بۆ هه‌ڤالێن دوهی و دوژمنێن نوكه
هه‌كه مالا هه‌وه شویشه بیت به‌را دخه‌لكی وه‌رنه‌كه‌ن!
حه‌ژێكرنا وه‌لاتى هه‌سته‌كا مرۆڤی یه بۆ وه‌لاتیبوونێ كو مرۆڤ یێ به‌رهه‌ڤه بۆ گه‌ل و نشتیمانی خوه بكه‌ته قوربانى، ره‌نگه ناكۆكیێن رژێمێنن حوكمدار ببیته سه‌ده‌م كو وه‌لاتیان ژی ناكۆكی د حه‌ژێكرنا خوه دا بۆ وه‌لاتى هه‌بن، ئه‌و ژی دمینته ل سه‌ر ئاستێ زۆلمێ، ئانكو هنده‌ك وه‌لاتى هه‌نه پتر زۆلمێ ژ رژێما دكتاتۆری دبینن و هنده‌ك ژی هه‌نه كێم دینن یان نابینن، له‌ورا ئاستێ وه‌لائا وه‌لاتیان ناكۆكی دكه‌ڤیتێ، لێ ئه‌ڤه وه‌لاتیبوونا وان ژ ناڤ نابه‌ت. هه‌كه ته‌ماشه‌ى گۆره‌پانا سیاسی یا عیراقێ بكه‌ین دێ بۆ مه دیار بیت كو ده‌رئه‌نجامێن سیاسه‌تا ترسێ و زۆلمێ ل عیراقێ بوویه سه‌ده‌م كو ئۆپۆزسیۆن د رێره‌وا خوه دا بوویه چه‌ند پشك، به‌ری ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حسێنى پتریا ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌بێن عیراقێ شێوازه‌ك بۆ خوه هه‌لبژارت كو یێ جودا بوو ژ شێوازێ كوردان، ل هه‌مان ده‌مى هنده‌ك ئالیێن ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌ب بریار دا بگه‌هنه رێزێن كوردان، كو كورد مه‌زنترین پێكهاتێ عیراقێ بوون راستى زۆلم و زۆرداریێ بووى و خه‌باتا چه‌كداری هه‌لبژارت كو تنێ به‌ره‌ڤانیێ ژ خوه بكه‌ن هه‌كه رژێم هێرشه‌كا له‌شكری ل دژی وان بكه‌ت و ب درێژیا خه‌باتا خوه كریاره‌كا له‌شكری ل دژی هه‌می پێكهاتێن عیراقێ نه‌كر، هه‌روه‌سا هندى له‌شكرێ عیراقێ د جهێن خوه دا ژی چ كریارێن له‌شكری دژی وان نه‌كرن، چونكی ئۆپۆزسیۆنا كوردی بیروباوه‌ری ب بنه‌مایێن مرۆڤاتیێ هه‌بوون، له‌ورا هیچ تۆلڤه‌كرن هه‌مبه‌ری وه‌لاتیێن سڤیل و سازیێن ده‌وله‌تێ نه‌بوو، ئه‌ڤه ژی ب شاهدیا هه‌ڤالێن دوهى و دوژمنێن ئه‌ڤرۆ كو ل وى ده‌مى بۆ ڤه‌حه‌واندنا خوه قه‌ستا كوردان كربوو.
ئه‌ڤرۆ ئه‌و ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌ب پشتى ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حسێنی یا حوكمى ل عیراقێ دكه‌ت و د كڤانێ حوكمرانیێ دا مه‌عده‌نێ وان یێ راسته‌قینه ئاشكرا بوو، چونكی زێده‌باری پشته‌ڤانیا كوردان بۆ وان، لێ پشتى ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتداریێ زالبووین هه‌لویستێ خوه هه‌مبه‌ری كوردان گوهارت و هه‌لویسته‌كێ دوژمنانه هه‌مبه‌ری داخوازیێن گه‌لێن عیراقێ ب گشتى و گه‌لێ كورد ب تایبه‌تى وه‌رگرت، دخوازم ل خوارێ په‌یره‌و و ئیدارا حوكمداریا وان ژ شالا 2003 وه‌ره ل سه‌ر عیراقێ ب گشتى و ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب تایبه‌تى ب چه‌ند خالان دیار بكه‌م:
1. بریارێن ده‌ستهه‌لاتێ كرنه د ده‌ستێن ئێك تائیفه دا و ده‌لیڤه دا ئیرانێ كو بۆچوونێن كارتێكه‌ر هه‌بن.
