تاكه‌كه‌س و بنگه‌هێ جڤاكى
جوان عزه‌ت/پشكا ئێكێ
تاكه‌كه‌س بۆنه‌وه‌ركێ جڤاكى یه، ئه‌و هه‌بوونا خوه د جڤاكێ خوه دا دبینت. هه‌روه‌سا تاكه‌كه‌س جڤاكى چێدكه‌ت و به‌روڤاژى وێ چه‌ندێ جڤاك ژى تاكه‌كه‌سى دروست دكه‌ت، به‌لێ ل گۆر هزرا فه‌لسه‌فى نێرین و هه‌لویستێن جودا جودا هه‌بوونه، كو تاكه‌كه‌س ل سه‌ر هاتیه پێناسه‌نكرن. وه‌كو هایدگه‌ر دبێژیت: “تاكه‌كه‌س بۆنه‌وه‌ره‌كێ هه‌بوونى یه مینا ئه‌ز هزردكه‌م، كه‌واته ئه‌ز هه‌مه” سپینۆتزا ژى دبێژیت: “تاكه‌كه‌س بۆنه‌وه‌ركێ سرۆشتى یه”. واته، مرۆڤ پشكه‌كه ژ وێ دونیا یا تێدا دژیت و ب سروشتى هزربكه‌ت و زێده‌تر هزرێن جودا هه‌بوونه، به‌لێ ل گۆر هزرامن، تاكه‌كه‌س بۆنه‌وه‌ره‌كێ ئازاده و په‌یوه‌ندى ب هه‌بوونا ژیان و جڤاكى ڤه هه‌یه، كو هزربكه‌ت دێ چاوا ژیت!.
د رویێ جڤاكى دا ژى ئه‌و زنجیره‌یه‌كه، كو دشێت په‌یوه‌ندیان دگه‌ل ده‌وربه‌رێن خوه دروست بكه‌ت، به‌لێ ب رێیا وێ چه‌ندێ ده‌وروبه‌رێن وى هه‌بوونا وى قه‌بوول بكه‌ن، هه‌تا ئه‌و ببیت تاكه‌كه‌سه‌ك ئازاد، هه‌رده‌مێ ئه‌و شیایا ئازادیا خوه دامه‌زرانیت، هینگێ ئه‌و ئازادیا جڤاكى ژى دادمه‌زرینت، چنكو تاكى و جڤاكى چ جوداهى و جیاوازى نینن، به‌لكو ئه‌و هه‌ڤدو ته‌مام دكه‌ن.
ژ لایه‌ك دى ڤه، تاكه‌كه‌س دبیته هه‌لگرێ به‌رفرهه‌كرنا هه‌موو سنۆرێن ئازادیا خوه به‌رامبه‌ر هزر و ره‌هه‌ندێن جڤاكى، سیاسى، و …هتد، ئانكو مرۆڤ شێت بیژیت، تاكه‌كه‌سى نیشانه‌كه بۆ دامه‌زراندنا مه‌عریفێ، هه‌روه‌سا ئه‌و بنگه‌هێ ئاڤاكرنا هه‌رتشتى یه و دشێت بنچینه‌یێ پێداویستێن ژیانێ دابین بكه‌ت.
ل دووڤ مه‌به‌ستا جڤاكى، ئه‌وا ژ تاكه‌كه‌سى په‌یدا دبیت دبیته ژێده‌رێ خولقاندنا هزرێ و د ناڤ چارچووڤێ سروشت و ته‌ڤاهیا جڤاكى بخوه دا ناهێته په‌سه‌ندكرن، چونكو جڤاك هۆسا هزردكه‌ت ئه‌و ده‌مێ تاك ژ دایك بووى ل سه‌ر هنده‌ك بنه‌ما و قیه‌ما یێ هاتیه دوونیایێ و پێدڤیه ل گۆر وان ئه‌تیكان بژیت و نه‌هێته گوهه‌رین، له‌ورا ل وى جهێ كو ئه‌و تێدا دژیت هه‌بوونا وى ب شێوه‌یه‌ك زه‌حمه‌ت دیاردبیت. به‌لێ هه‌كه مرۆڤ هزر بكه‌ت، ئه‌وا ژ مۆرالى په‌یدا دبیت ئه‌تیكه‌كه تاك به‌رپادكه‌ت، مرۆڤ نه‌شێت بێژیت هه‌موو ده‌مان جڤاك، ل سه‌ر دامه‌زراندنا ڤێ چه‌ندێ یێ ئیكلایه، لێ تشتێ كو بهێت قه‌بوولكرن ئه‌وه، هه‌رده‌مێ تاكى هه‌ولدا ئازادیا خوه یا بیرورایان/ هزر و بیران ئازاد بكه‌ت، هینگێ ئه‌و دبیت تاكه‌كه‌سه‌ك فه‌ردانیه‌ت د ناڤ جڤاكى دا و جڤاك ژى ل سه‌ر وى پیڤه‌رى دێ هه‌ژمێریت ئێك ژ كه‌سێن هه‌بوونگه‌رایى. دبیت د ناڤ هنده‌ك ژ جڤاكێن پاشكه‌فتى دا، تاكه‌كه‌س نه‌شیابیت فه‌ردانیه‌تا خوه كونترۆلبكه‌ت، ره‌نگه ئه‌ڤه ژى ئه‌گه‌ره‌كه، كو ژ هزر و ژینگه‌ها وى په‌یدابوویه، به‌لێ یا كو ل سه‌ر وى فه‌ر، ئه‌ڤ چه‌نده یه ئه‌و پێداچوونێن رژد د خوه دا بكه‌ت و پرسیاران بئازرینت، هه‌تا بشێت د جڤاكى دا هه‌ست ب ئه‌مانه‌ت و به‌رپرسیاریا خوه بكه‌ت.
