بلا ئه‌وێن سڤكاتی ب ئالایێ كوردستانێ كرین ئه‌ڤێ بزانن
ب هه‌لكه‌فتا رۆژا ئالایی 17 كانوونا ئێكێ محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
ملله‌تێ كورد ب خه‌بات و شارستانی و دیرۆكا خوه یاره‌سه‌ن نه كێمتره ژ چو ملله‌تێن دیتر، د هه‌می بیاڤێن حوكمرانیێ و ژین و ژیارێ دا و هه‌بوونا هه‌می ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ. كو ئێك ژ وان بنه‌مایان. ئالایێ خوه هه‌بوو و یێ هه‌یی ئه‌و ژی ئالایێ كوردستانێ یێ پیرۆزه و ده‌هان ده‌وله‌ت و میرنشین و ئێكه‌مین ده‌وله‌تا كوردی به‌ری زاینی ب 2500 سالان ب ناڤێ لۆلۆ ئالایێن خوه هه‌بوون، له‌ورا وه‌كو ئه‌ركه‌كێ نشتمیانی دخوازم بۆ وان نه‌زان و ره‌گه‌زپه‌رستان ئه‌وێن سڤكاتی ب ئالایێ كوردستانێ كرین ل هه‌یڤا چریا دوویێ 2015 و ب هه‌لكه‌فتا رۆژا ئالای 17كانوونا ئێكێ. ڤان پێزانینان بوَ دیار بكه‌ین. كو ئالایێ كوردستانێ دیرۆكه‌كا كه‌ڤنار یا هه‌ی دزڤریته به‌ری هزاران سالان. هه‌ر ژ سه‌ر ده‌مێ كاوه‌یێ ئاسنگه‌ریێ هاتیه بلندكرن (كافه) وه‌ك ئالایێ سه‌ركه‌فتنێ، ل سه‌ر زوحاكێ سته‌مكار و هاته بناڤكرن ب (ده‌رفشی كافیانی) و هه‌روسا ل سه‌ر ئاستێ ده‌وله‌تێن كوردی یێن به‌رێ. وه‌كو دیرۆك بوَ مه دسه‌لمینیت كو ده‌وله‌تا میدیا ئانكو میدیان ئالایێ خوه یێ تایبه‌ت هه‌بوو یێ پێكهاتی بوو ژ ره‌نگێ سۆر و سپی و كه‌سك و كانزانیا (كانزانی) ئالایێ وان ب ناڤێ ئالایێ (شهداد) به‌ری(3000) سێ هزار سالان. میرنشینان سوَران ب سه‌رۆكاتیا میر محه‌مه‌د ره‌واندۆزی ل سالێن 1816=1835ئالایێ خوه هه‌بوو ب ره‌نگێ سپی و ره‌ش و ئالایێ ئمپراتۆریا ساسانیان وه‌كو یێ د یار د وێنه‌ی دا و ئالایێ سه‌لاحه‌ددین ئه‌یۆبی ب ره‌نگێ زه‌ر. هه‌ره‌وه‌سا میرنشینا بوَتان ئالایێ خوه هه‌بوو. ل 17/9/1922شێخ مه‌حموود حه‌فید ئالایێ كوردستانێ ل باژێرێ سوله‌یمانیێ ل سه‌ر بانێ مزگه‌فتا مه‌زن بلندكر ب ره‌نگێ كه‌سك ل نیڤێ دا بازنه‌كێ سوَر نیڤێ دا كه‌ره‌كێ هه‌یڤێ ب ره‌نگێ سپی. ل سالا 1920و ل باژێرێ ئسته‌نبولێ ل توركیا كوَمه‌لا رێكخراوێن كوَمه‌لایه‌تی یا كوردی رابوون ب به‌رهه‌ڤكرنا نه‌خشه‌كرنا ئالایێ كوردستانێ و بوَ جارا ئێكێ هاته بلندكرن ل ده‌ڤه‌رێن رزگاركرین. ل ده‌مێ شوَره‌شا ئاكری 1927ـ 1930 ب سه‌ركرده‌یا جه‌نه‌رال نووری ئیحسان پاشا. ئالایێ كوردستانێ یێ نها یێ گشتی ل 17/12/1945د ئاهه‌نگه‌كا هه‌ژی دا ل گۆره‌پانا چار چرا ل باژێرێ مهاباد هاته بلندكرن. ب ئاماده‌بوونا ژماره‌كا سه‌ركردێن كوردان و جه‌ماوه‌ره‌كێ كوردی یێ مه‌زن. به‌ری راگه‌هاندنا كوَمارا كوردستان پتر ژ هه‌یڤه‌كێ و ل 22/1/1946و ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالای كوَمارا كوردستان ل مهاباد هاته راگه‌هاندن. كوو یێ بوویه جهێ شانازیێ و خه‌باتێ و سه‌رفه‌رازیا ملله‌تێ كورد و یێ هاتیه پاراستن ب ده‌ستێ خه‌باتكه‌ر و دلسۆزێن كوردایه‌تیێ دا هه‌ر ده‌م بمینیت سیمایێ خه‌بات و قه‌هره‌مانیێ و به‌رده‌وامبوونا رێبازا