به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تان. . و مافێ بریارا مافێ چاره‌نڤیسێ گه‌لێ كوردستانێ
به‌رژه‌وه‌ندیێن نێڤده‌ولی و هه‌رێماتیك د ره‌خه‌كێ ته‌رازویێ د ایه و ل ره‌خێ دێ ژی دیمۆكراسی و مافێ مرۆڤی یه د ره‌خێ دی دا، ته‌ماكاری ژی ناراوه‌ستێن ل راده‌یێ به‌لانسێ د ناڤبه‌را هه‌ردو ره‌خێن ته‌رازویێ دا، به‌لێ به‌رژه‌وه‌ندیان ئه‌وله‌ویا خوه هه‌یه، هه‌ر دیسا بلندبوونا مافێن مرۆڤی د ته‌رزاویێ دا نیشانا جهێ وێ یێ سه‌پاندی ناده‌ت، به‌لێ هه‌ما ژ بۆ سڤككرنا جیهانا سیایی دده‌ت، هه‌ر دیسا نه پتركرنا ل به‌رامبه‌ر بجهئینانا ئارمانجێن ستراتیجی. ب رامانه‌كا دی مافێن مرۆڤی بوویه دووماهی ئارمانج بۆ ستراتیجیاتێن جیهانی و هه‌رێماتیك، هه‌ر وه‌سا هه‌ژی یه بهێته دیاركرن كو مافین مرۆڤی ل رۆژهه‌لاتا ناڤێن و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن هه‌ژار ئه‌رزانترن پتر د پشتگوهخستینه. هه‌ر وه‌سا گرنگترین تشت ئه‌وه بكارئینانا دیموكراسیێ و مافێن مرۆڤی یه وه‌ك ئارمانجه‌كا نه‌یا راگه‌هاندی و ئه‌ڤا دووماهیێ ژی ئه‌ڤرۆ بوویه تشته‌ك كو نابیته ئاسته‌نگه‌كێ ئه‌خلاقی ل هه‌مبه‌ری هه‌ستكرنێ ب به‌رپرسیاریێ. دو مرۆڤ ژێكجودا نابن كو سیسته‌مێ سیاسی یێ دیمۆكراسی بنیاتێ پێشكه‌فتنا وه‌لاتان و شارستانیا وانه، به‌لێ سه‌پاندنا دیمۆكراسیێ وه‌كو رۆخسار هه‌روه‌كو گرنگیا وێ ب تنێ رادوه‌ستێت ل ده‌ف پره‌نسیپێ سروشتێ سیسته‌مێ سیاسی یێ ده‌سهه‌لاتدار بیێ گرنگیدان ب چه‌ندیا هه‌بوونا مه‌رجێن بۆ وێ گونجای، قه‌یرانه‌كا شارستانی یا راست پێكدئینیت، ئه‌ڤجا ئه‌رێ دبیت هزر و ره‌فتار بهێته گوهارتن و پاشی پێرابوون ب تنێ ب هۆیێ گوهۆرینا سیسته‌می؟ ئه‌رێ ئه‌ڤ چه‌نده كارتێكرێ ب ره‌نگه‌كێ نێگه‌تیڤ ناكه‌ت و پاشی ره‌نگڤه‌دانه‌كا نه‌یا چاك بكه‌ت هه‌روه‌كو نها ل ده‌ڤه‌رێن شه‌ری هه‌یی. یا خرابتر ژی ژ ڤێ هه‌میێ ئه‌وه په‌نابرن بۆ هزرا پێكئینانا ده‌وله‌تا ئیسلامی یانژی پێكئینانا هنده‌ك گرۆپان وه‌سا خوه دئیننه ده‌ر و ب ناڤێ ئیسلامێ گازی دكه‌ن، ئه‌و ژی ژ به‌ر سه‌پاندنا ره‌وشه‌نبیریا وان یا عه‌قائیدی كو ئه‌و دكه‌نه بنیات بۆ بجهئینانایه‌كسانیا مرۆڤاتی، هه‌ر