به‌رپرسا ناڤه‌ندا خانكێ یا ئێكه‌تیا ئافره‌تێن كوردستانێ: پۆستێن بلند ب گۆره‌یی لێكڤه‌كرنێ ب ئێزدیان دهێنه دان نه‌كو شیانان
دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:
ده‌وله‌ت دومان، به‌رپرسا ناڤه‌ندا خانكێ یا ئێكه‌تیا ئافره‌تێن كوردستانێ، د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌حس ل ره‌وشا ژنا ئێزدی دكه‌ت و ئه‌و گۆڕانكاریێن ژ لایێ گوهۆڕینێن جڤاكی دا ب سه‌ر دا هاتینه و ل هه‌مان ده‌م ژی به‌حس ل وان ئالوزیان دكه‌ت یێن دكه‌ڤنه د رێیا وێ دا و رێژا ئازادی و شیانێن كاركرنێ یێن ل ده‌ف ژنا ئێزدی و دده‌ته دیاركرن كو پتریا ئه‌و ئاریشێن بۆ وان دچن ئه‌ون یێن ژ لایێ هه‌ڤژینان ڤه و ئاریشێن كچان هه‌كه هه‌بن ژی ناگه‌هنه وان، “د مال دا دهێنه چاره‌كرن”.
ئه‌ڤرۆ: گرنگترین ئه‌و ئاریشێن بۆ هه‌وه دهێن چنه؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: هه‌موو ئه‌و ئاریشێن بۆ مه دهێن ژ لایێ هه‌ڤژینان ڤه‌نه، ئاریشێن كچان هه‌كه هه‌بن ژی ناگه‌هنه مه.
ئاریشێن ژنان زێده‌تر ئاریشێن ئابووری نه، ژن داخوازا تشتێ زێده‌تر ژ هه‌ڤژینێن خوه دكه‌ن وه‌كو چاڤلێكرن ل گه‌ل ده‌وروبه‌رێن خوه و ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژی هه‌تا راده‌كی كارتێكرنێن ل سه‌ر خێزانێ كریه و دبیت ئه‌ڤ ئاریشه نه ب تنێ یا جڤاكێ ئێزدی بیت، به‌لێ ل گه‌له‌ك جڤاكێن دژی ب هه‌مان ره‌نگه.
جاران ژی حاله‌تێن نه‌بوونا باوه‌ریێ د ناڤبه‌را هه‌ڤژینان دا هه‌نه، به‌لێ ب ره‌نگه‌كێ به‌ری ئاریشه مه‌زن بیت دهێته چاره‌كرن. هه‌كه رێژا به‌ردانێ د ماوێ ساله‌كێ به‌رچاڤ كه‌ین دبیت نه‌بنه سێ حاله‌ت.
ئه‌ڤرۆ: ره‌وشا ژنا ئێزدی ژ لایێ جڤاكی ڤه یا چاوایه؟
ده‌وله‌ت دومان: ب ره‌نگه‌كێ گه‌له‌ك باش ره‌وشا ژنێ یا به‌ر ب پێش ڤه چوویی و د ڤێ پێشڤه‌چوونێ دایك و بابان رۆله‌كێ مه‌زن یێ هه‌یی. هه‌ر ژ یانا رێكخستنا ناڤ مالێ و قوتابخانه و جڤاكی و هه‌ر ژی هه‌تا ژیانا هه‌ڤژینیێ. كارتێكرنا گرێیێن جڤاكی ل سه‌ر ژنێ ب ره‌نگه‌كێ گه‌له‌ك باش به‌ر ب كێمبوونێ ڤه چووینه، ب تنێ هنده‌ك رێكارێن گرێدایی ئاینی نه‌بن كو د ناڤ جڤاكا ئێزدی دا بوویه نه‌ریت.
ئه‌ڤرۆ: پترترین ئه‌و رێگریێن د كه‌ڤنه به‌ر سینگێ ژنێ د ناڤ جڤاكی دا؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: گۆتنێن ناڤا جڤاكی چو ژ چاڤ پێنه‌رابوون یان ژی هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ دی بیت، گه‌له‌ك جاران بوویه ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ كو كچ یان ژن خوه ژ كاره‌كی ڤه‌كێشیت یان ژی هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ به‌ر ب وی كاری ڤه نه‌چیت. زێده‌تر كچ ب خوه ژ ڤی بابه‌ته‌كی هه‌تا راده‌كی نه‌یا ئارامه چونكو دبیت ئه‌ڤه د ناڤ جڤاكی ئێزدی دا ببیته ئه‌گه‌ره‌كێ رێگریێ ل هه‌مبه‌ر رزقێ وێ د پێكئینانا خێزانێ دا و ژ به‌ر كو به‌حسا وی ژ لایێ هنده‌ك كه‌سێن به‌تال یان ژ چاڤ پێ رانه‌بوون ڤه هاتینه كرن، ل دووماهیێ ژی ببیته ئه‌گه‌ر نه‌شێت ژیانا هه‌ڤژینیێ پێك بینیت.
