باوەریا من ب وێژەیا ب زمانێ كوردی هەیە!
هەڤپەیڤین: دەمهات دێركی
دەما د ناڤا هەلبەستێن هەلبەستڤان مزگین هەسكۆ دە دبم گەرۆك، گەلەك دەری ل پێشیا من ڤەدبن و د وان دەریان رە من دەرباسی جیهانا رها خوەیا هەلبەستی دكە كو وان هەستان ب هونەرەكە ئافرینەری رووپەلێن سپی یەك ب یەك دادگرێ. جارنە ڤەكرنا ڤان دەریان بهارینە، جارنە ژی پاییز یان زڤستانی نە. و دەری ڤەدبن، دەریێن ژ ئێشێ، دەریێن ژ شاهیێ، دەریێن ژ غوربەتێ، دەریێن وەلاتەكی بندەست، دەریێن ژ بێهنا ئاخێ، دەری و دەر..هەموو دەری ڤەدبن و من د ناڤا هەلبەست و بەرهەمێن خوە دە دكە گەرۆك كو ناخوازم گەر ب داوی ببە، ناخوازم ئەڤ دەری بێن گرتن. هەلبەستڤان و نڤیسكارا كورد مزگین هەسكۆ ل مژدارا سالا ١٩٧٣ ئان ل گوندێ شەلهوومیێ ب سەر باژارۆكێ تربەسپیێ ڤە ژ داییك بوویە. دبستانا سەرەتایی، ناڤنجی و ئامادایی ل باژارۆكێ گرێدایی قامشلۆ خوەندیە. ل سەر كو قۆناغا وێیا یەكەمین ب نڤیساندنا ئەرەبی بوو، لێ ژبەر هەزكرن و ئەڤینا وێیا زمانێ كوردی زوو زمانێ داییكا خوە هەمێز دكە و دەرباسی ناڤا جیهانا نڤیساندنا كوردی دبە. هەتا ئیرۆ ب دەهان بەرهەمێن وێ د وارێ وێژەیێ دە چاپ بوونە. ژبەر ڤی كارێ خوەیێ ب سالان و كەدا وێ لایقی گەلەك خەلاتان هاتیە دیتن. مزگین هەسكۆ ب دەهێ سالانە ل ئالمانیا دژی.
ئەڤرۆ: برێز مزگین هەسكۆ قۆناخا تەیا دەستپێكێ د وارێ نڤیساندنێ دە چاوا بوو، یەكسەر ب زمانێ كوردی بوو یان ب زمانێ ئەرەبی بوو؟
بەرسڤ: مژارەكە تەڤلی هەڤە..؟! ژ بەر كو دەما زارۆكتیا پێشین و نەمازا سالێن ل گوند، خەیالێن سەرەتایی ب كوردی بوون. ب كوردی من چاڤدێریا خوەزایێ دكر. ئانگۆ ئاسمان، ئاسۆ، ستێر، ئەور، دەمسالێن چنینێ، بێندەرێن زەر و وها ژی، ب كوردی ب كولیلكان رە، ب شەتلێن رەیهانێ و ب هلما ئەندەكۆیێ رە و ب كەڤران رە دئاخڤیم و پشتی كو فێری ئەرەبی بووم و د دبستانا سەرتایی دە، من دەست ب نڤیسینا ب ئەرەبی كر. رەوانا من تژە بوو و كارینا( نڤیسكی ) ب ئەرەبی ئالیكار بوو دا كو رەوان و گیانێ ل سەر رووپەلێ ڤالا بكم و وها هەستێن خوە دەرببرم. لێ د ئەنجامێ دە و رەنگە كو زارێ مهەمەد ئارفێ جزیری- مرادێ كنێ- شاكیارۆ – پیر مچۆ و پرێن دن ژ هونەرمەندێن كورد كو مە ل مالێ ل وان گوهداری دكر و هەروها رادیۆیا دەنگێ شۆرەشێ و خەباتا سیاسیا باڤێ من كو وان سەردەمان یەكەك ژ خەباتكارێن پارتی بوو، بەلێ رەنگە كو ڤان تشت و كەسان ب هەڤ رە دكاری بوون زۆرا زمانێ دبستانێ و مامۆستە و»كەلیلە و دمینەیا ئبن ئالموقەفا» ببن. راستی پر گرینگ و بالكێشە د ژیانا من دە كو هەتانی ڤێ گاڤێ و تەڤی كو مە ژی پشتا خوە و نەچار دا وەلات، لێ ئەڤێ گرێدانا ب كوردی ڤە و ب زمان ڤە نەهشت كو نانكۆر بم و خنزیێ ل شیرێ بەرێ ئاخێ بكم…! و دەست ژ ره و رەوانا كو ب كوردی فرشك بووبوو بەردم..!
