بەدرخان سندی: بەرپرسێن بەھدینی ب سۆرانیێ دئاخڤن!
ئه‌ڤرۆ:
بەھدینی و بۆتانیێ دەڤۆکە و ھەموو پێکڤە دبێژنێ کورمانجی و ھەموو ب کورمانجی د پەیڤین و ئاخڤن، ھندەک زمانزان کورمانجیێ دکەن دو پشک: باکور و باشور. مە ل ڤێرێ دو ئاریشە یێن ھەین، یا ئێکێ ل گەل دەڤۆکا سۆرانی یە، رۆژ بۆ رۆژێ ب پەیڤێن خوەڤە یێن راست و نە دروست زۆریەکێ ل دەڤۆکا بەھدینیێ دکەن و ب رێیا راگەھاندن و پەروەدەیێ، ھاتنا پەیڤێن وان بۆ دەڤۆکا بەھدینیێ ل سەر حسابا پەیڤێن مە یێن رەسەنە و پەیڤێن وان یێن نوو جھێن یێن مە دگرن. ئەگەر پەیڤا سۆرانیێ یا راست ژی بیت، لێ بۆ دێ پەیڤا من یا بەھدینی چیت و نامینت، ما کی ھەیە بێژیت پەیڤا من نەجوان و نەرەسەن و جھگرتی یە و پەیڤا خوە یا راست قوربانی پەیڤا راستا سۆرانی یان نەراستا سۆرانیێ بکەم؟ یا دروست پەیڤا رەسەن و دروست و ل گەل پەیڤا راست و رەسەنا من، پێکڤە بکار بێخین. تشتەک ھەیە د زمانی دا دبێژنێ مورادیڤات و چەندین پەیڤن رامانەکا گشتی ددەن و بسپۆری و تایبەتمەندیێ ژی ددەن.
دەربارێ ئاریشا مە و باکور و بۆتان و جزیرێ، من پێخوەشە ئێکەتیەکا زمانڤانی ھەبیت ل سەر ئاستێ گشتی، لێ خرابیەکێ ل دەڤۆکا بەھدینیێ دکەت، خرابیا دەڤۆکا باکور ژ ئەوێ چەندێ دھێت، ئەم دێ خەلەتیەکا مەزن کەین، چ تشتێ ل دیاربەکر دھێتە گوتن راست و دروستە، وەکی مە و سلیمانیێ کو ئەو چ تشتێ بێژن راست و دروستە و یا مە نە راستە. ئەڤ ئاوازە دەستپێکریە، یا وان راستە و ئەم نەراستین. راگەھاندنێن مە ب دەڤۆکەکێ دئاخفن پەیڤێن بەھدینیێ دھاڤێژن و دەڤۆکا سۆرانیێ زۆرێ ل مە دکەت، بۆتانی تەعدایێ ل مە دکەن. ھەکە مە مێشک ھەبیت و کورد بین و راست بین، دێ روونین و زمانێ خوە بێژینک کەین. جھەتەک ھەبیت ھەر پەیڤەکا ل جھێ خوەدا بیت د وی دەمی دا دێ مە زمانێ زاسنتی ژی و کەلتوری ھەبیت.
