بۆچوونێن جودا بۆ سێداره‌دانا( نه‌مر ئه‌لنه‌مر)
راگه‌هاندنا جێبه‌جێكرنا سزایێ سێداره‌دانێ ل سه‌ر كه‌سایه‌تیێ سعودیێ شیعه مه‌زهه‌ب (نه‌مر باقر ئه‌لنه‌مر) ژ لایێ حوكمه‌تا شاهاتییا عه‌ره‌بییا سعودیێ ڤه ل 2/1/2016 بۆچوونێن جودا ل دووڤ خوه هێلان ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ. شاهاتییا سعودیێ (نه‌مر ئه‌لنه‌مر) ب ژماره‌كا گونه‌هان تاوانبار كریه ژ وان: ئارسته‌كرنا گوتارێن خوه ل جهێن ئاینی بوَ هاندانا خه‌لكی كو رابن دژی ده‌ستهه‌لاتا شاهاتیێ و بنه‌مالا ئال سعودی. كار كرن بوَ جوداكرنا ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا سعودیێ ژ شاهاتیێ. هێرشكرن ب چه‌كی بوَ سه‌ر هێزێن ئێمناهییا سعودییێ. پشتی بێ منه‌تی دان ب هه‌موو وان بزاڤ و كریارێن خوه دای، وه‌ك كارێن ره‌وا ل گوَڕه‌ی بوَچوونێن وی، هاته دادگه‌هكرن ب سزایێ سێداره‌دانی. ژ لایه‌كێ دیڤه ، كومارا ئیسلامییا ئیرانێ ( ئه‌لنه‌مری) ب زانایه‌كێ شیعا د زانن كو خه‌بات كریه دژی سته‌مكاریێ ل سعودیێ. ئیران هزر دكه‌ت ئه‌و كه‌سه‌كێ بێ تاوان بوو بتنێ تێكوَشینه‌كا هزری دكر بوَ هشیاركرنا خه‌لكێ سعودیێ و ب تایبه‌ت شیعا بوَ دادوه‌رییا جڤاكی. ئیرانێ ل سه‌ر ئاستێ فه‌رمی و جه‌ماوه‌ری ب تۆندی سێداره‌دانا ئه‌لنه‌مری رسواكر. بلنترێن ئاستی ده‌ستهه‌لاتا ئیرانێ، كو رێبه‌رێ شوَڕه‌شێ یه، هه‌لویسته‌كێ توَند ده‌ربری و جه‌ماوری هێرش كرنه سه‌ر بالیوَزخانا سعودیێ ل ته‌هرانێ و كونسولخانا وان ل باژێرێ (قوم). گرژی د ناڤبه‌را هه‌ر دوو وه‌لاتا دا گه‌هشته رادێ برینا په‌یوه‌ندیێن دیبلوَماتیكی و زڤڕینا شاندێن دیبلوَماتكار بوَ وه‌لاتێن خوه. بابه‌ت ژ كێشه‌كا تاوانێ ده‌رباس بوو و كه‌فته د ململان و هه‌ڤڕكیا شیعا و سوونا دا و پڕانییا ده‌ستهه‌لاتێن سوونا پشته‌ڤانیا سعودیێ كر و یێن شیعه ژی كه‌فتنه د سه‌نگه‌رێ ئێرانێ دا. ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ هه‌لویستێن نه‌ره‌حه‌تیێ هاتنه راگه‌هاندن ب تایبه‌ت ژ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی و ئێكه‌تییا ئه‌ورپا و ئه‌مریكا. به‌ری ڤێ روویدانێ ب ده‌هان دكتاتوَر و تێكوَشه‌ر یێن هاتینه سێداره‌دان و ژناڤبرن لێ یا دیار بوو كانێ د تاوانبار بوون یان خودان دووز بوون. ل ڤێ روویدانێ، كێشه نه سێداره‌دانا كه‌سایه‌تیه‌كێ ناڤداره به‌لكو بوَچوونێن جودانه ل سه‌ر سزادانا سیداره‌دانێ كانێ ئه‌و كه‌سایه‌تی یێ گونه‌هبار بوو و هه‌ژی سێداره‌دانێ بوو یانژی یێ بێ گونه‌ه بوو و دادپه‌روه‌رانه نه‌هاته