باژێری مه‌رده‌مان یێ شوونواری ل گرێ باستكێ هاته دیتن
دهۆك، له‌زگین جوقی
رێڤه‌به‌رێ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ راگه‌هاند: “رێڤه‌به‌ریا شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ دگه‌ل چوار تیمێن بیانی كاركرن بۆ ئه‌نجامدانا ڤه‌كۆلینان ل سه‌ر شوونوارێن دهۆكێ، دوو ژ وان تیمان زانكۆیێن ئه‌لمانی نه و دوو تیم ژی زانكۆیا ئودینی یا ئیتالیی نه كو زانكۆیا ئه‌لمانی ل گری باستكێ كار ل سه‌ر ڤه‌كۆلینا شوونواران كریه و 26 چه‌رخێن دیرۆكی تێدا ده‌ربازبووینه، كو كه‌ڤنترین چه‌رخ بۆ سه‌رده‌مێ نه‌ینه‌وا پێنچ دزڤریت ئه‌و ژی بۆ به‌ری دوو هزار و 900 ساله ڤه‌دگه‌ریت”.
د. بێكه‌س بریفكانی، رێڤه‌به‌رێ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ رۆژنامه‌یا ئه‌ڤرۆ دیار كر:” ل گرێ باستكێ چه‌ندین نڤیسینێن میسماری هاتینه دیتن بۆ سه‌رده‌مێ چه‌رخێ ئاشوریا یێ ناڤه‌راست دزڤرن، زێده‌باری دیتنا تابلۆیێن سه‌رده‌مێ میتانیان كو گرێ باستكێ باژێره‌كێ كه‌ڤنار بوویه دبیژنێ باژێری مه‌رده‌مان، د تێكستێن كه‌ڤندا ئه‌ڤ ناڤه هاتبوو و كه‌سێ نه‌دزانی جهێ وی باژێری ل كیڤه‌یه، ب خۆشحالیڤه پشتی مه ڤه‌كۆلینێن شوونواران ئه‌نجامداین ئه‌ڤ باژێرێ كه‌ڤن ل قه‌زا سێمێلێ پارێزگه‌ها دهۆكێ هاتیه دیتن نوكه ژی به‌رده‌وام كارێ ڤه‌كۆلینێ یێ ل سه‌ر دهێته كرن، د ئاینده‌ی دا دێ هه‌موو ئه‌نجامێن ڤه‌كۆلینان یێن گرێ باستكێ یێن شوونواری بۆ خه‌لكێ پارێزگه‌ها دهۆكێ هێنه راگه‌هاندن”.
د. بێكه‌س بریفكانی، ئاشكه‌را كر: “كارێ ڤه‌كۆلینێ ل سه‌ر گرێ موقبلێ یێ شوونواری ژی یێ دهێته كرن، ئه‌ڤ دكه‌ڤیته ناڤ فرۆكخانه‌یا دهۆكێ دا، ئه‌ڤه ژی جهه‌كێ گرنگ یێ شوونواری یه و هه‌تا هه‌شت جهێن شوونواری هه‌نه كو گرێ موقبلێ ئێكه ژ وان شوونواران هه‌تا 16 چه‌رخێن دیرۆكێ تێدا یێن هاتینه دیتن، ئه‌و ژی چه‌رخێ ئه‌كه‌دی و میتانی و ئاشوری و ئیسلامی، ئه‌ڤ ساله ئه‌م گه‌هشتینه ئه‌نجامێن باش ل سه‌ر گرێ موقبلێ یێ شوونواری ل ئاینده‌كێ نێزیكدا دهێنه راگه‌هاندن”.
رێڤه‌به‌رێ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ زێده‌تر گۆت: “ل گرێ ئاسنكاریان ژی ل قه‌زا به‌رده‌ره‌ش ڤه‌كۆلین ب هه‌ڤپشكی دهێته كرن ژلایێ رێڤه‌به‌ریا شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ و زانكۆیا ئودینی یا ئیتالی، ئه‌ڤ گرێ ئاسنگاریان هه‌تا 17 چه‌رخێن شوونواری هاتینه دیتن كه‌ڤنترین چه‌رخ ژی بۆ نه‌ینه‌وا پێنچ دزڤریت و چه‌رخێن دیرۆكێ یێن ئاشوری ژی تێدا هاتینه دیتن و هه‌موو هاتینه پاراستن د ئاینده‌ی دا ئه‌ڤ هه‌موو شوونواره ل دهۆكێ دێ هێنه راگه‌هاندن”.