ئه‌نجام: ب هزرامن، تاكه‌كه‌س و جڤاك هه‌ردو رسته‌یه‌كن ب ئێك دو ڤه گرێداینه، ئانكو تاك هه‌بوونا خوه ژ جڤاكى وه‌رگریت و جڤاك ژى هه‌بوونا خوه ژ تاكى وه‌ردگریت، به‌لێ ل ڤێره ماده‌م تاك ژ هه‌بوونا وان پره‌نسیپان ئه‌وێن مه به‌حس لێ كرین به‌رپرسیاره، دڤێت ئه‌و ل دۆر ڤان سالوخه‌تان ڤه‌كۆلینان بكه‌ت، چونكو ئه‌و خودان ئه‌قله دشێت سنۆرێن هه‌بوونا خوه د ناڤ جڤاكى دا بچینیت، هه‌تا ئه‌و گوهۆرین د ناڤ بارودۆخێ جڤاكى دا ژى ئاراسته دبیت، هینگێ دوور نینه، كو ئه‌و دێ بیته ئه‌گه‌رێ دامه‌زرندنا زه‌مینه‌كێ د ناڤبه‌را چاره‌نڤیسێ خوه و بنگه‌هێ جڤاكى دا.
تاكه‌كه‌س و بنگه‌هێ جڤاكى
پشكا دوویێ/جوان عزه‌ت
گه‌لۆ بۆچى هه‌تا نها تاكه‌كه‌س نه‌شیایه فه‌ردانیه‌تا خوه ل سه‌ر جڤاكى سه‌روه‌ربكه‌ت؟ یان دێ چاوا شێت خوه د بنگه‌هێ جڤاكى دا به‌رزكه‌ت؟ ب هزره‌ك دى ئه‌رێ هه‌تا نها تاكه‌كه‌سێ كورد شیایه گوهه‌رینه‌كا ب له‌ز د ناڤ خوه دا په‌یداكه‌ت؟
دیاره جڤاكێ كورد، گه‌له‌ك كێشێن بنچینه‌یى ل پشت خوه هێلاینه و ئه‌و بنچینه ژى ژ په‌یدابوونا چه‌ندین به‌ربه‌ستان نه‌شیان ببن رێكه‌ك بهادار و باوه‌ردار بۆ هه‌بوون و زێهنیه‌تا تاكه‌كه‌سى، ژ به‌ر كو ئه‌و جڤاكى ب گشتى هزر د به‌رهه‌مێ خولقێنه‌ریێ دانه‌كریه، به‌لكو ب تبلێن ده‌ستان تاكێ گه‌رایى هه‌یه، له‌ورا هه‌تا دگه‌هیت وى ئاستى كو هه‌بوونا خوه بۆ ئه‌و جهێ تێدا ژیانێ سه‌ره‌ده‌ردكه‌ت ئیسپات بكه‌ت، پێدڤیه خوه باش ئانالیزبكه‌ت.
