بیرهاتن خۆدیكا رابۆرییە
محسن عەبدولڕەحمان
پێگۆتن
پێگۆتن ئێك ژ شێوازێن هۆنەرێن وێژەییە، كو دەربڕینێ ژ خەمەك مەزن دكەت بۆ ژدەستدانا كەسەكێ خۆشتڤی، ئەوا پێگۆتنێ ناوازەدكەت دەربڕنا دلینییا كوورە ب شێوازەك خەمگین، كو ڤەگێر چ شاعر یان چیرۆكنڤێس.. هەستێ ژ دەستدان و داخباربوونێ سالۆخەتددەت، د هوندردا چاكی و جوامێری و هەلویستێن وەغەركری ل بیردئینیت.
پەرۆشییا رابووری
پێگۆتن د كۆكا خۆدا رەنگینكرنا وێنەیێ كەسێ وەغەركری یان كراسگوهۆڕی ئانكو مری، مرن ئەو دیاردا نەدیار و تا نها چ ژێ دیارنینە، ئەو وەغەرا كەس ژێ ڤەنەگەڕیای و زیندییا هێژ راستییا وێ نەزانی! هەر تشتێ لدۆر دیاردا مرنێ هاتییە و دهێتە گۆتن نەپتر ژ ئاشۆپە و خێڤەبوونێ – غەیب – یە، كو چ راستییا ڤەبڕ و سەلمینەر بۆ نینە، تا نها مرن رها چارەنڤێسێ هەر زیندییەكییە، لێ بۆ مرۆڤێ زیندی مرن یان ژ دەستدانا كەسان بابەت جودایە، كارتێكرنا وان د ژیانا مەدا هند یا كارلێكەر و كوورە، كو تا داویا ژیانێ بیرهاتنێن وان دگەل مە دزیندینە، تاكو جاران مرۆڤ گازیدكەتێ یان دگەل لێدانا دەرگەهی مرۆڤ هزردكەت، ئەڤە ب ژووركەفت! ئانكو ئەو یێ مرییە لی بیرهاتنا وی هەردەم یا بەرهەڤە.
بیرهاتن ئەو خەریبییە «(نوستالیجا – حنین) كو ژیان هەمی نەپترە ژ پەرۆشگەریێ بۆ رابوورییەكێ بۆری بۆ جهێن لێ بۆرین یان كەسێن د بەر مەرا بۆرین» (برەهیم مەحمود – موقع أنگولوجیا)، لەورا د چیرۆكێن كوردیدا گۆتینە (هەبوو نەبوو) ئەڤە شاكارترین دەربرینە ل سەر وێ تێكەلبوونێ د ناڤبەرا پەرۆشگەری و بیرهاتنێدا، كارتێكرنا بیرهاتنێ گرێدای راددەیا پەرۆشیێیە، ئانكو بیرهاتن خۆدیكا رابوورییە و رەنگڤەدانا هەستێن پەرۆشگریێنە.
كارتێكرنا بیرهاتنێ
ئاستێ خەمهەلگرتنێ پیڤەرێ كووراتییا ئەمەكداریێیە بو كەسێ وەغەركری، و راددەیا ڤالاهییا لدویڤ خۆ هێلای، پیڤەرە بۆ كارتێكرنا وی و راستەوازەیە دگەل قەبارێ هەڤسۆزی و دلینیێ، ئانكو رێژەیا ئەمەكداری و هەڤسۆزیێ گرێدای ئاستێ بیرئینانێیە كو راستەوازەیە دگەل راددەیا داخباربوونێ دبیت، كو ئەستەمە سەرەدەری دكەل راستییا مرنێ بهێتەكرن، (پشتی نێزیكترین هەڤالێ وی چوویە وەغەری…) كەسی ژ دەستدای هەر كی بیت، ئەو چوو، لێ ژیان بۆ كەسێ زیندی دبیتە زنجیرەكا بیرهاتنان، ئەوێن جاران دبنە ئەگەرێ ئارامیێ لێ پتریا دەمی هۆكارێ ئێش و بێزاری …، چنكو ژدەستدانا خۆشتڤی كارتێكرنا مەزن ل سەر هزر و سەرەدەرییا كەسێ زیندی هەیە، ئەو تیك و دەرزەكێ د ناخێدا چێدكەت، كو ب ساناهی ناهیتە پڕكرن. (سۆز دا هەر جهەكی وان بیرهاتنەك لێ هەی، پرتەكێ ژ لەشی خۆ بهێلیت ل وێدەرێ وەكو وەفادارییەك بۆ حەزژێكرنا وان). ب ڤان دەستەواژەیان (شیان مەهدی كانیساركی) كورتە چیرۆكا خۆ (مرۆڤێ پرتكی) ئەوا د (رۆژنامەیا – ئەڤرۆ – یا ژمارە 3571) دا بەلاڤبووی دەستپێدكەت.
