باژاڕێن بەر و كەڤران
خـالـد ئـەحمەد بـادی
رامان و مانەیا پەیڤا باژار د هەمی فەرهەنگێن جیهانێ دا، ئانكو ئەو جهە یێ كو خەلك لێ كۆمڤە دبن و مالێن خۆ دداننێ، ئانكو بۆ پەیڤا باژار مانایەكا دی فەرهەنگ ددەنە مە كو باژێر گوندەكێ مەزنە و یێ پڕە ژ مرۆڤان, هەر دیسا پەیڤا باژێر ئانكو جهەك یان دەڤەرەكە كو پتر مرۆڤ یان ئاكنجی و خانی پتر لێ بن ژ گوندان یان باژێرك و باژێرۆكان, هەر دیسا فەرهەنگ رامانەكا دی ددەنە مە بۆ پەیڤا (city) ئانكو باژێر رامانەكا دی ددەت كو پەیڤا باژێر بۆ وی جهی دهاتە گۆتن و بكارئینان بۆ جهی دادپەروەری لێ و ئاماژێ ددەتە پەیڤا داد (justice)، ئەڤە دیاردكەت كو باژێر ئەو جهە یێ ئیمناهی و ئارامی و دادپەروەری لێ هەی، چونكو باژێر بارەگایێ دەستهەلاتێ یە و پتر باژێر یێ پێشچاڤە. بێگومان هەمی مللەت و وەلات و حوكمەت زۆر پویتەیی ددەنە باژێر و باژێرۆكێن خۆ و هەر جهەك و لایەنەك پتر هەولان ددەت كو باژێرێ خۆ پاقژ و جوان و خۆش بكەت، هەر دیسا بكەتە نموونە و ببیتە باژێرەكێ گەشتیاری هەر دیسان باژێرەكی بازرگانی و دێ ب چ رێك و شێوە باژێرێ خۆ كەیە براند یان ژی كەیە پایتەختێ هەر وارەكێ بیت, مەرەما سەرەكی ژ ڤان پرس و بابەتان ئەوە كو دەمێ مرۆڤ كارەكی دكەت ب دلسۆزی و وەفاداری بكەت و پاراستنا ژینگەه و جوانی وپاقژیا جهێ خۆ نیشانا وەفاداری و دلسۆزیا تەیە بۆ وەلاتی. باژێر و باژێریبوون لسەر هندەك بنەمایێن گشتی دهێنە نیاسین وهەلسەنگاندن. ل زۆر وەلاتێن بیانی باژێرێن خۆ ب داروباران و كەسكاتی و باخچەیان و هەمی جۆرێن داران و جۆرێن گول و گولزاران دخەملینن و ئەڤ داروبارە و كەسكاتی دبیتە ئەگەرێ ساخلەمی و جوانی و سەرەنج راكێشانا خەلكێن بیانی و خۆیی و هەروەسا دەڤەرێن چاندنێ نابیت دەستكاری تێدا بهێتەكرن، هەروەسا ئەو دەڤەرێن چاندنێ هێلا سۆرە ل دەف حوكمەتێن بیانی, لێ جهێ داخێ یە كو ل پتریا وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤین و وەلاتێ مە زۆر پویتەیی ب كەسكاتی و داروباران و گول و گیایی نادەن و ب تنێ پویتەیی ب ئاڤاهییان و ئاڤاكرنێ ددەن و ب تنێ باژێرێن خۆ دكەنە باژێرێن بەران و سەببەیان و باژێر ل شوینا هینكاتی و تەزیێ گەرم و دشاریێت و دبیتە ئەگەر كو پلێن گەرمایێ زێدە ببن و ل زڤستانان ژی زۆر سار دبیت. ئەڤە پرسەكا ترسناكە و چارەسەری كو ب جدی و دلسۆزی و بەپرسیارانە لسەر ڤێ پرسا گرنگ راوەستن وپارك و باخچە و جهێن زێدەتر ل ناڤ باژێران دا تەرخان بكەن و بلا باژێرێن مە ژی دجوان و ساخلەم و كەسك بن و داكو ژ باژێرێن بەر و كەڤران قورتال ببن.
