بیرئانینا ژنا كورد د هه‌می رۆژا دا
ئه‌گه‌ر بیرئانینا ژنا جیهانی لهه‌ر ساڵه‌كێ ل رۆژا 8 ی ئادارێ بێته كرن وه‌ك بهاداریه‌ك بۆ وان، لێ دڤێت نه رۆژه‌كێ بتنێ، به‌لكو هه‌می رۆژێت سالێ بیرئانینا ژنا كورد بێته كرن،ژ به‌ر وی رۆلێ به‌رچاڤێ وان دوهی وئه‌ڤرۆ گێڕای و د گێڕن. ژنا كورد چو جارا وه‌كی ژنێت دی یێت ملله‌تیت ده‌ور و به‌را نه‌بوویه، ئه‌ڤه ژی گۆتنا گه‌له‌ك رۆژهه‌لاتناسا و جڤاكناسا و مێژوونڤیسێت بیانی یه، ژنا كورد هه‌رده‌م مل ب ملێ زه‌لێمی، ل ناڤ ماڵ و ده‌رڤه‌ی ماڵ كار یێ كری، كارێ چاندنێ و ڕه‌زی و په‌زی زێده‌باری كارێ ناڤ ماڵێ. نه هه‌ر ئه‌ڤه به‌لكو ل رۆژا شه‌ڕی، ژنا كورد مل ب ملێ زه‌لێمی شه‌ڕ دكر وهنده‌ك جارا بریندار د بوو و دهاته كوشتن. ئانه‌كو شه‌ڕ كرنا ژنا كورد نه هه‌ر ئه‌ڤرۆیه ل به‌رۆكێت شه‌ڕی، به‌لكو گه‌له‌ك كه‌ڤنتره ژ وێ مێژوویێ.
زانایێ جڤاكناسێ كورد یێ ناڤدار (مه‌لا مه‌حموود بایه‌زیدی 1799 ـ 1867 ز ) د په‌رتووكا خۆ یاناڤدار دا (عادات و رسوماتنامه‌ئێ ئه‌كرادیه) ئه‌وا ل سالا 1274 ێ مشه‌ختی به‌رامبه‌ر 1857 ـ 1858 ز دانای، كو ئێك ژ گرنگترین په‌رتووكایه د وارێ جڤاكناسیا كوردیدا، پڕ په‌سنا ژنا كورد دكه‌ت ورۆلێ وێ دیار دكه‌ت، بۆ نموونه لجهه‌كێ سالۆخه‌تا ژنێ د ده‌ت د شه‌ڕی دا ده‌مێ دوژمن تێنه سه‌ر مالێت كوردان و د بێژیت: (ژنێد وانێ مالان ژی هه‌ر یه‌ك كوون ئه‌ستوونه‌كێ د گرن ده‌ستێد خوه و حازر دبن،گوهێ ژنان ژی ل شه‌ڕی یه، دیتن كو شه‌ر هاته نێزوكا مالان، ئه‌و ژن ژی ب وان ئه‌ستوون كوونان دچنه شه‌ڕی و یاریا مێران د كه‌ن. دبه ژن ژی تێنه بریندار كرن و كوشتن. یانی وه‌كو شه‌ڕه‌كی وه‌ها ل سه‌ر مالێد ئه‌كرادان ب قه‌ومن،ژن و مێر شه‌ڕی دكه‌ن)، ( مه‌لا مه‌حموودێ بایه‌زیدی، عادات و رسوماتنامه‌ئێ ئه‌كرادیه،ئاماده‌كرن و وه‌رگێڕانا سه‌ر زمانێ عه‌ره‌بی، ره‌شید فندی، دهۆك، 2006، بپ 18). كوون ئه‌ستوون : ئانه‌كو ئه‌و ستوینێت د ده‌نه به‌ر كوینا ل زۆما.
ئه‌ڤه ل دۆر شه‌ڕی، لێ ره‌وشا ژنا كورد ل دۆر رێڤه‌برنا كارێ ناڤ مالێ ژی یا ئاشكه‌رایه،، نه‌مازه ده‌مێ زه‌لێمێ وێ ل ماڵ نه‌بیت كو گه‌له‌ك ب ئاسایی پێشوازیا مێڤانا دكه‌ت و بخێر هاتنا وان دكه‌ت.
ژ به‌ر هندێ گه‌له‌ك ب دلگه‌رمی و بهه‌می باوه‌ری د بێژین، نموونێت ژنا كورد ل ڤی ده‌ڤه‌رێ، بۆ زیره‌كی و چه‌له‌نگی و چاڤ نه‌ترسیێ نینن، ئه‌وا ئه‌ڤرۆ ل مه‌یدانا شه‌ڕی ل كۆبانێ و غه‌یری كوبانێ روی د ده‌ت، هه‌ر ڤه‌گیڕانا وێ ره‌وشا جارانه و ژنێت كورد ل به‌رۆكێت شه‌ڕی وه‌كی مێرخاسا شه‌ڕێ تیرۆریستێت زه‌مانی د كه‌ن و دیسا شه‌هید دبن وبریندار ژێ د كه‌ڤن و ژنا كورد هه‌ژی هندێ یه هه‌می رۆژ رۆژێت بیر ئانینا وێ بن.