هه‌ڤدژی ڤێ چه‌ندێ گه‌له‌ك خێزان هه‌نه كو ب چو ره‌نگان رێگریێ ل كچ و ژنان ناكه‌ن و گۆهداریا گۆتنێن جاددێ ناكه‌ن كا چ دهێته گۆتن ب تایبه‌ت ئه‌ڤێن باوه‌ری ب كچ و ژنێن خوه هه‌ین و دزانن كاره‌كێ وه‌سان ناكه‌ن مالا خوه پێ كێم بكه‌ن.
ب دیتنا من؛ هه‌كه كچ یان ژن یا ئازاد بیت و رێگری لێ نه‌هێته كرن دێ پتر یا پاراستی بیت ژ وێ كچێ یان ژنا د خانی ڤه و بێهنا وێ هاتیه ته‌نگكرن و گه‌له‌ك نموونه ژی یێن ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئازادیا كچه‌كێ یان ژنه‌كێ هاتیه بن پێكرن وه‌كو ره‌نگڤه‌دان ل هه‌مبه‌ر وێ زۆریا لێ هاتیه كرن كاره‌كێ شاش كریه كو بۆ مالا وێ ب خرابی ڤه‌گه‌ریایه. گه‌هشتیه وی راده‌یی ژی حاله‌تێن ده‌روونی ژی بۆ گه‌له‌ك كه‌سان دروست بووینه و گه‌هشتیه وی راده‌یی هنده‌كان خوه كوشتیه ژی.
ئه‌ڤرۆ: ره‌وشا ژنا ئێزدی ژ لایێ كارگێری ڤه؟
ده‌وله‌ت دومان: ره‌وشا ژنا ئێزدی ژ لایێ كارگێری ڤه هه‌تا راده‌كی یا باشه، به‌لێ وه‌كو پۆست و پله هێژ ژنه‌كا ئێزدی پله و پۆسته‌كێ ل پله‌كا بلند وه‌رنه‌گرتیه، ب تنێ بۆ خوه به‌ربژێركرنێ نه‌بیت. هه‌لبژارتنا پله و پۆستان گه‌له‌ك جاران بوویه رێگر ل هه‌مبه‌ر ژنا ئێزدی ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت و هه‌تا زه‌لامان ژی بۆ نموونه دێ كه‌سه‌ك ل دهۆكێ پۆسته‌كێ مه‌زن وه‌رگریت ئێزدی بیت، هه‌كه كه‌سه‌كێ دی چه‌ند یێ ب شیان بیت نه‌شێت پۆسته‌كێ دی یێ وه‌كو وی وه‌رگریت، هه‌روه‌كو به‌رهرا وان یا ده‌ست نیشانكریه.
ئه‌ڤرۆ: كچا ئێزدی چه‌ند شیایه خوه ل گه‌ل نووخوازی و ته‌كنولوجیایێ ب گۆنجینیت؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: ل گه‌ل هاتنا پێلا نوو یا ته‌كنۆلۆژیایێ كچا ئێزدی ژی وه‌كو پتریا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌ری تووشی شیاشیا بكارئینانا وێ بوو، گه‌له‌ك ئاریشێن مه‌زن بۆ دروست بوون، هه‌تا گه‌هشتیه حاله‌تێن ده‌روونی و خوه‌كوشتنێ، ب تایبه‌ت ل ده‌ستپێكێ كو د ترسیان مه وه‌كو ئافره‌تان و رێڤه‌به‌ریا دووڤچوونا دژاتیا تۆندۆتیژیا دژی ژنان ژ ترسا وێ چه‌ندێ كو كه‌سه‌ك ژ مالا وان یان ده‌وروبه‌رێن وان بزانیت. به‌لێ نها و ب تایبه‌ت ژی پشتا هاتنا هه‌ژمارا گه‌رم یا دووڤچوونا دژاتیا تۆندۆتیژیێ دژی ژنان و ئه‌كتیفكرنا پشكا تاوانێن ئه‌لكترۆنی ل رێڤه‌به‌ریا پۆلیسان و ده‌ركه‌فتنا قانوونا خراب ب كارئینانا مۆبایلێ ئه‌ڤ حاله‌ته گه‌له‌ك كێم بووینه، به‌لێ نه‌گه‌هشتیه وی راده‌یی ژی كو بێژین نه‌ماینه.