بزاڤا رزگاریخوازا كوردی. له‌ورا ل 16/12/1946پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د ئه‌ڤ ئالایێ پیرۆز راده‌ستی بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانی مسته‌فای كر و گوَت ئه‌ز كه‌سێ نابینم وه‌ك جه‌نابێ ته یێ ئه‌مین و زێره‌ڤان بوَ پاراستنا ڤی ئالای. ئه‌ڤرۆ و ل 17كانینا ئێكێ ل هه‌ریما كوردستان ب جه‌ماوه‌رێ خوه‌ڤه و حوكمه‌ت ب داموده‌زگه‌هێن خوه‌ڤه ڤێ بیره‌وه‌ریێ ساخدكه‌ن ب رێوره‌سمێن هه‌ژی و به‌رنامێن تایبه‌ت، ئالایه‌كێ میری یه و ل ژێر سیبه‌را وی په‌رله‌مانێ كوردستانێ هاته هه‌لبژارتن و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هاته دامه‌زراندن و هه‌می رێكخراوێن حكومی و جه‌ماوه‌ری و پیشه‌یی یێن بن تیرۆژكێن ڤی ئالای كاردكه‌ن. هه‌می د به‌رهه‌ڤ نین ب جانفیدایێ پێخه‌مه‌ت هه‌رده‌م یێ به‌رزو بلندبیت، په‌یڤا سه‌رۆكێ خوشتڤی رێزدار مسعود بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ هانده‌رێ ڤێ چه‌ندێ یه. ل ده‌مێ كه‌ره‌مكری و گۆتی ل 16/8/1998و ل ژێر سیبه‌را ئالایێ كوردستانێ ئه‌زیێ هاتیمه سه‌ر دونیایێ و ل هه‌ر خوَله‌كه‌كێ ئه‌ز یێ ئامه‌ده‌مه ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالای و بوَ ڤی ئالای بمرم. ره‌نگێ سوَر خوینا شه‌هیدێن سه‌ربلندن.. ره‌نگێ كه‌سك سروشت و ژینگه‌هێ كوردستانێ یه. . ره‌نگێ سپی تیرۆشك و تیشكێن ئاشتیێ و ئازادیێ نه. . ره‌نگێ زه‌ر و سوَر ره‌نگێ ئاگر و خه‌تیرێن نه‌ورۆزێ نه سه‌ر سالا كوردی.. ئه‌ڤجا بلا هه‌می جیهان بزانیت كو كورد ئێكه‌مین نه‌ته‌وایه به‌ری هه‌میان ئالا هه‌بو. ئه‌ڤرۆ و ل ژێر ڤی ئالایێ پیرۆز پێشمه‌رگێن قاره‌مان. پارێزه‌رێ خاك وه‌لات و نیشتیمان سیماێن ئاشتیێ و ئازادیێ، یێن مه‌زنترین قاره‌مانیا توَماردكه‌ن دژی شه‌رێ زۆرداریێ و تیرۆرێ یێ داعش. ب درێژاهیا 1050 كلیۆمته‌ران و ژماره‌كا خورته مێر و عه‌گیدان یێن بووینه قوربانی و ئالایێ كوردستانێ یێ بلندكری. ل هه‌می ده‌ڤه‌ر و ناوچێن رزگاركرین وه‌ك شه‌نگالێ تا مه‌خمۆرێ و ده‌ڤه‌رێن دی. له‌ورا ساخكرنا رۆژا ئالای یا بوویه ئه‌ركه‌كێ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانی و رۆژه‌كا پیرۆز ل جه‌م هه‌میان.. رووره‌شی و سه‌رشوری بۆ انه ئه‌وێن سڤكا تی ب ڤی ئا لایێ پیرۆز كرین.. و دێ مینیت هه‌ر یێ به‌رز و بلند ل سه‌ر سنك و ملان و ده‌شتوچیا و جهێن تایبه‌ت. كو جهه‌كێ تایبه‌ت یێ هه‌ی د ناڤ دلێ كورد و كوردستانیان دا. خوَراگریێ و سه‌ركه‌فتن بوَ كوردستانێ یه و خودایێ مه‌زن هاریكاره. ئالایێ كاوه یێ ئاسنگه‌ر (درفشی كافیانی ) ئالایێ كانزای شهداد ئالایێ میرنشینا سۆران (میر محه‌مه‌د ره‌واندوزی) 1816-1835. ئالایێ ئیمپراتوریا ساسانی ئالایێ دوله‌تا میدیان ئالایێ سه‌لاحه‌ددین ئه‌یۆبی ئالایێ شاهێ كوردستانێ 1922 ئالایێ شۆره‌شا ئارارات 1927-1930 ئالایێ كوردستانێ ل رۆژناما هاوار 1932 ئالایێ كۆمارا كوردستان (مهاباد) 1945-1946 ئالایێ كوردستانێ یێ نوكه