تەعدایا رێزمانیێ ژی ل زمانی دھێتە کرن، ھندەک پیتا پاڤێژی، گرامەرا زمانی سەروبن بکەی. زمانێ مالێ و یێ نڤیسینێ بھێتە ژێکجوداکرن و ھندەک نڤیسەر دێ چنە دیاربەکر و ڤەگەرن، گوھداریا پەیڤێن لوکال بکەین کو فرۆتنە مە، ئەو پەیڤێن مە باشترن ژ وان. زمان ھزرە و ھزرەکا ب دەنگە، ئاخفتن ھزرەکا بێ دەنگە، ھزر و ئاخفتن دو تشتن و نەشێین ژێکجودا بکەین. ھەکە تە خرابی ل رێزمانێ کر، ئەڤە تە خرابی ل ھزرێ و رێ و شێوێ ھزرکرنا ئەوێ دەڤەرێ کر. برایێن مە یێن سۆران ٦٠ سالە دزیێن مەزن دکەن یا پەیڤان ژ فارسیێ دئینن و دئێخنە د ناڤ دەڤۆکا خوەدا. ئەم ژی ژ وێرێ وەر دگرین و رەسەنە ئەم نزانین فارسی یە؟
ل دۆر رۆلێ دەزگەھێن مە یێن ئەکادیمی کو نەشێن پاراستن و دروستیا دەڤۆکەکێ ب پارێزێن د. بەدرخان سندی گۆت : ل ھەموو جیھانێ ئەکادیمیێن زمانی بۆ پاراستنێ یێن ھەین، لێ مە چو ئەکادیمی نینن. ھەکە ھەبن ژی، نە بسپۆر و خودان کەسێن زمانزانن و زمانەکی دەست نیشان بکەن، کەسێن نە بسپۆرن و دوورن ژ زمانی. لەورا حالێ زمان و دەڤۆکا مە ژی ھوسایە، رۆژانە سۆرانی ل سەر مە دھێتە چەسپاندن. ئەو یێن دبینن و نەڤێن پێ ب ئاخڤن و ئەم یێن ژ پێش وان ڤە کار دکەین و لحێفکا سۆرانیێ ب خوە داددەین. ھێزەکا مەزن یا دی ھاریکارە، چ ب ھەست یان بێ ھەست و بەرپرسێن مە یێن بەھدینی چ حزبی یان حکومی ب سۆرانیێ دئاخڤن و ھەتا رادەکی تشت ب خوە یێ ئەگەر بێ تام بوو، ب پیڤان دڤێت و ئەو ھاریکارن ب خوە وەرن رێزێ ل دەڤۆکا خوە ژی بگرن و پێ ب ئاخڤن. ئەم یێن دھێین سۆرانیێ ھندی بەھدینیێ دکەینە پرتووکێن خوەدا، لێ ئەو بەرھەڤ نینن دەە لاپەرێن بەھدینیێ بخوونن.
دیسا ل دۆر کارتێکرنا بۆتانیێ ژی دکتۆری گۆت: پەیڤا باکور بێ ھزرکرن دکەینە د ناڤ دەڤۆکا بەھدینیێ دا و خوە نیزیکرنا وێ ل باکور ل سەر حسابا دەڤۆکا بەھدینێ و ھاڤێتنا پەیڤا بەھدینی، مە ھندەک چالاکی ھەبن ئەو پێ بھێنە تێگەھاندن و یا وان نە دروستە کو ئەو کەتینە بن باندۆرێن زمانێن عەرەبی و تورکی، لەورا نە پاکیا زمانی ل دەڤ وان یا ھەی، واللە مەلایێ جزیری ژی بێژیت، (قالا) دروستە دێ بەرائەتێ ژ مەلایێ جزیری کەم، چونکو ئەز خوە ب شاگردێ بەر دەریێ مەلایێ جزیری دزانم. باکور دبێژن (قالا) مە یا دروستە، لێ مە (گۆت) یا ھەی، بۆ دێ وێ بکار ئینم.
بۆ دەڤۆکا بەھدینێ چ بھێتە کرن و ستاندەریەکا دەڤۆکا خوە دروست بکەین؟
ل دووماھیێ د. بەدرخان سندی گۆت: دەرمانەک یێ ھەی، دڤێت ئەم ل دەڤەرا بەھدینان ئەکادیمیەکا زمانی دروست بکەین، ژ زمانزانێن بەھدینیێ و ئەڤ ئەکادیمیە نە دائیریەکا مجاملان بیت، ماموستایێ زمانێ کوردی و کەسێن شارەزا تێدا بن، ب دروستی بھێتە پشتەڤانیکرن، کەسێن ھاتینە تێدا ھاتبنە ناسکرن ب زمانزان و زمانێن بیانی ژی باش بزانن، ئارمانجا وێ کۆمکرنا پەیڤێن بەھدینی و کوردی بیت و پەیڤێن بیانی بھێنە دوورخستن. ئەوی دەمی مە فەرھەنگەک ھەبیت و ببیتە بنەمایەک کو ھەموو رێڤەبەری و دەزگەھێن راگەھاندنێ، بەرھەمێ وێ ب بینن و بکار بینن.
ناجى به‌ده‌ل بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌رهه‌ڤكريه
