بلا كۆچا ملیۆنی وه‌ك سه‌ربۆر بیته كلیلا رێخستنا مالا كوردی
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
ملله‌تێ كورد خودانێ خوه سه‌ربووره‌كێ دوور و درێژه، یێ پر روودان و بیره‌وه‌ری و هه‌لكه‌فتایه، د گه‌له‌ك وار و بیاڤان دا، لێ مخابن تا راده‌كی ئه‌م بخوه كار و مفایێن پێدڤی ژێ ناوه‌رگرین، كو ١٦ ئوكتوبه‌ر٢٠١٧ ڤێ چه‌ندێ دوباره دكه‌ت، كۆچا ملیۆنی ٢٨/٣/١٩٩١ وه‌ك سه‌ربۆره‌كێ ئێكرێزی و ئێك گۆتارا سیاسی بوو یاملله‌تێ كورد، ب ئێك دل وجان وه‌ك شۆره‌شا ئیلۆنێ یا پیرۆز ١١/٩/١٩٦١ یا ته‌ڤایی بوو ب هه‌می ته‌خوچین و پارت و لایه‌ن و ئۆل ڤه و نه‌ته‌وایێن كورد و كوردستانیان، ب ئێك هه‌لویست و ئارمانج، ئه‌ڤرۆ ب هه‌لكه‌فتا بیره‌وه‌ریا ٢٧ سالیا دا كۆچا ملیۆنی یا جه‌ماوه‌رێ كوردی، ب ده‌نگه‌كێ بلند و دژوار و دله‌كێ پر خه‌م و برین و هه‌سته‌كێ دلسۆز و خه‌مخۆر و حه‌زه‌كا مافێ ره‌وا، پێكڤه بكه‌ینه هه‌وار و گازی، (بلا كۆچا ملیۆنی وه‌ك سه‌ربۆر بیته كلیلا رێخستنا مالا كوردی). هه‌ژی ئاماژێ یه كو پشتی بۆرینا ٢٣ رۆژان ل سه‌ر سه‌رهلدانا جه‌ماوه‌رێ كورد یا پیرۆز، ل بهارا سالا ١٩٩١ و ل ٢٨/٣/١٩٩١ ژ به‌ر سیته‌مكاریا رژێما گۆربه‌گۆر و مه‌ترسیا كارئینانا كیمیاوی دژی كوردان، وه‌ك و باژێرێ حه‌له‌بجا شه‌هید ل ده‌مێ هاتیه كیمیابارانكرن ل ١٦/٣/١٩٨٨، هه‌روه‌سا ئه‌نفالكرن و ب ده‌هان كارێن نه‌مرۆڤایه‌تی و نه‌شه‌رعی، كو هێزێن سۆپایێ عیراقێ ده‌ست ب هێرشا كرن ل سه‌ر باژێر و باژێركێن كوردستانێ، بكارئینانا فرۆكێن هێلیكۆپته‌ر و تۆپخانا سوپای، جه‌ماوه‌رێ كوردی نه‌چاربوو به‌ر ب ده‌وله‌تێن جیران ڤه بچیت ب ئێك ئیراده و هه‌لویست، وه‌ك كۆمارا ئیرانێ و توركیا و رێژه‌كا كێم بۆ كۆمارا سووریا ب ملیۆنان كه‌س حال و مالێن خوه هێلان. ب سه‌دان كیلۆمتران وه‌ك په‌یاده ل ژێر سه‌قایه‌كێ سه‌قه‌م و سه‌رما و بارینا به‌ڤرۆ بارانا، برسی و پێخاس نه جه وبالگه‌ه. ب سه‌دان بوونه قوربانی تا كه‌هشتینه جهێن پێدڤی. ل ژێربارودوخێن ژیارێ یێن سه‌خت و دژوار، وه‌ك كاره‌ساته‌كا مه‌زن ب سه‌رێ كوردان هاتی. له‌ورا خه‌لكێ شه‌ره‌فمه‌ند یێ وان ده‌وله‌تا هاتنه هه‌وارا، هه‌ر چه‌نده هنده‌ك سه‌رپێچی و خوراكێشان و ده‌ست درێژاهی هاتنه‌كرن ل ده‌ستپێكێ ژلایێ زێره‌ڤانێنن سنۆرێ توركیا. لێ رێكخراوێن مرۆڤایه‌تی و پزیشكێن بێ سنوور ب رۆلێ خوه یێ مرۆڤایه‌تی و هاریكار رابوون و ژ لایه‌كێ دیڤه فرۆكێن تایبه‌ت یێن هه‌ڤپه‌یمانا ئاهێن خوارنێ و كه‌لوپه‌لێن پێدڤی ل ئه‌سمانان بۆ هاڤێشتنه خوارێ، و كه‌سانێنن ب ناڤ و ده‌نگ و دبلۆرماسی سه‌ر ئاستێ جیهانێ سه‌ره‌دانا