ب دهستووریا خهڵكێ دهۆكێ
دبێژن كوڕ دهما ژنێ دئینیت ل دووماهیێ دێ ههر مالا خوه كهت.. . ژ بهر هندێ نینه كۆ خهلكێ زاخۆ كهرب ژ دهۆكیا ڤهدبن لهوما داخوازا پارێزگههبوونێ دكهن. بهلكو وهكو باژێرهك رێبارهكا خوێنێ بۆ ههردو شۆڕهشێن ئیلۆنێ و گۆلانێ رشتینه.
باژێرهك ل سهر كههنیا نهفتێ، باژێرهك جیرانێ سنوورێ دو دهوڵهتانه دهشت و چیا لێ ههنه، باژێرهكێ بازرگانی و. .. . هتد.
خهلكێ زاخۆ سهرباری وێ ههموو قوربانیدانێ ههست ب غهدرێ دكهت. ههتا نوكه كهسهك كو ل زاخۆ مهزن بوویه و خوه ب كوڕێ ڤی باژێری بزانیت نهبوویه وهزیر؟ راسته عهلی سندی وهزیره، بهس ل سهر زاخۆ ناهێته ههژماركرن. رێڤهبهرێن گشتی. بڕێڤهبهرێ گشتی یێن دیوانێن وهزارهتان. ههر ئێك جار كێمن. زاخۆ ل گۆری رێژهیا روونشتڤانێن خوه پشكدار نینه، نهك ل دهسههلاتا حوكمهتا ههرێما كوردستانێ، بهلكو وهكو یا پێدڤی ل دهسههلاتا حوكمهتا پارێزگهها دهۆكێ ژی رۆلهكێ لاواز داینێ. دهما كو ل 2011 خوهنیشادان ل وی باژێری چیبوون، خهلكێ گازنده دكرن كو بهرپرسێن زاخۆ ژ باژێرێن دی دهێن و حوكمی دكهن. بهلێ ل دووڤڕا چ گۆههرێنێن وهسا چێ نهبوون كو دلێ خهلكێ زاخۆ تهنا بكهت. 250 ههزار روونشتڤانێن ڤی باژاری ههنه، بۆ دهرخستنا رهگهزناما عێراقی (شهاده الجنسیه) دڤێت خهلك بهێته دهۆكێ! بۆ دهرخستنا پاسپۆرتێ، خهلكێ زاخۆ و دهورووبهران دڤێت بهێته دهۆكێ؟ بۆ وهرگرتنا پارچه زهڤیهكێ ههكه ههبیت، خهلك دڤێت بهێته دهۆكێ؟ بۆچی رێڤهبهرێ گۆمركا ئیبراهیم خهلیل ژ زاخۆ نهبیت؟ نهوهكو خهلكێ زاخۆ پێ خۆش نینه خهلكێ دهۆكێ یان ههر باژێرهكێ دی حوكمداربن. بهلێ زاخۆیی ژی دبێژن مهژی شیان ههنه. مهژی كهسێن ژێهاتی ههنه وان رێڤهبهریا ل زاخۆ ڤهب كهن و ببن رێڤهبهرێن وان دهزگههان.
ههتا نۆكه كهسهك ژ زاخۆ نهبوویه پارێزگههێ دهۆكێ. زاخۆی ههست دكهن غهریبن. لهورا خهلكێ زاخۆ دهمهكێ درێژه دبێژن زهواجا مه ل گهڵ دهۆكێ زهواجا “كاسۆلیكی” نینه.
ل دهستپێكا ساڵا 2012 من سهردانا عهلی شنگاری كر، دهما زانی كو ئهز خهلكێ زاخۆمه گۆته من”ب رهحمهت بیت بارزانیێ نهمر (مهلا مستهفا بارزانی) بهری شۆڕشا ئیلۆنێ دهستپێبكهت داخواز ژ من كر راپۆرتهكێ ئاماده بكهم كۆ چهند پێشمهرگه ههنه چهكدارن و شیانێن شهڕی ههنه، من ژی ژ زاخۆ دهستپێكر، ل زاخۆ 700 مێرێن شهڕكهر ههبوون، هاتمه دهۆكێ، ئامێدیێ، بامهرنێ و. .. هتد ل وان باژێرا 100 و 200 و 30 و 40 مێرخواس و مێرێن ب چهك ههبوون، من ژی راپۆرتا خوه نڤێسی، دهما بارزانیێ نهمر دیتی كو ل زاخۆ هنده كهسێن شهڕكهر ههنه گۆتی ئێدی پشتا من ب زاخۆ گهرمهو بلا شۆڕش دهست پێ بكهت و ئێكهم فیشهك ل شۆڕشا ئهیلۆنێ هاته هاڤێتن ههر ل زاخۆ بوو.
ل گۆری دووماهی ههڵبژارتن پڕانیا خهڵكێ زاخۆ سهر ب پارتی دیمۆكراتی كوردستانێ ڤهنه، بهلێ ل مهكتهبا سیاسی یا ئهڤێ حزبی كهس تێدا ئهندام نینه. ئێك ئهندامێ سهركرداتیا پارتی خهڵكێ زاخۆیه، ئهو ژی ل زاخۆ دهوامێ ناكهت، مێرخاسێن زاخۆیان ل گهلیێ زاخۆ ب زنجیران پیێت خوه پێكڤه گرێدان و ل بهرامبهر رژێما عێراقێ راوهستان، ههتا كو پێكڤه شهڕی بكهن و گۆتن یان سهركهفتن یان مرنا پێكڤه و سهركهفتن.
ئهز د وێ باوهرێدامه ههكه ژ دهستووریا خهڵكێ دهۆكێ بیت، رێیێ بدهن بلا زاخۆیێ ژی بڕیارا برێڤهبرنا خوه بدهن و پارێزگهههكا نێزیكی وه ژی ههبیت. چونكو بوونا پارێزگهها زاخۆ كێمترین خهلاته بۆ وێ قوربانیا مهزنا ڤی باژاری دایه. ئێدی ل ههرێما كوردستانێ ژی ناڤێ زاخۆ ژی بكهڤیته پاڵ ناڤێت (پاریزگهها ههولێر، پارێزگهها سلێمانی، پارێزگهها ههلهبچه، پارێزگهها دهۆك، پارێزگهها زاخۆ).