هایدان
مرۆڤ ژ لایێ دەروونیڤە ژێكجوودانە، كەسێ نازك و هەستدار ب ژ دەستدانا خۆشتڤییەكی زوی رادەستی بێئۆمێدیێ دبیت، (ب خودێ تو نەشێی ڤێ سۆزێ بجهبینی…) دونیا ب بەرفرەهییا خۆڤە لێ دبیتە قەلپیچكا كەزوانێ، تیرۆژكێن رۆناهییا رۆژێ تێرا رۆهنكرنا قۆلاچەكا رەشبینییا وی ناكەت، لی كەسێ باوەردار و ب خۆباوەر ژ سینالۆكەكێ هایدان و پالدەرەكێ وزەیێ وەردگریت، بۆ بجهئینانا هیڤییەكێ كو دڤیان هەردو پێكڤە بكەن. ئانكو دشیاندایە لدووماهیێ بیرهاتن ببیتە هێزەكا ئەرێنی یا هاریكار بۆ سەرەدەریكرنێ دگەل ژدەستدانێ و پاراستنا پایەیا كەسێ ژدەستدای، ئەڤ سەرەدەرییا ئەرێنی هایدانە ژ ڤیان و ئەمەكدارییەك كوور بو كەسێ وەغەركری، ئەڤە باشترین بیرهاتن و رێزلێنانە بو بێداركرنا یادا وی و شادكرنا گیانێ وی، ل جهێن بیرهاتنێن هەڤپشك لێ هەین، هەكە بەرۆڤاژی بیت (نە تنێ پرتێن وی بەلكو پرتێن باژێری هەمی تێرا ڤی سۆزێ ناكەن)!
هاندانا جڤاكی
ئاساییە كو ژ دەستدانا كەسێ نێزیك كارتێكرنەكا نەرێ ل پەیوەندی و هەمی تۆڕا جڤاكییا مرۆڤی دكەت، دبیت بۆ ماوەیەكێ نەیێ كورت ببیتە ئەگەرێ هەستكرن ب ڤەدەربوونێ، رۆژانێن وی ژ كار و پەیوەندییان ئەو گەرمی و تێن نامینیت، (وەكو مرۆڤ یێ د ژیانێدا، لێ وەكو رۆپوتەكی). هوسا پشكەكا مەزن ژ هەڤالان ژدەستددەت و ب ژدەستدانا وان پشتەڤانییا جڤاكی ژدەستددەت، (ئەز یێ دبینم چ پرت ژ لەشی دكێم نینن، لێ چ پرسیاران ناكەت)، ناوازەیا مرۆڤی ژ گیانداران ئەو ژێیاتییا جڤاكیبوونێیە، لایەنێ ئەرێنی كەسی هانددەت هزركرنێ د بها و دەستپێكیاندا بكەت، كو وی بكەنە مرۆڤەك پتر رێزێ ل ژیان و پەیوەندییان بگریت، راستە ژدەستدانا كەسەكێ هەرەنێزیك گەلەك وەكو ژدەستدانا پارچەكێ ژ خۆیەتیێیا مرۆڤییە، كو بدروستی هەست ب وێ ڤالاهییا هێلای دكەت، ئەو هەستەك هەرەخەمگینە دەروونی شلەژان دكەت، بۆڕەكە بزەحمەتە تا ل بازەبەرا وێ دەربازدبیت.
بیرهاتن ڤەژاندنا بیردانكییە
(هەر جهەكێ وان بیرهاتنەك لێ هەی) ئانكو جهـ ئەو خۆدیكە یا وێنەیێ كەسێ ژدەستای تێدا وەكو بیرهاتن رەنگڤەددەت، لڤێرە بیرهاتن ڤەژاندنا بەردەواما بیردانكێیە كو رێڤەوژارتنە بو ژێیاتیێ، لەو كوردان ژ زاردەڤی كەوی گۆتییە (خۆزیێن وی جهێ لی بوویمە تێشكەوك) ئانكو ژینگەهـا ئێكێ ئەوە بیرهاتنێن دەستپێكیێن ژێیاتیێ پەیدادكەن، ئەڤ ژێیاتییە د بەرهەمێ وێژەیێ وان كوردێن ل تەمەنەك مەزنی چووینە هاندەراندا یازیقە، چنكو وان بیرهاتن ل كوردستانێ هەنە، لەورا وان ژێیاتی بۆ جهی هەیە، ئانكو ئەو ب لەش ل تاراووگەیێنە لێ ب هەست و هزر و گیان ل كوردستانینە! دەرئەنجام ژێیاتی یەكسانی بیرهاتنێیە، لەورا بیرهاتنێن هەڤپشك دگەل كەسێن دی د بیردانكا زیندیدا..، چالاك دمینن و دبنە ژێدەرێ خەم و شینیێ و جاران هەست ب پەرۆشیێ دئازرینیت، تێدا ركمانی و زێدەرووی دبیتە ئەگەرێ خەموكیێ.
رۆژەك بۆ بیرهاتنێ
كوردان گۆتییە: مرۆڤ تۆڤێ مرنێیە! و بۆ زیندی هێلانا ناڤێ كەسێ وەغەركری بێ دوندەهـ بو درێژترین دەم د بیردانكا كۆمێدا، بۆ نموونە ناڤێ وی ل دارەكێ یان جهەكی دكرن، لەورا ل كوردستانێ ئاساییە دیتنا كەزوانەكێ، خۆلپەكی یان چنارەك.. چەند سەدسالی بناڤێ كەسەكی ناڤكری! چنكو د باوەریا كوردێن دێریندا مرن ژناڤچوون نینە، بەلكو كراسگوهۆرینە – بوونەكا نوی، لەورا فەرە وەغەركرنێ بهێتە بیرئینان و كەسێ زیندی بێژتێ: سپاس كو بۆ هندە دەم و سالان تو هەڤالێ من بووی، ئەوێ هەر هاریكار و پشتەڤان، ئەوێ ل بەرتەنگیێ هیڤی ددامن و شادمانی ب من دبەخشی، ئەڤرۆ بۆ هەر گۆتن و كریارەكا تە یێ پەرۆشم! ل داویێ رازیبوون ب ژدەستدانی پشكا مەزنا چارەسەریێیە و دانا سۆزێ پتر دەربڕینەك هێماییە.