ئەڤرۆ: گەلۆ تو وەك ژنەكە كورد چ نەخوەشی یان ئاستەنگی ل پێش تە دەركەتن د وارێ نڤیساندنێ دە؟
بەرسڤ: تەكەز و د وارێ نڤیسینێ دە، ئاستەنگی پر بوون و نەمازە نڤیساندنا ب كوردی كو مرۆڤ نە ب هەسانی و وێ دەمێ دكاری بوو هینی كوردی ببە. زمانەكی كو ب شێوەیەكە فەرمی نەیێ خوەندن و مرۆڤ د دبستانان دە، پێ پەروەردە نەبە و زمانەكی و تا ئاخافتنا پێ و یان دان و ستاندنا پێ د وارێ بەرهەمان دە، یان نڤیساندنێ دە… وەكوو مەترسی ل سەر ئاولەكاریا دەولەتێ بێ دیتن…؟ زمانەكی كو خوەدانێن وی د بن چاڤدێریا ئاسایشێن دەولەتێ دە بژین و پرتووكێن وی قەدەغە بن و مرۆڤ نكاربە یەك بەرهەمێ ژی بدەست بخە…؟ و بێگومان ژی، زمانەكی وها خوەدان دیرۆكەكە بەرفەرەه و شاخ و قورمێن كەڤنار كو د كووراهیا خوە دە ڤەدگەرە پر ژ قۆناخێن شارستانیێنێ كەڤن و مەزن…؟ و زمانەكی خوەدان سەبەق، لاڤژ و ئاسنا و بەیت و خوەدان چاندەكە وها دەڤكی دەولەمەند و نەخشین…؟ و دەما كو تو وەكوو كەسەكی خوەدان بەهری لێ ڤەگەرە و بریارێ بدە و سۆزێ پێ رە بستینە و دەما تو خوە د قۆناغا سفرێ دە ببینە…؟ تەكەز و زۆرترین قۆناغ ئەو بوو دەما كو من سۆزا دا و ل تیپا / سفرێ / لوكومیم. ب واتەیا ژ ڤالاهیەكە نڤیسكی و هنۆ، هنۆ بەر ب دەریایا كوور و بێ بنی، كو كوردی هەڤقاس دەولەمەند و هەركبارە..!
ئەڤرۆ: هەلبەستێن تە گەلەك دەریان ل پێشیا مرۆڤ ڤەدكن و دەما دەری ڤەدبن، مرۆڤ ناخوازە ئەو دەری بێن گرتن، سەدەم چ نە؟
بەرسڤ: راستی و ڤەكری ئەڤ پرس گەرەكە نە ژ كەسێن ئافرینەر بێ كرن، چمكی بەرسڤدانا وێ ژ كارێ رەخنەڤانە. دبە ژی رۆژەكێ شاگرتێن خوەندنێ وێژە و ئەدەبیاتا ب كوردی- كو تەزە و ماستەرێن خوە ل سەر هەلبەستێن مە چێ بكن و بنڤیسینن – نێزیكی ئەڤێ ره و رەوانا بالكێش ببن…! مەولانا جەلال ئالدین ئالرۆمی وها دبێژە: / ئەم ڤالاهی نە، ژ بلی هەزكرنێ تشتەك مە داناگرە..! ئەم تاری نە، ب تەنێ ئیشق مە رۆنیدار دكە…! / ئایا هەڤۆكەكە وها و تا كیژان رادەیێ دكارە ببە بەرسڤدانا هەمان پرسێ…؟؟؟! بلا بەرسڤدانا هەمان پرسێ ژ خوینەرێن كوردی رە دەریەكی ڤەكری بمینە! د هەلبەستا / ناسنامەیا ئەڤینێ دە كو د دیوانا / بەر ب وەرزێ هەزكرنێ ڤە . مژدار ٢٠١٥ / من وها نڤیسی بوو: / ئەررێ…. ئەرێ ئەڤین….؟! ما من ژ تە رە نەگۆتبوو كو ئەڤین بخوەیە كولیلكێن سپی ڤەدگوهێزە سێڤ…؟ دارێن كەركی ڤەدگوهەرینە ئامیرەیێن مووزیكێ و وان دكی ب زار و لێڤ…؟ دێمەك…ئەو دەریێن كو هوون ل ڤر دخوازن پرسا وان ژ من بكن، خوەدانێن یەك كلیتێ نە…كو ئەو ژی هەزكرنە. ب زۆرێ، دەرگەه ڤەنابن، لێ ئەو دشكێن…! لێ ب كلیتێن ژ رۆناهیا ئیشقێ هەمان دەرگەه و یەكۆ یەكۆ ل پەی هەڤ ڤەدبن و وها وەكوو سەماگەران مرۆڤێ ب هەزكرنا خوەدانێ پاك و دلۆڤان دكارە دەرباسی جیهانا ئافرێنەریێ و هەلبەستێ ببە، كو هەلبەست فەلسەفەیا جوانكاریێیە. دەما كو فەلسەفە دیاردەیێن هەیی وەكوو هەیێ و ب كلیتا راستیێ و دیالەكتیكێ ڤەدكۆلە، د هەمان دەمێ دە هەلبەست هەمان دیاردەیان ب زارێ جوانیێ كو وها زارەكی همبز و گڤاشتییە دەردبرە..! بەلێ و د ئەنجامێ دە ژی… یەك خالا هەری گرینگ هەیە كو رەوانێ ئاشق ( هەلبەستڤانێ راستەقین ) ب خەمەرەیا هەلال ( ڤەگۆتنا هونەری ) و هەزكرنا زاتێ مەعشووق ( داهێنەرێ ڤێ هەبوونێ ) داگرتییە. ژ لەورا ئەو خوەدان هەمان تالنت و بەهریێیە..!
