆرەی شیانێن بەردەست بدەستڤە بینیت.