كۆچبه‌ران و خیڤه‌تگه‌هان كرن و یا گرنك بریارا ژماره (٦٨٨) ل ٥/٤/١٩٩١ ژ جڤاتا ئاسایشا نه‌ته‌ویێن ئێكگرتی ده‌ركه‌فت، ل په‌ی بڕگا حه‌فتێ ژ مادێ سێ یێ میساقێ نه‌ته‌ویێن ئێكگرتی و یا پێكهاتی بۆ ژ حه‌فت خالا كو هه‌می كارێن نه‌مرۆڤایه‌تی یێن رژێما عیراقێ رسواكرن و ب زۆترین ده‌م به‌رنامێ هه‌وار هاتنی َو هاریكاریێ ده‌ستبێكه‌ت، ب پشكداریا هه‌می ده‌وله‌تێن ئه‌ندام و رێكخراوێن مرۆڤایه‌تی كو كۆچا ملیۆنی زه‌میر و ژدانا خه‌لكێ جیهانێ هه‌ژاند و ب ملیۆنان رۆندك باراندن و شه‌مالك هه‌لكرن و دعاكرن بۆ ملله‌تێ كورد ب به‌لاڤه‌كرنا دكیۆمێنتێن روودانا و دنگو باسێن ڤێ كۆچێ ل سه‌ر شاشێن ته‌له‌فزیۆنان و بنگه‌هێن میدیا جیهانی، وه‌ك مه‌زنترین ریفراندۆم بۆ سه‌ربه‌خوه‌یێ. كو هه‌میان زانی ملله‌ته‌كێ هه‌ی كوردن تا نوكه د بێ به‌هرن ژ بچووكترین مافێ ره‌وا و كیانه‌كێ سه‌ربخوه، ژ بلی ئیرادا رب العالمینی ئیرادا ملله‌تێ كورد مه‌زنتره ژ هه‌می ئیرادا و كۆچا ملیۆنی ب ئه‌نجامێن باش سه‌ركه‌فت و خه‌لكانه‌كێ بیانی ب گه‌ل و حوكمه‌ت ڤه پشته‌ڤان و هاریكاربوون دگه‌ل مه وه‌ك ملله‌تێ كورد هه‌ر ژ وێ رۆژێ تا ئه‌ڤرۆ، ئه‌ڤجا ئه‌و جما ئه‌م ل گه‌ل ئێكودی دهاریكار نابین. ژبلی رژێمێن ره‌گه‌زپه‌رست و شۆفینی و وان كه‌سانێن تا نوكه سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كوردان دكه‌ن ل دووڤ سیسته‌مێ رژێمن به‌رێ. لێ یا هه‌ره گرنك ئه‌ف هه‌می چه‌نده و ٢٧ سالێن بوورین ببنه سه‌ربۆره‌كێ ئه‌كتیف و به‌رهه‌مدار بۆ ئێكگرتنا ملله‌تێ كورد ب ئێكرێزی و ئێك گۆتارا سیاسی و د ئێك سه‌نگه‌ردا بین به‌رانبه‌ری هه‌ر قه‌یران و ئاریشه‌كێ و بارودۆخه‌كی و روودانه‌كێ و پاراستنا ده‌ستكه‌فتیێن ملله‌ت و حوكمه‌تا هه‌ریمَا كوردستانێ. سه‌خمه‌راتی كوردستانه‌كا سه‌ربه‌خوه تیرۆشكێن سه‌ركه‌فتنێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان و یێن ته‌ڤایێ و ئارامیێ و یێن ئاشتیێ و سه‌ربه‌ستیێ و دیمۆكراسیێ لێ ڤه‌ده‌ن بۆ هه‌موو ره‌خ و لایێن جیهانێ و سترنا خودێ ژێ رازی (عبدالله زێرین) ل بیرا مه هه‌میان بیت ل ده‌مێ گۆتی (ئه‌گه‌ر بیرا حه‌له‌پجه ل بیرا وه‌بیت و بیرا چه‌لێ ل بیراوه بیت و بیرا ئه‌نفالان ل بیرا وه‌بیت و ئه‌گه‌ر دله‌ك د سینكێ مه دا هه‌بیت دێ سینكێ خوه ڤه‌كه‌ین و دێ دلێ خوه ئینه ده‌ر و دێ ل سه‌ر نڤیسین (یان كوردستان یان نه‌مان). ئه‌ڤچا بلا كۆچا ملیۆنی بیته سه‌ربۆره‌ك ل گه‌ل سه‌ربۆرێن دی بۆ رێخستنا مالا كوردی ب پارت و لایه‌نان ڤه و جه‌ماوه‌ر و رێكخراوان ڤه، بلا دوورشمێ مه هه‌میان (ب ئێگرتنێ هێز و سه‌ركه‌فتنن بده‌ست ڤه‌دهێن).