2. ب په‌ره‌وه‌كێ تائیفی یێ ئاشكرا ئالیێن ئۆپۆزسیۆنا خوه ژ ناڤبرن.
3. ره‌وشا عیراقێ یا سیاسی و ئابووری ژ خرابیێ بۆ خرابتر بریه.
4. پشتى كو ل ده‌ستپێكێ سێ ئالیێن سیاسی ب تنێ بوون، نوكه بووینه ب ده‌هان پارت ره‌وت و بزاڤێن سیاسی.
5. هه‌بوونا سوپایه‌كێ عیراقی كو هیچ باوه‌ری ب بنه‌مایێن له‌شكری نینه و پلێن له‌شكریێن پرانیا ئه‌فسه‌رێن وی سوپایی نه ب ئاوایه‌كێ قانوونی بلندد بووینه، هه‌روه‌سا هه‌ر پارته‌ك یان گرۆپه‌كا سیاسی بوویه خودان میلیشیێن چه‌كدار و هه‌مى ژی تائیفینه.
6. هه‌ر پارته‌ك یان گرۆپه‌كا سیاسی بوویه خودان راگه‌هاندنه‌كا تایبه‌تا بێ سانسۆر و ل سه‌ر بنه‌مایێ تائیفی و نه‌ته‌وى كارێ خوه دكه‌ن، بب ئاوایه‌كی مافێ دایه خوه كه‌ربوكینێ د ناڤ پێكهاتێن عیراقی دا بچینن و دره‌و و پێزانینێن شاش به‌لاڤ دكه‌ن.
7. ژ بۆ خزمه‌ت و پرۆگرامێ خوه و مانا وان ل ده‌ستهه‌لاتێ ب ئاوایه‌كێ تائیفی عیراق كریه پارچه پارچه، هه‌تا ئێك تائیفه ژی پارچه كریه.
8. گه‌نده‌لی ب هه‌مى رنگێن وێ ڤه و د ناڤ هه‌مى سازیێن ده‌وله‌تێ به‌لاڤ كریه، هه‌تا ئێك نه‌مایه كو تۆمه‌تبار نه‌بیت ب گه‌نده‌لیه‌كێ یانن تۆمه‌ته‌كێ.
9. قه‌زا تێكه‌لی سیاسه‌تێ كریه و بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئێك تائیفه دایه كاری، ب تایبه‌تى هه‌ردو گه‌ڕێن مالكێ سه‌رۆك وه‌زیر و هه‌تا نها ژی یا كاریگه‌ره.
10. بجهئینانا ده‌ستووری بوویه تشته‌كێ گێولی (مزاجی) و بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن تائیفی دهێته بجهئینان.
11. ژ بلی هه‌رێما كوردستانێ، ل هه‌مێ باژارێن عیراقی شكه‌ستن د به‌رقراركرنا ته‌ناهیێ دا ئینایه، ب ئاوایه‌كی لێدانا باژاران هه‌تا به‌غدایاا پایته‌خت گه‌له‌ك بۆ تیرۆرستان ب سه‌ناهی كه‌فتیه و هه‌تا كو چه‌ندین ده‌ڤه‌ر كه‌فتینه د ده‌ستێن داهش دا.
12. هیچ خزمه‌تگوزاریه‌ك پێشكێشی وه‌لاتیان نه‌كریه، هه‌تا نها وه‌لاتیان قه‌یرانا ئاڤ، كاره‌ب، ئاكنجیبوون، بێكاری و ..هتد هه‌یه.
