به‌ر ب جیهانیبوونی

به‌ر ب جیهانیبوونی

148

كه‌سێ هندی مه‌ كودران ب سه‌ری نه‌هاتیه‌ ره‌نگه‌ جوهی (الاسرائلیون) جیهان هه‌می جاره‌كی تووشی جینۆسایدێ بووینه‌، ئه‌م ل چه‌ند سالان جاره‌كێ تووشی سپرایزه‌كا سیاسی دبین كۆمه‌كوژی و تالانكرن و كیماباران دبین و نها ژی ده‌وله‌ت سه‌رێ ده‌وله‌تا ئیسلامی تووشی گرفته‌كا سیاسی و داگیركرنێ بووینه‌ ژبلی ژمارا شه‌هید و به‌رزبوویان و بێژن و ئیتیمان و كچین ئێزیدێن ره‌ڤاندی ئه‌ڤه‌، هه‌می نابیت ب هه‌روه‌ بچیت. ئه‌م ئێدی خوه‌ وه‌ك مله‌تكێ سه‌ربلند دڤێت خوه‌ نێشا جیهانێ بده‌ین وه‌ك مله‌تكی چه‌لنك نه‌ ب تنێ دامایی و كه‌سیره‌ و هێژایی هاریكاریی بیت ئه‌و رۆژ چوو كه‌س نزانیت كورد كینه‌ و چ دڤێت. پشتی شه‌ڕی پلانێن ئیستراتیژی هه‌می دهێنه‌ گوهۆرین و تشت دراماتیكی دهیته‌ مه‌یدانی و پلان و دارێژتنێن نوو سه‌ر خوه‌ بلند دكه‌ن. وه‌ك چاوا پاشی جه‌نكا جیهانیا ئێكێ وه‌لاتین رۆژئاڤا ئه‌مریكا حوكمه‌ته‌كا كۆمۆنیست ب سه‌ر جیهانا سۆڤیتی دا سپاند وه‌ك چاوانی پاشی جه‌نگا جیهانی دویی. هه‌موو په‌یوه‌ندیێن سیاسی هاتنه‌ گوهۆرین. رۆژئاڤا هه‌ولدا شێوێ كۆمۆنیستی نه‌گهیته‌ رۆژئاڤا و خوه‌ ته‌رخانكرن بۆ دروستكرنا جیهانه‌كا باش بۆمرۆڤان هه‌موو پێكهاتێن ژیانه‌كا خۆش بۆ مرۆڤی تێدابن. ئێدی ئه‌مژی وه‌ك كورد بۆینه‌ معادله‌كا سیاسی و دێ كه‌ڤینه‌ به‌ر شه‌پءلا گوهۆرینان. مه‌ گاز و سامانێن سروشتی هه‌نه‌ و دهۆلا سه‌ری وێ گازی ئه‌وه‌ پشتا مه‌ دگرن و كورزان ژ داعشێ وه‌ردكه‌ن ئێدی ئه‌م به‌رب رووداونێن جیهانی دچین ئه‌م یێن بووینه‌ هه‌ڤپشكه‌كێ فه‌رمی بۆ ئه‌مریكا و ده‌وله‌تین رۆژئاڤا د شه‌ڕی داعشێ دا. رێكخراوێن جیهانی پتریا وان هاریكاری هنارتینه‌ و سنۆرێن مرۆڤدوستیا خوه‌ ئاشكه‌را كرن ئه‌م ب شێوه‌كی دیندارێن رێكخراواینه‌ چونكو پترین سوود مه‌ ژی وه‌رگرتینه‌ ژ 1991 وه‌ره‌ مه‌ مفا ژرێكخراوێن جیهانی دیتیه‌ و ده‌ستێ مه‌ كوردان بێ خوه‌یی نینه‌ ئه‌م قه‌نجیا ژبیر ناكین. لی ل گه‌ل هندێ ژی ئه‌م رۆلی خوه‌ ژی وه‌ك حوكمه‌ت و مله‌ت ژبیر ناكین و ئێدی سیاسه‌ت دارژتنا پشتی شه‌ڕی ئه‌و ژی پشكه‌ك بین ژی چونكو ئه‌وێن سیاسه‌تێ ددارێژن جد ودانه‌ ژ ئه‌وێن خیرخوازی دكه‌ن د هه‌مان ده‌وله‌تا دا رۆژئاڤا یا هاریكاران دلێدان داعشێ دا وه‌ك چه‌ك یا هاریكارا ددانا هاركاریان دا بۆ ئاوران و ل ته‌وارا مه‌ هاتینه‌. ئێدی دیت ئه‌م گوهۆرینان ب سه‌ر سیاسه‌تا خوه‌یا پێناسه‌كرنی بۆ جیهانێ بكه‌ین. نه‌ ب تنی مله‌تك هه‌وجیا هاریكار ب تنێ به‌لكو ئه‌م هێزه‌كا جیهانی بین و دبیت شێواز یارمه‌تی و هاریكاری ژ قووناغا ریكخراوێن هاریكاریا خوارن و ده‌رمان بۆ كوردستانێ بێته‌ گوهۆرین و ئه‌و ئێدی داخوازا هاریكاریا گوهۆرینا نه‌خشا سیاسی بكین و بێژین ئه‌م ل سه‌ر نه‌خشا جیهانی لێ بین پشتی ڤی شه‌ڕی. چونكو پشتی شه‌ڕی سنۆر دهینه‌ گوهۆرین و ئه‌رك و كارێ رێكخراوێن نه‌ حكومه‌ی ڤی پناسی بكه‌ن بۆ جیهانێ نوكها ئه‌م وه‌ك هێزكا دژی تیرور ل جیهانێ هاتینه‌ نیاسین دیت وێ نرخی بۆ مه‌ دانن بۆ جهكرنا مه‌ وه‌ك كورد د ناڤا نه‌خشا سیسای جیهانی دا چونكو ئه‌مریكا هه‌ر گورزه‌كێ پاڤیت داعش ب پاریی مه‌یه‌ و بنرخێ نه‌فتا وه‌لاتیه‌ كو پشتی شه‌ڕ ی دڤێت ئه‌و بكه‌ڤیته‌ دمیزانا ئه‌مریكا دا بۆ گوهۆرینا سیاسی چونكو ئارمانجا ئه‌مریكا به‌رژه‌وندیێن وێنه‌ ل عیراقی و دیت چاوا ئه‌و د هان و د هوارا مه‌هاتینه‌ وه‌ك مرۆڤدوسته‌ك جیهانی ئه‌ڤ جارا وه‌ك سیاسه‌ت و گوهۆرین ئه‌م هه‌وجیه‌ هاریكارێنه‌ و چ دی ده‌نگێ مه‌ ب تنێ بۆ قورتالكرنی ژده‌ستین دوژمنان نابیت به‌لكو گازیا مه‌ بۆده‌وله‌تبوون و سه‌رخووبوونیه‌ و ئه‌ڤه‌ ژ هه‌وله‌ك كوردانه‌ پی دڤێت كو هه‌موو هێزێن سیاسی د ه‌ست ژململانا حزبی و مادی بیننن و خوه‌ بكه‌نه‌ ئیك به‌ر ب جهانیبوون و ده‌له‌تبوونێ.

کۆمێنتا تە