بلندبـوونـا پلـەیێن گـەرمـێ.. هـەڤـڕكـی و دەلیڤە
رەیــان شێرزاد
دیارە كو هاڤینا ئەڤ سالە جوداترە بوو ژ یێن بەرییا هینگی، نەمازە د ڤان هەیڤێن هاڤینێ دا، بلندترین پلا گەرمێ ل دهۆكێ گەهشتیە 40°Cهەتا 48°C. خۆیایە كو ئەڤ گەرمە گەلەك كارتێكرنێ ل ژیانا خەلكێ باژێرێ دهۆكێ و كارێن ژیانا وی یا رۆژانە دكەت. كو ل دەمێ گەرمترین دەمژمێران (1-2) یە، لەورا چوونا دەرڤە زۆر كێم دبیت، گەلەك كاركەر د ڤان دەمژمێران دا كار ناكەن دا كو خۆ ژ گەرمێ بپارێزن، وەكی كارێن ئاڤاهیكرنێ و كارێن سەخت. گەلەك جاران ل سپێدەهیان هەتا دەمژمێر 3-4 كارگەه و ئەڤ جهێن كاری دگرتینە. هەر وەسا پلەیا گەرما بلند كارتێكرنێ ل رەفتارێن گشتی دكەت، چونكی هشكاتی زێدە دبیت و خوارن و ڤەخوارنێن تەزی زێدە دبن و دەركەفتن كێم دبیت. مەترسیێن ساخلەمیێ زێدە دبن، وەكی؛ هشكبوون، جەلتا گەرمایێ…گەلەك زارۆك و كەسێن دانعەمر ل هەیڤێن هاڤینێ دا تووشی ڤان مەترسیان دبن، زێدەرباری تێكچوونا سایكۆلۆژیا مرۆڤان ژ بەر گەرمێ كو گەلەك جاران تەڤلی ئاریشەیێن جڤاكی دبن هەتا وی رادەی كو هندەك ل سەر بهانەكا بچویك لێك دكەڤن، ل ڤان هەلوەستان دا دڤێت مرۆڤ ل سەر خۆ بیت و ژبەر ئێك دابنیت و نەبیتە ئێخسیرێ پلەیێن گەرماتیێ ئەوە ئاریشە روینەدەن یێن ڤان روی ددەن.
د رێكخستنێن ئاكنجیبوونێ دا، شێوازێ ساڕكرنێ وەكی پانك، AC (Air Conditioner)، و پەردەیێن ستویر د پێدڤینە بۆ چارەسەركرنێ د ڤان دەمژمێران دا، هەروەكو ئەم ل ناڤا زەڤیێن چاندنێ دا و دورینێ ئەم دبینین كو ئەو كرێكار و جۆتیار ژ ژن و زەلامان جلكێن ستویر دكەنە بەر خۆ و چاڤ و دەمێن خۆ د داپۆشن، بۆ خۆ پاراستن ژ تیشكا رۆژێ. ژ بلی گەلەك بیاڤێن دیتر ئەڤ گەرماتیە زیانێ دگەهینیت، وەكو هشكبوونا ژێدەرێن ئاڤێ و رویباران و تێكدانا ئاڤدانا شینكاتی، هەر وەسا كارتێكرن ل هندەك بەرهەمێن وێ و فێقی حەتا رادەكی، گەلەك دەمێ مە دكۆژیت و ژ دەمژمێرێن كار و ئەركێن ژیانا رۆژانە دكەت، چونكو وەخت ژی بۆ مرۆڤی سامانەكە، لێ ئەم هینگی هەست پێ دكەین ل دەمێن ژمێریاریێن سالانە دی، ل هندەك سازییان ژی ب ئێكجاری كار رادوەستیت. هەر وەسا ژبلی بیاڤێ خزمەتێن ئاڤ و كەهرەبێ ژی بارێ ویستگەه و مولیدەیێن لۆكال گران دكەت، واریرە و كەلوپەل خۆ ل بەر ناگرن، دڤێت بەرییا هینگی مرۆڤی هزرا هەر تشتەكی كربا، ئەڤا ب گشتی، گەرما هاڤینێ گەلەك كارتێكرنێ ل خشتێن كاری و چالاكیێن جڤاكی دكەت، هەروەسا ئاریشەیێن ساخلەمیێ بەلاڤە دكەت.
