بڕگەيەك ژ (بەندەیا خۆبەخش)
محسن عەبدلڕەحمان
قانووندانه‌رێ سبارته (لیكورگ) ئه‌وی دو كویچكێن چیمك ب شیرێ ماكا وان ب خودانكرین، ئێك د لینانگه‌هێڤه قه‌له‌وكر، و یێ دی هنارته چۆلی دا رابهێلیته نێچیرێ، ئه‌وی ڤیا بۆ سبارتییان بسه‌لـمینیت، كو مرۆڤ ئه‌وه یا ل سه‌ر فێربووی، ئینا هه‌ردو سەگ ئینانه مه‌یدانی و د ناڤبه‌را وان دا داردینا ده‌ڤشێلێ و كێڤریشكه‌كا كویڤی دانان، یێ ئێكێ به‌زی داردینا ده‌ڤشێلێ و یێ دوویێ راهێلا كێڤریشكێ! سه‌رباری كو ئه‌و چێمكێن ئێك دێهل بوون! ئه‌وی هونه‌رێ خۆ یێ سیاسی د په‌روه‌رده‌كرنا سپارتییان دا بكارئینا، تاكو هه‌ر ئێك ژ وان هزار جاركی مرن ب باشتر ددیت ژ ملكه‌چبوون بۆ تشته‌كی ده‌رڤه‌ی سه‌روه‌ریا قانوون و ژیری.
په‌روه‌رده‌یا ل سه‌ر ئازادیێ مرۆڤێن ئازاد دئافرینیت، له‌ورا ده‌مێ سپارتییان هنارتیێ داریۆسی هاڤێتینه د بیرێ دا، چنكو قایل نه‌بوون كه‌سه‌ك تا ب په‌یڤه‌كێ ئازاداییا وان برویشینیت، ئینا پاشی ئه‌وان دو كه‌سێن سپارتی (سبیرتیاس، پولیس) وه‌كو قوربانیێن خۆبه‌خشكرین، دا ل شوینا وی هنارتی؛ داریوسی وه‌كو تۆلڤه‌كرنا نوونه‌رێ خۆ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل وان بكه‌ت و ده‌مێ گه‌هشتینه لایێ (هیدارن) كو نوونه‌رێ داریوسی بوو، هیدارنی گه‌له‌ك ب گه‌رمی پێشوازی لێ كرن و د شیلانا مێهڤانكرنێ دا گۆتێ: باوه‌ربكه‌ن ئه‌گه‌ر هوین د خزمه‌تا كه‌یخسره‌و داریوسی دا بن، دێ هه‌وه كه‌ته شاهـ ل سه‌ر دو باژاران گریكی، ئینا هه‌دو سپارتییان به‌رسڤ دان: هیدران ده‌رباره‌ی ڤێ ته چ ئامۆژگارییا مفادار ل مه نه‌كر، ئه‌وژی ئه‌و خۆشییا سۆزێ پێ دده‌ی مه، ته تاقیكرییه، لێ تو ب دروستی نزانی خۆشییا ئه‌م تێدا، ته خۆشیێن شاهی دیتینه، تو تاما ئازادیێ نزانی، و چنكو ته چو جار تام نه‌كریێ، هه‌كه دا ب بتنێ ئامۆژگاریێ ل مه كه‌ی، كو نه‌تنێ ب رم و مه‌تالی به‌لكو ب ددان و نه‌ینوكان ژی به‌ره‌ڤانیێ ژێبكه‌ین.
سپارتییان تنێ راستی گۆتن، چنكو هه‌ر ئێك ل په‌ی په‌روه‌رده‌یا وه‌رگرتی په‌یڤی، د ده‌مێ هیدران نه‌دشیا په‌شێمان ببیت ل سه‌ر ئازادییه‌ك چو جار پێ خۆشنه‌بووی، ب هه‌مان قه‌بارەیێ نه‌شیانێ بۆ سپارتییان بۆ هه‌لگرتنا نیره‌یێ به‌نده‌یێ بوو!
له‌ورا پێدڤی ب شه‌ڕێ سته‌مكاری ناكه‌ت و پێدڤی ب ئێخستنا وی ناكه‌ت، چنكو ئه‌و ب خۆ یێ كه‌فتییه، تنێ بلا خه‌لك به‌نده‌یی بۆ نه‌كه‌ت، پێدڤی ناكه‌ت چ ژێ بستینین، لێ پێدڤییه چ نه‌ده‌ینێ.
پێدڤییه بزانین كو ملله‌ت به‌نده‌بوون و ئازادییا خۆ دهه‌لبژێریت و چێدكه‌ت، چنكو هه‌ر ئه‌وه ب ترسنۆكییا خۆ سته‌مكاری چێدكه‌ت و ب ترسا خۆ ژناڤدبه‌ت ژی، له‌و پێدڤی ب گوشتنا وی نینه، به‌لكو ده‌ستبه‌ردانه ژ خزمه‌تا وی، ژ خزمه‌تا وی راوه‌ستن، ئه‌ڤه هوین ب خۆ ئازادبوون، ئانكو زێره‌كێ زیره‌كان ئه‌وه یێ ترس ل ده‌ڤ هه‌ی، ڤێچا ئه‌ڤێ دگه‌ل فێركرن و په‌روه‌رده‌یا خۆ به‌رواردبكه‌ین بكه‌ین، دێ زانین ئه‌م د ئازادین یان به‌نده‌ینه!
(وەرگێڕان ب ده‌ستكاری ژ په‌رتووكا (بەندەیا خۆبەخش) ئیتیان دو لا بویسی، العبودیه الگوعیه، وه‌رگێران: عبود كاسوحه، مراجعه: جوزیف شریم، الـموسسه العربیه للترجمه، 2008. ص122-123).