ل ڤێره داخوازێ ژ هه‌موو كچ و ژنان دكه‌م د هشیار بن و نه‌كه‌ڤنه چو خه‌له‌تیێن وه‌سان و هه‌كه هات و كه‌فتنێ یان ژی پێشتر كه‌فت بنێ په‌یوه‌ندیێ ب هه‌ژمارا گه‌رم یا رێڤه‌به‌ریا دووڤچوونا دژاتیا تۆندۆتیژیێ (119)062 بكه‌ت و دێ كێشا وان ب نهێنی هێته چاره كرن بێی كو كه‌سه‌ك ژ ده‌وروبه‌ران یان خێزانا وان بزانیت.
ئه‌ڤرۆ: زێده‌تر ئه‌و ئه‌گه‌رێن دبنه رێگر ل هه‌مبه‌ر پێشكه‌فتنا ژنێ چنه؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: ب ره‌نگه‌كێ گشتی رێگریێن ل هه‌مبه‌ر ژنێ وه‌كو به‌رێ نه‌ماینه، به‌لێ هه‌ر هنده‌ك حاله‌ت ژی یێن هه‌ین، بۆ نموونه هه‌كه ژنه‌كێ په‌یوه‌ندیێن ب هێز ل گه‌ل كه‌سه‌كی نه‌بن، دبیت پۆسته‌كێ باش پێ نه‌هێته دان یان ژی گه‌له‌ك جاران دێ بێژنێ سیڤیێی خوه ل ڤێرێ بدانه دێ په‌یوه‌ندیێ ب ته كه‌ین و پاشان په‌یوه‌ندیێ پێ دكه‌ن و تشتێ كه‌ساتی به‌رامبه‌ر وه‌رگرتنا كاری ژێ داخواز دكه‌ن. واسه‌ته و واسته‌كاری ژی د ڤی بابه‌تی دا رۆلێ خوه بینیت.
ئه‌ڤرۆ: دێ چ كه‌ین ئه‌ڤ رێگریه ل هه‌مبه‌ر ژنێ نه‌مینن؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: كار كرن ل سه‌ر ئاستێ شیانان و هه‌لبژارتنا سیڤی ب رێیا لژنێن تایبه‌تمه‌ند پتر ژ كه‌سه‌كی. هنده‌ك رێكارێن رێكخستنێ بهێته بكارئینان كو ب ره‌نگه‌كێ قانوونی بیت. كه‌س ل سه‌ر ئاستێ شاره‌زایێ و بسپۆریێ بهێنه هه‌لبژارتن. رێ ژی ب كه‌سێ نه‌هێته دان كه‌سوكارێن خوه ل ده‌ف خوه دامه‌زرینیت.
ئه‌ڤرۆ: كچا ئێزدی ب چو تشتی ژ كچێن دی جوداتره؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: كچا ئێزدی ب ره‌نگه‌كێ گشتی حه‌ز دكه‌ت پشت به‌ستنێ ل سه‌ر خوه بكه‌ت و داهاتێ ژیانا خوه دابین كه‌ت، رۆژانه ژماره‌كا گه‌له‌ك زۆر ژ كچ و ژنێن ئێزدی كارێ پرۆژێن مریشكان یان پاقژكرنێ ل جهێن گشتی و هه‌تا ناڤ مالان ژی دكه‌ن و هنده‌ك ژی ل مۆلان كار بكه‌ن، ب ره‌نگێ دی ئه‌م بێژین گه‌له‌ك ژ وان كارێن كچا ئیزدی دكه‌ت دبیت ئێكا دی نه‌كه‌ت، ئه‌ڤه ژی بۆ وێ باوه‌ریێ و ئازادیێ دزڤریت یا خێزانێن وان دایی.
ئه‌ڤرۆ: ل دووماهیێ ته چ هه‌یه بێژی؟
ده‌وله‌ت ده‌رمان: داخوازێ ژ هه‌موو دایك و بابان دكه‌م كو نه‌بنه رێگر ل هه‌مبه‌ر هیڤێن زارۆیێن خوه چ كچ یان ژی كوڕ چونكو گه‌له‌ك جاران شیانێن كچان گه‌له‌ك به‌رچاڤترن ژ كوڕان و هه‌ردو ژ لایێ خودایی ڤه یێن هاتینه دان، ل وی ده‌می ژی نه‌هاتیه نڤیسین كو دڤێت ئه‌ڤ قه‌ید و زنجیره ل سه‌ر كچێ هه‌بن.
داخوازێ ژ هه‌موو پله‌دار و خودان پۆست و كار ب ده‌ستان ژی دكه‌م ده‌ما ره‌فتارێ یان كاری ل گه‌ل كچه‌كێ دكه‌ن، هزر كه‌ن كچا وایه، دا باوه‌ریا كه‌سوكارێن وان ژی ب وان نه‌شكێت.