ناڤهاتی ئه‌و ژی دیار كر: “ل ناحیا فه‌یدیێ ژی 12 نه‌خشێن نكراندی هاتینه دیتن ل سه‌ر لێڤا جویێ ب درێژاهیا نه‌ه كیلۆمه‌تران و ئه‌ڤ ساله مه شیا بگه‌هینه هه‌موو ئه‌نجامان، ئه‌و ژی دوو پاشا دگه‌ل حه‌فت خوداوه‌ند تێدا هاتینه نكراندن، بۆ ئێكه‌مین جار بۆ سه‌رده‌مێ پاشا سه‌رجونێ دویێ، ئه‌و ژی بۆ به‌ری 721 سالان پێش زاینی دزڤرن، ئه‌ڤه پرۆژه‌كێ گرنگ بوویه تێدا دیاربیت كو كوردستان یا ده‌وله‌مه‌نده ب ئاڤێ و چاندنێ كو مه‌زنترین كارگه‌ها شه‌ربه‌تێ ژی ل نێزیكێ گوندێ خه‌نس هاتبوو دیتن، ئه‌ڤه هاتیه راگه‌هاندن”.
د. بێكه‌س بریفكانی، ئه‌و ژی نه‌ڤه‌شارت: “ل پارێزگه‌ها دهۆكێ پتر ژ 1600 جهێن شوونواران هاتینه تۆماركرن د ڤان جهان دا پشتی ڤه‌كۆلین هاتینه كرن گه‌له‌ك پارچێن شوونواری یێن هاتینه دیتن نوكه د ناڤ موزه‌خانا دهۆكێ دا هاتینه پاراستن هه‌تا 700 پارچێن شوونواری ل موزه‌خانا دهۆكێ دا هه‌نه و چه‌ند پارچێن دی هه‌نه، هێشتا نه‌هاتینه نمایشكرن، مه ل به‌ره جهه‌كێ دروست بكه‌ن بۆ نمایشكرنا پارچه‌یێن شوونواران ل دهۆكێ”.
رێڤه‌به‌رێ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ ئه‌و ژی راگه‌هاند: “د پلانێ دایه مه‌زنترین موزه‌خانا نشتیمانی بۆ پاراستنا شوونواران ل دهۆكێ بهێـته دروستكرن و نوكه كار ل سه‌ر نووژه‌نكرنا چه‌ندین جهێن شوونواران ژی ل دهۆكێ یێ دهێته كرن وه‌كو شوونوارێن خه‌نس و ده‌رگه‌هێ ئامێدیێ و چه‌ند جه د پلانێ دانه ژی بهێنه نووژه‌نكرن و سه‌خبێركرن”.
ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر، ب هه‌ڤكاریا رێكخراوا ACTED یا وه‌لاتێ فه‌ره‌نسا، و د هه‌مان ده‌مدا ب سه‌رپه‌رشتیا رێڤه‌به‌ریا شینوارێن دهوكێ، كارێ سه‌خبێركرنا جهێ خه‌نه‌س یێ شینواری سه‌ر ب قه‌زا شێخان بۆ ده‌ما دو رۆژان ده‌ست پێكریه كۆ رێكخراوا ناڤبری و UNDP به‌رنامێ په‌ره‌پێدانێ یێ نه‌ته‌وه‌یێن ئێگرتی و هه‌می تێچویا ڤی پرۆژه‌ی ب ستویێ خوڤه گرتیه”.
رێڤه‌به‌رێ شینوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ ته‌كه‌ز ل سه‌ر وێ چه‌ندێ ژی كر:” ئه‌ڤ پروژه‌یه دێ بۆ ده‌مێ دو هه‌یڤان به‌رده‌وام بیت 40 روژێن كاری ل سه‌ر وی پرۆژه‌ی هێنه ئه‌نجامدان و گۆت: ب رێكا ڤی پرۆژه‌ی و ڤی كاری 140 كرێكار مفادار بوونه كۆ ١٣٠٠٠ مه‌ترێن دووجا یێن جهی دێ هێنه پاقژكرن.
