بەرهەمێ كونجیان ئەڤ سالە وەكو سالا چوویی نینە
ئامێدیێ، مەحمود نهێلی
ل هژمارەكا چەمێن سەر ب ناوچەداریا دێرەلۆك دەست ب هەلكێشانا كونجیان هاتە كرن و ل دووڤ گۆتنا بەرپرسەكی چاندنێ ل دێرەلۆكێ، ئەڤ سالە پتر 800 دونەمێن ئەردی بۆ مەبەستا چاندنا كونجیان هاتینە ب كارئینان و داهاتەكێ باش بو جوتیاری بەرهەم ئینایە و جوتیار ژی دبێژن بەرهەمێ كونجیان ئەڤ سالە وەكوو سالا چوویی د باش نینە.
عارف رمەزان ئێك ژ جوتیارێن دەڤەرێ یە بۆ رۆژناما دبێژیت: هەموو سالان ئەز ب كارێ چاندنا كونجیان رادبم، كونجیا دەڤەرا مە هەموو سالان یا باشە، لێ ئەڤ سالە وەك سالێن چوویی نینە و گۆت: ل دەڤەرا مە گەلەك جورێن كونجیان دهێنە چاندن، لێ كونجیا هەری سەركەفتی یا كوردیە و ئەوا د بەرێ دا دهاتە چاندن.
ناڤهاتی دیار كر، ئەو كونجیا دادقوتن و دبەنە بازاری بو فروتنێ، هندەك جوتیار ژی ب تنێ كونجیا بۆ خوە دچینن و دكەنە تەحین و گۆت: هێشتا ئەڤ سالە بهایێ وێ نەهاتیە دیاركرن، بەلێ ل سالێن چوویێ كێلویا كونجیێ دناڤبەرا 6 بۆ 8 هزار دیناران دا بوویە.
خویاكر، زێدەباری وێ یەكێ كو ئاڤ یا كێم بوویە، ئەڤ سەقایێ دنیایێ گەلەك گەرم بوویە، چێدبیت ب وێ ئەگەرێ كارتێكرن ل كونجیێ هاتیە بیتە كرن و باش چێ نە ببیت.
جوتیارەكی دی ب ناڤێ فایق شەعبان بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیاركر، د نوكە دا هاریكاریا جوتیاری ناهێتە كرن بۆ وێ یەكێ دەمێ جوتیار دەست ب كارێ چاندنێ دكەت، زیان نەگەهنێ وەك دابینكرنا كیمیایێ و هەروەسا گازویلێ و چێكرنا جویێن ئاڤدانێ و گۆت: كونجیا ئەڤ سالە گەلەك یا باش نەبوویە وەكوو سالێن چویی.
دەربارێ چاندنا كونجیێ ژی ناڤهاتی دیار كر، پشتی زەڤی دهێتە كێلان دهێتە روبساندن و هەروەسا دهێتە توڤ كرن و پشتی دەرباز بوونا چل رۆژان دێ بەرئاڤا ئێكێ دەنێ و پاشان پشتی دەربازبوونا 15 رۆژان سێ تا چار جاران دهێتە ئاڤ دان و گۆت: پشتی كونجی دگەهیت دێ هێتە هەلكێشان و پاشان دێ كەنە كەپرۆك و پشتی هشك دبیت دێ هێنە داقوتان و دێ دەنە بای بو وێ یەكێ كونجی پاقژببیت و پاشان دێ بەنە ئاشی بۆ چێكرنا تەحینێ.
گۆت ژی: هندەك كەس كونجیێ بۆ خوە دكەن ب تنێ دكەنە تەحین و هندەك كەس ژی بۆ فرۆتنێ كونجیان دچینن و گەلەك كارێن دی و خوارن و شریناهی ب كونجیان دهێنە چێكرن.
ل سەر ڤێ یەكێ ئەندازیار عسمەت ئیبراهیم بەرپرسێ هۆبا چاندنێ ل دێرەلۆكێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ خویا كر، ل سنورێ هوبا وانا چاندنا كونجیان سال بۆ سالێ پتر لێ دهێت، ژبەركو بەرهەمێ وێ یێ باشە و تاما وێ ژی یا خوەشە و گۆت: ئەڤ سالە خوشبەختنانە دورێن 800 دونەمێن كونجیان هاتبوونە كرن و بەرهەمئینان.
ناڤهاتی ئەو یەكە ژی دیار كر، چەمێن وان سیستەمەك یێ هەی و دبیتە دو كەرت كەرتەك بۆ چاندنا كونجیان دهێتە ب كارئینان و كەرتەك ژی بۆ چاندنا برنجی یە و گۆت: ئەو ئەردێ مایی ژی بۆ چاندنا بەرهەمێن دیتر هاتبوو ب كار ئینان.
بەرپرسێ هۆبا چاندنێ ل دێرەلۆكی خویاكر، ژ بلی ڤان چەمان هند ژ جوتیاران ل بەر ئاڤا رووباری كونجی چاندی نە و ژبەر ڤێ یەكێ ژی ئەڤ سالە بەرهەمێن چاندنا كونجیان زێدەبوویە و هەر چەندە بەرهەمێ وێ ئەڤ سالە باشتر نەبوویە ژ سالێن چوویی.
ناڤهاتی داخاز ژ هەموو جوتیارێن دەڤەرێ كر، پتر گرنگیێ ب چاندنێ و بەرهەمێ نافخویی بدەن، ژ بەر كو نوكە پتر هاولاتی ژی گرنگیێ ب بەرهەمێن نافخوەیی ددەت.
ل گور وان زانیاری و داتایێن تەخمینی یێن ب دەست رۆژناما ئەڤرۆ كەفتین جهێ هەر دونەمەكا ئەردی دورێن 250 كیلویێن كونجیان لێ بەرهەم دهێت و هەر كیلویەكا كونجیان بتایبەتی یێن دەڤەرێ پتر ژ پێنج هزار دیناران دهێتە فروتن، ب ڤێ یەكێ یەكی ژی بهایێ داهاتی هەر دوونەمەكا ئەردی دبیتە ئێك ملیون و دوو سەد هزار دینار و بهایێ كونجیێن 800 دونەمێن ئەردی دگەهتە نێزیكی ئێك ملیار دیناران .