وه‌سا گرێدانا سیسته‌مێ دیمۆكراسی ب سیاسه‌تا رۆژئاڤی ڤه. دیسا ژ به‌ر كو گه‌لێ كورد ل به‌رخوه راوه‌ستایه ژ سیاسه‌تێن رۆژئاڤا و رۆژهه‌لاتێ كا د چاوانه، كو ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن جۆره و جۆر دراوه‌ستاینه، پتر كو ل به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن مرۆڤاتی راوه‌ستایه، هه‌ر وه‌سا هنده‌ك گرۆڤه‌یێن رۆژانه هه‌نه د میدیا جیهانی و ناڤخوه یی دا ده‌ردكه‌ڤن، زێده‌باری چه‌ندین بیرهاتنێن خه‌مگین یێن كه‌فتینه سه‌ر ئێك كو كه‌فتینه به‌رچاڤێن وان ژ كوشتار و تاوانێن هاتینه كرن ل هه‌مبه‌ری كوردان. ستراتیجیا وه‌لاتێن جیهانی و هه‌رێماتیك د هه‌ڤركیا خوه دا ل گه‌ل رۆژهه‌لاتا ناڤین وه‌كو د ناڤبه‌را هێزه‌كا ئاسمانی دا كو دبیته هه‌ڤپه‌یمانا نیڤده‌ولی و هێزه‌كا پیاده، ئه‌ڤ ئێكه هنده‌ك كاودان و دۆخان په‌یدا دكه‌ن خرابیێ دگه‌هیننه كه‌سێن سڤیل و سازیێن سڤیل و ژێرخانا وه‌لاتێن شه‌ر تێدا، ئه‌ڤجا لایه‌نێ رۆژئاڤا به‌رژه‌وه‌دیێن خوه یێن ئابووی هه‌نه و ل سه‌رێ لیستێ ژی مه‌زاختنا چه‌كێ خوه، ل به‌رامبه‌ر ژی گرۆپێن تیرۆرست ئه‌ردی دگرن و خرابیێ ل سه‌ر دكه‌ن. به‌لێ سالۆخه‌یێن ژیواری دیار دكه‌ن كو ویلایه‌تێن ئێكگرتی یێن ئه‌مریكی دكارن رۆژهه‌لاتا ناڤین ب ئازرینن به‌لێ نكارن كونترۆل بكه‌ن، له‌ورا هنده‌ك وه‌لات داگیر كرن و هنده‌ك رژێمێن سیاسی ئێخستن، به‌لێ نه‌شیان كو شوونگرێن باشتر گه‌ره‌نتی بكه‌ن، ل دووماهیێ ژی چاوا دێ كاریت سه‌ركێشیا جیهانێ كه‌ت و رێكئێخیت و ئاشتیێ و ئاسایشێ یێن نێڤده‌ولی دابین بكه‌ت؟!. ئه‌م دبنین كوك و وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین نێرین اخوه یا ستراتیجی یا نوو نینه كو ل دۆر گه‌شپێدانا خرڤه‌بیت ب تێگه‌هێ وێ یێ هه‌ڤچه‌رخ، هه‌ر وه‌سا بجهئینانا ئاسایشێ و به‌رقه‌رارێ، و پێشخستنا سیسته‌مێن سیاسی به‌ر ب دیمۆكراسیێ ب تێگه‌هێ وێ یێ سه‌رده‌م و ئه‌وێ نێرینا خوه یا هه‌ڤپشك نینه د سه‌رده‌ریكرنێ دا ل گه‌ل ستراتیجیێن نێڤده‌ولی ژی. ل دووماهیێ ژی ئه‌وێ چو ده‌سپێشخه‌ری نینن د جهئینانا مافێن گه‌لان دا كو هه‌ر هێره‌شه‌كا ده‌ركه‌ی پاشڤه‌ببه‌ت.
و: ئه‌ڤرۆ
