بۆچی کارەب گەھشتە ڤی رادەی و چارە چیە؟
ئەڤرۆ نیوز:
کارەب و کەرتێ کارەبێ ئەو دەستکەفتی و چێروکا سەرکەفتنێ بوو یا حوکمەتا ھەرێمێ شانازی پێ دبر و خوە پێ ددیت باشتر ژ بەغدا، بەلێ لڤێ دوماھیێ دەمژمێرێن کارەبێ برەنگەکێ پێشچاڤ کێم بوون ، ھەتا وی رادەی حوکمەت نەشێـت کارەبا گشتی و موەلیدا پێکڤە بگەھینیتە 24 دەمژمێران ، دگەل کێم بوونا دەمژمێران ، بھایێ کرییا کارەبێ ژێ بەرەڤ زێدەبوونێ یە.
کارەب بۆ 24 دەم ژمێرانە
عزەت سابر، پەرلەمانتارێ کوردستانێ بۆ کەنالێن راگەھاندنێ دیارکر ل دووڤ وێ گرێبەستاحوکمەتێ دگەل کۆمپانیایەکێ گرێدایی بۆ دابینکرنا کارەبێ ، کۆمپانی پارێ خوە بەرامبەر پێدانا 24 دەمژمێرێن کارەبێ وەردگریت، بەلێ کارەب 24 دەمژمێرا ناگەھیتە وەلاتیان ) ، پەرلەمانتارێ ناڤبری دیاردکەت کو رۆژانە حوکمەت 9 ملیۆن لیترین گازوایلی دکریت ب بھایێ 800 دینارا بۆ ئێک لیتر و ددەتە وێستگەھێن کارەبێ بەرامبەر پێدانا 24 دەمژمێرین کارەبێ ، ھەر لدۆر ڤێ چەندێ پەرلەمانتارێ کوردستانێ ، فەرسەت سوفی دگوتارەکێ ل رۆژناما رووداو دبێژێت ( ل دووڤ وێ گرێبەستا حوکمەتێ دگەل کۆمپانیا “ماس گلۆبال” گرێدایی ، ھەکەر حوکمەت نەشیا بدروستی مفایی ژ وەحدەکا کارەبێ ببینیت دڤێـت ھەر 100% پارێ کۆمپانیێ بدەت .
خەرجیێن کارەبێ
ل دووڤ داتایێن وەزارەتا کارەبێ ھەتا نوکە حوکمەتا ھەرێمێ 14 ملیار دۆلار ل کارەبێ خەرج کرینە ، سالانە حوکمەت پێدڤی 2 ملیار دولارانە بۆ کرینا گازوایلێ بۆ وێستگەھێن کارەبێ، نوکە خەرجیێن کارەبێ شەش جارا ھندی داھاتێ وێ نە ،بەلێ ھەکەر ئەڤ گوژمێ پارەی بھێـتە بەراورد کرن دگەل مەزنترین پرۆژێن جیھانێ گەلەک ژوانا ب پارەکێ کێمتر ھاتینە ئاڤاکرن وەک گزیرتا جەمیرە یا دارقەسپ ل دوبەی ب 14 ملیار دۆلاران د ئاڤا کەنداڤی دا ھاتیە ئاڤاکرن
حوکمەت گازوایلێ گران دکریت
ژلایەکێ دیڤە پەرلەمانتار عزەت سابر دبێژیت ( لیترا گازوایلێ ل پانزینخانا ب 500 دینارایە بەلێ وەزارەتا سامانێن سروشتی ب800 دکریت و ددەتە ویستگەھێن کارەبێ ) ، سەفین دزەیی ئاخفتنکەرێ حکومەتێ بۆ راگەھاند بوو، چونکی گازوایلا نافخو ئەوا ل پانزینخانا ھەیی تێرا ناکەت ، لەو ئەوا مایی حوکمەت ژدەرڤە دکریت ئەڤەژی بھایێ وێ زیدەترە و کرییا ڤەگوھاستنێ ژی لسەرە) پەیڤداری وەزارەتا کارەبا “یاسین حسێن دکونگرەیەکێ رۆنامەڤانی دا دیارکر ئاریشا مە بتنێ نەبوونا سوتەمەنیێ یە ، ھەکەر سوتەمەنیا پێدڤی بھێـتە دابینکرن کارەب دێ ھەبیت ، ژبەرنەبونا سوتەمەنیێ ل سلیمانیی ویستگەھەک و ل ھەولێر دوو ویستگەە و ل دھوک سێ ویستگەە کارناکەن ) ، عزەت سابر گوت ( حکومەت ب تانکەرا گازوایلێ ددەتە ویستگەھان ، وان ژی جھێ عومبارکرنێ نینە و ھەمی ناھێـتە خەرجکرن ، لەورا ھەر ب وی تانکەری دھێتە فروتن بۆ پانزینخانا و جارەکا دی حوکمەت ژ پانزینخانا دکریت و ددەتە ویستگەھێن کارەبێ ، ل ھەرێمێ لیترا گازوایلێ ھەبوویە 100 جاران ھاتیە کرین و فروتن)