سزادان. مه‌ترسی ئه‌وه كو سێداره‌دانا ئه‌لنه‌مری ببیته ده‌ستپێكا دیارده‌كێ بوَ ژ ناڤبرنا سه‌ركێش و سه‌ركردێن نه‌ته‌وه‌یی و مه‌زهه‌بی ل ده‌ڤه‌رێ ب ڤه‌هاندنا گونه‌هێن تێكدانا ئارامیێ یانژی خه‌باتكرن بوَ دابه‌شكرنا وه‌لاتان ل دووڤ بوَچوونا ئیرانێ. ژ لایه‌كێ دیڤه، هه‌لویست و مایتێكرنا ئیرانێ د كه‌ڤیته د خانا پشته‌ڤانییا تێكده‌رو و ئاوه‌ژه‌گێرا دا ل گوَڕه‌ی خواندنا سعودیێ بوَ هه‌لویست و لێدوانێن بالا به‌رپرسێن ئیرانێ ل سه‌ر روویدانێ. هه‌لویستێ وه‌لات و كه‌سایه‌تیێن نێڤده‌وله‌تی وه‌كی ئه‌مریكا و ( بان كی موون) سكرتێرێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی و (فدریكا موگرینی) وه‌زیرا ده‌رڤه‌یا ئێكه‌تیا ئه‌وروپا دیار دكه‌ن كو ئه‌و دژی ڤێ سیداره‌دانێ بوون ژ به‌ر دێ بیته ئه‌گه‌رێ تێكدانا ئارامیا ده‌ڤه‌رێ و زالبوونا زمانێ شه‌ری ل سه‌ر زمانێ دیبلوَماتیكیێ. یا پتر كێشێ ئالوَز دكه‌ت ئه‌وه كو جڤاكا نێڤده‌وله‌تی نه‌یا ئێك ده‌نگه د ده‌ستنیشانكرن و جوداكرنا كارێن نه‌یاسایی ژ خه‌باتا كه‌سایه‌تییان دژی سیسته‌مێن سته‌مكار ژ به‌ر هندێ كه‌له‌ك سه‌ركێشێن خه‌باتكه‌ر د درێژییا دیروكێ دا یێن هاتینه سێداره‌دان ب گونه‌هێن تێكدانا ئاساییشا وه‌لاتان دده‌مه‌كیدا ئه‌و هه‌لگرێن ئالایێ ئازادیێ بوون. ئه‌ڤروَ پێدڤیه ل سه‌ر رێكخراوێن پاراستنا مافێ مروَڤی و نه‌ته‌وێن ئێكگرتی بێنه ده‌نگ و خوه ل ڤان جوره كێشان ب كه‌نه خودان. د ڤێت یاسایێن نێڤده‌وله‌تی بێنه دارێشتن بوَ پێناسه‌كرنا كارێن تێكدانێ و جوداكرنا وان ژ خه‌بات و تێكوَشینا ملله‌تان یان مه‌زهه‌بان بوَ ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافان. تاكو ئه‌ڤروَ كو چه‌رخێ بیست و ئێكێ یه و هه‌موو ده‌ستهه‌لاتێن حوكمران داكوَكییێ ل دادپه‌روه‌ریێ و ئازادییێ د كه‌ن لێ هێشتا ب ده‌هان ملله‌تێن بنده‌ست یێن هه‌ین و هه‌ر ده‌مه‌كێ داخوازییا مافێن خوه بكه‌ن، ده‌ستهه‌لاتێن سه‌رده‌ست دێ ب ساناهی وان ب پشته‌ریێ گونه‌هبار كه‌ن ب دورونده‌ترین شێوه سه‌ره‌ده‌ریێ ل ته‌ڤایا وی ملله‌تی كه‌ن. زلهێز و پارێزه‌رێن مافێ مروَڤی ژی ب تنێ دێ راپوَرته‌كا نه‌رازیبوونێ یان لێدوانه‌كا نه‌ره‌حه‌تیێ د هه‌لكه‌فته‌كێ یان د كوَنگره‌كێ رۆژنامه‌ڤانی دا ده‌ربڕن بێی هێچ كارتێكرنێ ل ره‌فتارێن وان سته‌مكاران بكه‌ت. ئه‌م یێ ل جیهانه‌كێ د ژین كو ب سه‌دان كێسێن ره‌وا ب نه‌ره‌وایی تێنه سه‌ره‌ده‌ریكرن و ماف به‌رزه دبن پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری و سیاسیێن وه‌لاتان.
4/1/2016