13. ناكۆكیێن مالا عیراقی كوورتر لێكرن و ب تایبه‌تى ناڤمالا شیعی و په‌رله‌مانێ عیراقێ یێ كریه مینبه‌را ناكۆكیێن خوه یێن به‌رده‌وام.
14. زێده‌باری كو چه‌ندین سۆز داینه گه‌لێن عیراقێ كو گه‌نده‌لیێ نه‌هێلن، لێ گه‌نده‌لی یا به‌رده‌وامه و چ چاره‌سه‌ری بۆ نه‌كرینه، هه‌تا ئه‌م دبینین دد خوه‌نیشادانێن حه‌فتیانه دا درووشم و گۆتنێن وه‌لاتیان دره‌وكه‌ر دره‌وكه‌ر یا فلان.
15. دروستبوونا گهۆرینا دیمۆغرافی ل پرانیا باژاران و ب تایبه‌تى ل به‌غدایا پایته‌خت.
16. بێی رازیبوونا په‌رله‌مانى میلیشیێن تائیفی هنارتینه سووریایێ، داكو هاریكاریا رژێما به‌عسا دكتاتۆر بكه‌ن.
ل ده‌مه‌كی سیاسه‌ت و برێڤه‌برنا حوكمێ به‌غدا گه‌له‌ك كارتێكرن ل هه‌رێما كوردستانێ كریه، ئانكو سیاسه‌تا به‌غدا دو جاران كارتێكرن ل هه‌رێمێێ كریه، جاره‌كێ پارچه‌كه ژ عیراقێ و جاره‌كێ چونكى هه‌رێمه, هه‌روه‌كو ل سه‌رده‌مێ سه‌دام حسێنى ده‌مێ دوورپێچا ده‌ولی ل سه‌ر عیراقێ، رژێما عیراقێ ژی دوورپێچ ئێخستبوو سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، ل خوارێ دێ ئالیێن سیاسه‌تا به‌غدا ل گه‌ل هه‌رێمێ دیار كه‌ین:
1. بڕینا میزانیا هه‌رێما كوردستانێ كو ل گۆر ده‌ستووری 17%یه و د باشترین حاله‌ت دا 10% فرێكریه، پاشی ل سه‌رده‌مێ مالكی ب ئاوایه‌كێێ ئێكجاری هاتیه بڕین.
2. هه‌ر ماده‌كێ ده‌ستووری كو د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان دا مینا مادێ (140)، بێی ڤه‌شارتن ئاسته‌نگ بۆ چێ كرینه و ل سه‌ر سازیێن راگه‌هاندنێێ شانازیێ پێ دبه‌ن، ده‌مێ كورد ل سه‌ر بجئینانا ده‌ستووری رژد بووین، مالكی هێزا دیجله فرێكره كه‌ركووكێ و به‌رێ لویلیێن تۆپێن خوه دانه هه‌رێمێ.
3. هه‌ر ده‌مێ ده‌لیڤا خوه دیتی و ب هه‌می هێزا خوه پرۆسا وه‌به‌رهێنانێ ل كوردستانێ تێك دده‌ن.
4. رێكه‌فتنه‌كا كه‌ڤن یا سه‌رده‌مێ سه‌دام حسێنى ل گه‌ل توركیا نوو كره‌ڤه، كو مافی دده‌ته توركیا ب كووراتیا (30 كم) بهێته ناڤ ئاخا عیراقێ داا (هه‌رێما كوردستانێ)، بێگومان ئه‌ڤه ژی نه حه‌ژێكرنه بۆ توركیا به‌لكو كه‌ربوكینه هه‌مبه‌ری كوردان.