تایبەتکرنا کارەبێ
ھەرچەندە حوکمەت گەلەک جارا بەحسێ ل ھندێ دھێتەکرن کو کارەبێ بدەنە کەرتێ تایبەت ، بەلێ نوکە بتنێ کۆمپانیەکا کەرتێ تایبەت کونترولێ لسەر بھایێ کارەبێ کریە و کارەب بوویە بارگرانیەکا مەزن بۆ وەلاتیان ژلایەکی ڤە کارەب نینە و ژلایێ دیڤە کرییا وێ یا گرانە ، و حکومەتێ چ چارەیەک نینە ، پرسیار لڤێرێ ئەوە ھەکەر ئەو گازوایل و ھاریکاریا بۆ موەلیدان دھێـتە دان بۆ ویستگەھان بھێتە دان کارەب باشتر نابیت ؟ یان ژی حکومەت سەحکەتە رێکەکا دیتر بۆ کارەبی باشتر نابیت
حکومەت یا ھەڤدژە دگەل خوە
وەزارەتا سامانێن سروشتی رۆژانە یا راگەھاندنا ددەت کو ھنارتنا پترولێ دی بیتە ئیک ملیۆن بەرمیل ل بەرامبەری نەشێت گازوایلێ بۆ کارەبێ دابین بکەت ، ژلایەکێ دیڤە وەلاتی یی بەرمیلەکا گازا سپی ب بھایێ سێ بەرمێلێن پترولا خام ل بازارێن جیھانی دکریت ، ئەڤە ژی سیاسەتا حوکمەتێ یە ،یا باشترە ھەردوو وەزارەت بھێنە یەکگرتن ھەرچەندە ئەڤ ھزرە پێشتر ھەبوویە ، چونکی کارەب ب دوعا چاک نابیت بەلکو ب پارا و گازوایلێ .
پەرلەمانتار عزەت سابر دبێژیت ( کارەبا ھەرێمی چوو جاران چاک نابیت ھندی ھەمی ددەستێ ئێک دەولەمەند (کۆمپانی ) دابیت ، ھەمی ویستگەھێن کارەبێ ل ھەولێر و سلێمانی و دھۆک ددەستێ ئێک کەس دانە ، ل دووڤ کەیفا خوە بھایێ کارەبێ دەست نیشان دکەت ، دڤێت حوکمەت پێداچوونەکێ دڤێ گرێبەستێ دا بکەت بۆ چاککرنا رەوشا کارەبێ ) ، شێرکۆ جەودەت سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی و ژێدەرێن سروشتی لەپەرلەمانی کوردستانێ راگەھاند :ئەم ھاتینە ئاگەھدارکرن ھەکەر حوکمەت سالانە 2 ملیار دۆلاران وەک خەرجی دابین بکەت بۆ ویستگەھێن کارەبێ دبیت رەوشا کارەبێ باشتر ببیت )
ل دھوکێ کارەب خرابترە ژ پارێزگەھێن دیتر ژبەرکو گەلەک کارەب دھێتە دان بۆ ئاوارەیان و ھەروەسا دەڤەرێن تازە رزگارکری ژ تیرورستێن داعش , لێ وەک چارەیەکا بەروەخت ھەکەر وەزارەتا کارەبێ راببیت ب برینا کارەبێ ژ قەسرێن سەرێ گرا ل دەرڤەی باژێری و ھندەک جھێن دی یێن نەگرنگ وئەو گازوایلا دھێتە دان بو موەلیدا بھێتە دان بۆ ویستگەھێن کارەبێ دبیت کارەبا گشتی بگەھیتە 16 دەمژمێران بیێ موەلیدان و کو نوکە کارەبا گشتی و موەلیدا پێکڤە دبیتە 16 دەمژمێر , دا پیچەک بارێ خەلکی ژی سڤکتر ببایە.