بۆچى مووسلێ ڕاپه‌رین نه‌كر؟ (سایكۆلۆژیایا كه‌ساتیێ)
ئه‌م هه‌مى ماین ل هیڤیێ و هه‌میا و سه‌رۆك وه‌زیرێن به‌غدایێ ژى ئه‌ڤ داخوازه دكر، به‌لێ پا بۆچى ئه‌ڤ ڕاپه‌رینه چێنه‌بوو؟ بۆ به‌رسڤدانێ ئه‌م پێدڤى سێ زانستێن سایكۆلۆژى و دیرۆكناسیێ و جڤاكناسیێ دبین. د ده‌روونناسیێ دا تێگه‌هه‌كێ هه‌ى ب ناڤێ مازۆخى (masochism) كه ژ داهینانێن چیڕۆكنڤیس، لێئۆ پۆلد فۆن ساخر مازۆخ (1836 ـ 1905) ئۆتریشى دهێته هژمارتن و پێكهاتیه ژ وه‌رگرتنا تام و چێژه‌ك سێكسى ب ڕێكا هه‌لبژارتنا ئێش و ئازارێ ل سه‌ر خوه. ئه‌ڤ تێگه‌هه پاشى چوو د ناڤ زانستێن دیترێن وه‌كى جڤاكى و سیاسى دا. نۆكه مه‌ته‌لا باژێڕێ مووسل وه‌سایه و شۆبه‌تى ڕه‌وشه‌كا سایكۆسۆسیۆلۆژیكییا مازۆخیانه‌یه. هه‌لبژارتن و قه‌بوولكرن و خۆلبه‌رگرتنا ئێش و ئازار و تاوانێن داعشێ بخوه ئه‌و هه‌لبژارده‌یێ نه‌چاریه كو ل چاڤ ژانێن دیترێن وه‌كى ژانا داگیركه‌رێن شێعه و تاوانێن ئه‌و بكه‌ن سڤكتره، ئه‌ڤه لایه‌نێ كێم ب دیتنا خه‌لكێ وێ یێ سۆننه وه‌سایه و پتره. دیاره خوه ل به‌رگرتنا ته‌حلى و دژوارییا زۆرلێكرنا تاوانباره‌كێ وه‌ك ئه‌بۆ به‌كر به‌غدادى ژ یا ئێكێ وه‌كى ئه‌بۆ ئیزرائیلى كێمتر نینه!!.
ژ لایه‌ك دیترڤه ئه‌ڤ بابه‌ته بیرا مه ل دیرۆكێ و نه‌خاسمه ل تێكستێن فه‌یله‌سۆفێ مه‌زن عه‌لى وه‌ردیێ به‌هشتى (1913-1995) دهینیتن ده‌مێ د ڤه‌گێڕانا وێ دا ئاماژه‌یه‌كێ ب شێوازێ هزركرنا هنده‌ك ژ موسلمانان و ژ وان ژى كه‌سێن ئایینى و بۆ نموونه ژى شێخه‌كێ وه‌كى مه‌هدیێ ئه‌لخالسى و گه‌له‌كێن دیتر دده‌تن كه باوه‌را وان ئه‌وه” مۆسلمانێ زالم باشتره ژ كافره‌كێ دادپه‌روه‌ر و باش”، و مه‌به‌ست ژێ ده‌ستهه‌لاتدارێن وه‌لاته‌كییه، كه هه‌كه مۆسلمان بیتن باشتره ژ كه‌سه‌كێ كافر، هه‌كه‌ر چى یێ مۆسلمان ده‌ستهه‌لاتداره‌كێ زۆردار و سته‌مگه‌ر و كۆژه‌ك و دڕنده و هۆڤ و نه‌مرۆڤانه ژى بیت و یێ كافر ناهێته‌په‌سندكرن هه‌كه‌رچى پاشا یان ده‌ستهه‌لاتداره‌كێ دادپه‌روه‌ر و مرۆڤدۆست و ئاشتیخواز و باش و قه‌نج ژى بیت. دیاره ئه‌ڤ هزره ژ مێژه‌یه د مێنتالیته‌یا تاكێ موسلمان و ژ وان ژى خه‌لكێ مووسل، یێ كۆ زۆرینه‌یا وێ سۆننه‌نه و ده‌ستهه‌لاتا شێعه‌یان پێ كافره، زاله. له‌وما ب ڤى ده‌ست و دارى ئه‌و ڕاپه‌رینا هه‌مى چاڤه‌ڕێى دكه‌ن ڕووى نه‌دایه و ناده‌ت.