هزربكه ده‌مێ مرۆڤ ژ دایك دبیت پێدڤیا مرۆڤى ب ئازادیێ هه‌یه، هه‌تا ئه‌و پێكهاته‌یێن د ژیانێ دا ژى دهێنه دروستكرن هه‌ر مرۆڤه وان پێكهاته‌یان چێدكه‌ت، به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌م وه‌كو پرۆسێس به‌رێ خوه بده‌ین هزرا تاكه‌كه‌سى هه‌تا نها نه‌شیایه هه‌ست ب ئه‌مانه‌ت و به‌رپرسیاریا خوه بكه‌ت، ئه‌گه‌ر ژى بۆ وێ چه‌ندێ زفریت، كو تاك بوویه به‌رهه‌مێ تایبه‌ت نه یێ گشتى و ب هنده‌ك پێكهاته‌یێن دى دا خوه پتر دبیت سه‌روه‌ر، له‌ورا ئه‌رك و ماف ل جه‌م وى نه‌بووینه ژێده‌رێن ئافراندنێ.
پتریا وان ژى ل سه‌ر بوویه‌ریێن ژیانێ نا راوه‌ستین، هه‌روه‌سان دئاڤاكرنا خێزان و وارێ هزرى، ره‌وشنبیر، جڤاكى و سیاسى دا ژى كێم ته‌رخه‌من ئه‌ڤه ژى وێ دگه‌هنیت، كو ئه‌و پتر ل سه‌ر ره‌هێن ئاسته‌نگ و بویه‌رێن ژیانێ راوه‌ستیت، چونكو ئه‌و تاكێ كار بۆ ئاڤاكرنا خوه نه‌كه‌ت، هینگێ ئه‌و وه‌لاته‌كێ ب كار و ساخله‌له‌م ژى ئاڤا ناكه‌ت و نابیته تاكه‌كێ رێژه‌دار.
هایدگه‌ر ب ڤى ره‌نگى به‌حسێ ژیانێ كه‌ت، ده‌مێ دبێژیت: “بلندترین ژیان ئه‌وه، یا كو مه‌زنترین به‌ربووم و مه‌زنترین خوه‌شیێ دكه‌ته ژیانه‌كا مه‌ترسیدار دا”. واته ئه‌و ژیانا كێشه، ئاسته‌نگ و مه‌ترسى تێدا بیت ئه‌و مرۆڤى هایداردكه‌ت، كو ئیدى ل ژیانه‌كا باشتر بگه‌ریت و باشتر خوه ببینت وه‌ك مرۆڤه‌ك په‌روه‌رده‌كار و هه‌بوونگه‌رایى، له‌ورا مه‌رج نینه ژیان یا بێ مه‌ترسى بیت، به‌لێ مه‌رج ئه‌وه مرۆڤ هزربكه‌ت كو چ ژیان بێ ئه‌گه‌ر و مه‌ترسیدار نین هه‌تا مرۆڤ دیڤچوونێ ل سه‌ر نه‌كه‌ت نزانیت.
به‌لێ ل سه‌ر ڤێ رێكێ پێدڤییه تاكه‌كه‌س بزانیت ئیدى، ئه‌و خودان هه‌لویست و بریار و ئازادیا خوه یه، جڤاك ب وى دگه‌هیت ئه‌نجامێ ئاڤاكرن و ئاراسته‌كرنه‌كا ته‌ندرۆست، لێ ب مخابنى ڤه ئه‌و ره‌وشا نها تاكه‌كه‌س تێدا دبوریت مرۆڤ شێت بێژیت نه ره‌وشاكا ئاسانه، به‌لكو پتر گرێداى هزر، رێك پێڤانێن بنه‌جه و ئه‌نجامه‌گه‌رى و پراكتیكرنێ یه، به‌لێ ئه‌و تشتێ پێ مفادار دبیت ئه‌وه كو بیته تاكه‌كه‌سه‌كێ هه‌ژى و هێژاى ژیان و بهاداریێ.
ئه‌نجام/ئه‌و پیڤه‌رێ كو باندورێ ل هه‌بوونا تاكه‌كه‌سى وبنگه‌هێ جڤاكى بكه‌ت ب هزرامن، بوویه‌رێن ژیانێ نه و دئه‌نجام دا ئه‌ڤ بوویه‌ره ببن رێكارێن هزركرن، خواندن و تێگه‌هشتنێ بۆ وى تاكى و یا ش هه‌میێ گرنكتر ئه‌وه تاك، بزانیت و لێبگه‌ریت كا وى چ دڤێت؟ ئه‌و چیه، كیه و بۆ چ هاتیه هه‌بوونێ، هه‌تا باشتر ژیانێ فام بكه‌ت و خوه و جڤاكێ خو باشتر بناسیت و ئاڤابكه‌ت.