5. كه‌ربوكینا به‌غدا ل ڤێرێ نه‌راوه‌ستیا، به‌لكو هێلا تیرۆرستێن داعش بهێنه ناڤ عیراقێ و بۆ لاوازكرنا هه‌رێمێ شه‌رێ پێشمه‌رگه‌ى یكه‌ن،، چونكی پرانیا تائیفی ل عیراقێ بریار بده‌ستن، ئه‌ڤه و دگه‌ل هێزا هه‌رێمى (ئیران) كو یا زاله ل سه‌ر پرانیا تائیفی ل عیراقێ و ته‌حه‌دیا جیهانێ دكه‌ت، ژ ئالیێ دى ڤه سووریا كو به‌غدا ب ئینانا تیرۆرێ بۆ عیراقێ تۆمه‌تبار كربوو، دناڤبه‌را شه‌ڤ و رۆژان دا بوونه نێزیكترین دۆست!!. ڤان ئالیان هێلا چه‌كدارێن داعش د سنوورێن وان را ده‌ربازى عیراقێ ببن، داكو شه‌رێ هه‌رێمێ بكه‌ن، ئه‌ڤه د ده‌مه‌كی دابوو كو ب فه‌رمانا نوری مالكی سوپایێ عیراقێ ژ مووسلێ ده‌ركه‌فت و هه‌مى چه‌ك و پێدڤیێن له‌شكری یێن چار فرقێن له‌شكری بۆ داعش هێلان.
6. پشتى پێشمه‌رگه ب درێژیا (1030 هه‌تا 1050)كم دگه‌ل داعش كه‌فتیه د شه‌ری دا، به‌غدا چه‌ك و مووچێن پێشمه‌رگه‌ى قه‌ده‌غه‌كرن، ئانكو بۆۆ هه‌ر كه‌سه‌كى نیازێن خرابێن ده‌ستهه‌لاتا به‌غدا (هه‌ڤالێن دوهی) دیار بوون.
7. هه‌رێما كوردستانێ ب تمامی سنوورێن خوه بۆ ئاواره و ده‌ربه‌ده‌ران ڤه‌كرن، كو ژمارا وان پتره ژ دو ملیۆن و نیڤان، ژبلی ئاوارێن به‌ری هینگێێ هاتینه هه‌رێمێ، ئانكو هه‌ر ژ سالا (1991) و هه‌تا پشتى ژناڤبرنا رژێما به‌عس ل سالا (2003) كوردان ل سه‌ر بنه‌مایێ (یا چوویی چوو) ره‌فتار دگه‌ل ره‌وشا سیاسی یا عیراقی كریه، هه‌تا ئه‌ڤێن ده‌ستێن وان ب خوینا عیراقیان سۆر بووین بۆ قه‌زایێ هێلان.
8. ب ئارمانجا هنگافتنا ریفراندۆمێ و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی، هنده‌ك ئالی شیان ل به‌غدا دگه‌ل ئیرانێ ئاریشان د ناڤمالیا كوردی دا دروستت بكه‌ن، كو ئه‌و ژی هاڤێتنه سه‌ر قه‌یرانێن هه‌رێما كوردستانێ.
ل دووماهیێ دبێژم پشتى ڤان رۆنكرنا، ئه‌رێ ئه‌ڤ ئالیێن حوكمى ل عیراقێ دكه‌ن چه‌وا د تێگه‌هێ نشتیمان و نشتیمان په‌روه‌ریێ دگه‌هن؟ كانێێ هه‌لویستێ گه‌لێ عه‌ره‌ب هه‌مبه‌ری سیاسه‌تمه‌دارێن وان كو هه‌رده‌م هه‌رێما كوردستانێ دكه‌نه سه‌ده‌ما شكه‌ستنا خوه یا سیاسی و برێڤه‌برنێ؟ باشه ما نه‌پێدڤیه گه‌لێ عه‌ره‌ب هه‌لویسته‌كی هه‌مبه‌ری كوردان وه‌رگرن و پشته‌ڤانیا وان بكه‌ن، چونكى كوردان ژی وه‌كى وان زۆلم و زۆرداری ژ ڤان سیاسه‌تمه‌دارێن گه‌نده‌ل ل به‌غدا دیتییه ژ پێخه‌مه‌ت بجهكرنا تێگه‌هێ نشتیمان په‌روه‌ریێ ب كریار نه ب تنێ گۆتن بیت.
وه‌رگێران، حكمه‌ت زێوكی