هه‌لبه‌ت مه‌به‌ست ژ ڕاپه‌رینێ ئه‌و دیارده و پرۆسێسا جڤاكییه یاكو خه‌لكه‌ك ژ ئه‌گه‌رێ هندێ زۆردارى لێ دهێته‌كرن دژى ده‌ستهه‌لاتێ و پێكڤه ڕاببن و پشتى “بێهنا وان دگه‌هیته سه‌رێ دفنا وان!”، ده‌ست و باسكا ل زۆردارێن سته‌مگه‌ر هه‌لینن و بكه‌نه‌ده‌ر. چونكى جۆره‌كێ دیترێ ڕاپه‌رینان ل ده‌ڤه‌رێن ڕۆژهه‌لاتا ناڤین دهێنه‌كرن نه ڕاپه‌رینێن جڤاكینه به‌لكۆ ڕاپه‌رینێن دزى و فه‌رهۆتێ و تالانكرنێ نه و ل جهه‌كێ وه‌كى مووسل و ل دووڤ ئه‌زموونێن دیرۆكى دبیت تشته‌كێ ئاسایى و سروشتى ژى بن، چونكى ماده‌مكى ده‌ستهه‌لاتا داعشێ سوننه و موسلمانن و تاوانێن وان یێن هۆڤانه ل چاڤ كافرێن دیترێن بزاڤا گرتنا مووسل دكه‌ن ـ وه‌كى خه‌لكێ مووسل خوه وه‌سا تێگه‌هاندى ـ هێشتان بێهنا وان ته‌نگ نه‌كریه و هێژ ئه‌ڤ ماوه‌یێ كورتێ مانا داعشێ ل وێرێ ئه‌و ژ قووناغا مازۆخیبوونێ تێر نه‌كریه و نه‌شیایه ڤێ هزرا شاش، ئانكۆ موسلمانێ زاڵم باشتره ژ كافرێ قه‌نج، ل نك وان ڕاست بكه‌ت. دروستبوون و گوهۆڕینا ڤى شێوازێ هزركرنێ ل نك خه‌لكێ مووسل پێدڤى ب ده‌مه‌كێ دوور و درێژتر و زۆڵم و سته‌مه‌كێ پترتره و هێشتانێ بێهنا خه‌لكێ وێ فرهه‌یه و یا ماى بۆ ڕاپه‌رینێ. ئانكو ئه‌ڤ دیارده‌یه بسانه‌هى ڕووى ناده‌ت، به‌لێ پا هه‌ر تشته‌ك و قانوونه‌كێ ژێڤه‌ده‌ر( ئیستیسنا) ژى دبن و دبیتن ئه‌ڤ ڕاپه‌رینه ل مووسل ژى په‌یدا ببیت و هینگى (نه‌عووزۆبیللا) پێدڤیه بێژین (موعجیزه‌یه‌ك) مه‌زن هاته‌كرن یان ژى ئه‌م ل دۆرماندۆرێن وى باژێڕى بگه‌ڕهین دا بزانین “گۆرگه‌ك ل كیڤه دڕهایه”! و ڕاپه‌رین هاتیه‌كرن.
*بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگى و په‌روه‌رده‌یى/فاكۆلتییا په‌روه‌رده/ زانینگه‌ها زاخۆ