ئەڤرۆ: ژ كەرەما خوە رە، تو دكاری بەهسا هەلبەستا كو ل وەلات تێ نڤیساندن ویا ل خەریبیێ، چ جوداهی د ناڤبەرا وان دە هەیە؟
بەرسڤ: هەلبەست ل وەلات و ل ڤر، چ ب كوردی و چ ب ئالمانی. ب چ رەنگی و زمانی بە و ل كوو بە، تا بلا ل یابانێ بە، هەر دمینە خوەدان یەك ئەركا پیرۆز كو ب زارێ جوانیێ و هەزكرنێ، بەر ب باشی و پاكیێ ڤە…مە دبە و دگوهەرینە…! دێمەك چ جوداهیێن مەزن نینن. بێگومان…جوداهی د هن كێلیكان دە هەیە، هەلبەستا كو ل بیانستانێ تێتە دەربرین، بهتر ب هەستێن بێریكرنێ داگرتییە . ئانگۆ“ نۆستالژی“ ب رۆلەكە بالكێش رادبە. هەلبەستا ب كوردی هەول ددە كو جیێ خوە د نەخشەیا وێژەیا جیهانێ دە مسۆگەر بكە، ئێشێن بێوەلاتبوونێ هینا ژی ڤەدبێژە. لێ هەلبەستا جیهانی و وان ملەتێن خوەدان دەولەت و جیێن مسۆگەر بێهتر ئیرۆ ل قۆناغێن دەروونیا مرۆڤان دە مەلەڤانیێ دكن.
ئەڤرۆ: هەتا ئیرۆ، گەلەك پرتووكێن تە چاپ بوونە، گەلۆ پشتی چاپبوونێ جارنا تە گۆتیە خوەزی من نها چاپ نەكربانا، یان دڤیا بوو ئەز ڤێ بكم؟
بەرسڤ: تەكەز هن جاران ئەم ل راستا هن ژ شاشیێن خوە و د وارێ رێزمانی دە تێن و هن جاران ژی چاپخانە بەرپرسێن هەمان شاشیانن كو گەرەكە ئەو بێن سەڕاستكرن. دبە كو هن هەلبەستێن قەلس هەبن كو ئافرینەر دكارە پشتی بیست سالان ژ هەمان دەربرینێ وێ خوەشتر برێسە. لێ ب دیتنا من و ئەگەر ئەو بەرهەم وی چاخی نەهاتبانا چاپكرن، دبە كو نها ژی ئەم نە خوەدان بەرهەم بن. دەم و دەور و چاوا پێدڤیێن خوە هەنە، وها ژی ئەو خوەدان باندۆرن و وها ژی د وارێ زمێن دە و چاوانیا دەربرینێ دە ژی رۆلدارن…؟!
ئەڤرۆ: ب خوەندنا چاڤێن مزگین هەسكۆ، هەلبەستا كوردی د چ قۆناخێ دەیە.. ب تایبەت ل خوربەتێ؟
بەرسڤ: دەما كو ل نەخشەیا هەلبەستێ دنەرم، پر گەلی و زەڤیێن كولیلك ڤەدایی هەنە. هین ژی خوەدان هەمان هەلوەستێ مە كو باوەریا من ب زمانێ وێژەیا ب كوردی هەیە. دێمەك پر گەشبینم. ئەم هەنە و ئەم نە قەلسن. پێدڤی پێ هەیە كو ئەم ژ خوە باوەر بن و ئالاڤێن دەربرینێێن جودا بخەبتینن و دڤێ ئەڤ یەك ب وێرەكی و زانیاری ببە. تەكەز گەرەكە هەلبەستا ب كوردی بێتە وەرگێران و دا كو ئێدی نەتەوێن دن مە و وێژەیا مە و ئاستا ئافراندنا مە ناس بكن.
ئەڤرۆ: گەر زەهمەت نەبە، تو دكارە بەهسا خەباتێن خوەیێن داوی بكە، كا ڤان دەمان ب چ ڤە مژوولی؟
بەرسڤ: نها هەول ددم كو گۆتارێن خوەێن بەلاوەلا بدم سەر هەڤ و د یەك بەرهەمێ دە وان بدم چاپكرن. هەلبەست هەڤالجێویا منە و رەوانا من بەرنادە. دێمەك وێ دافرینم و چەند هەلبەستێن نوی هەنە. هەروها و هن جاران د لێنووسا رامان و بیر و بۆچوونێن خوە / ژ رستەزارا ئەلندێ/ دە دنڤیسینم و كو خوەدان هەز بكە و هەژمار بگهێژە ١٠٠ دێ هەول بدم وان رێكم ژ بۆ رۆناهیێ و د یەك بەرهەمێ دە ببینن. مەتنێ رۆمانەكێ و ئەڤ نێزیكی سالەكێ د ناڤ دەستێن من دەیە، لێ راستی من ئەو دەم نینە كو خوە ژێ رە ڤالا بكم. رۆمان شێوەیەكە وهایە كو راستی هشەكی تكی ڤالا ژێ رە دڤێ و نها و ژ بەر هن سەدەمێن تایبەت ئەو دەما گونجای ژێ رە نینە و مخابن.
ئەڤرۆ: ل گۆر شۆپاندنا مە ژ خەباتا تە رە، تو پر ژ گۆتنێن كلاسیك و هن جاران پێكهاتی دخەبتینە، گەلۆ ئەڤ راستە؟
بەرسڤ: ڤەگەرا ل هەلبەستێن كلاسیكێن مەێن مەزن وەكوو سەیدایێ خانی، مەلایێ باتەیی و مەلایێ جەزیری و پرێن دن تێ واتەیا ڤەگەرا ره و رەوانێ ل كانیا هەری رەسەن و زەلال و خەبتاندنا هن ژ گۆتنێن وها د جڤاكێ دە ژبیر كری و یان ژی پشتگوه كری تێتە واتەیا ڤەژاندنا رها كوورا رازایی و چلمسی د بیرەوەریا كوردان دە. ب دیتنا من كارەكی پیرۆزە و دڤێ ئەم د پێڤاژۆیا ئافراندنا خوە یا مەندەهۆش و سەیر دە و هن جاران ژ وان دەریایێن بێبنی و ب زانەبوون و هونەری هن سەدەف و مرجانان بینن و وان ژ نوه د بێندەرێن هشی و بیردانكێ دە بچنینن و دا كو ئەنجام ئالایی و رەنگێ، رەنگ بە. ئەرێ راستە كو پرانیا جاران و نەمازە ڤان سالێن داوین هن گۆتنێن نوه و ب ریا پێكانینێ ددم چێكرن، لێ ئەڤێ یەكێ ب تێگەهشتنەكە مەزن و هەزكرنەكە بێ هەمپا، ب رێك و پێك و ب شێوەیەكە هونەری، جوان دكم دا كو نە ب تەنێ رها گۆتنێ، لێ مەتنێ ب گشتی نەیازرینم. پەیڤ هەستیارە، خوەدان باندۆرە و پر رۆلدارە…! د سەرەتایی دە پەیڤ بوو كو د سەدەمێن كەڤرین دە ب شێوەیێ دەربرینەكە وها جودا و ل سەر لات و زنار و د نیڤێ شكەفتێن دە هاتبوو نیگار كرن، تە دڤێ بلا جوانیكەك بە یان ژی خفشەك بە، یان ژی گولەك و ژنەك بە..! دێمەك و دو پەیڤان ل ڤر ب هەڤ ڤە گرێددم، پەیڤا كوور و دوور ژ كلاسیكان و رابردوویەكە دەولەمەند و پەیڤا چێكری و پێكهاتی ژ پەیڤێن خورۆ و ل بەر دەست ب واتەیا دەما یا نها و ئافراندنا هونەری و جودا و ئەڤ هەردو ژ بۆ بلندكرنا پەیڤا كوردیا رەسەن و راستەقین.
ئەڤرۆ: گۆتنا داوی؟
بەرسڤ: سپاس ژ بۆ وە و وقەفتەك گول ژ بۆ خوینەرێن ئەڤرۆیێ. ب هێڤیا خوەندنەكە واتەدار و خوەش!
